Demografik Özellikler ile Empatik Eğilim Arasındaki İlişki: Yetişkinler Üzerine Ampirik Bir Araştırma

Yıl 2016, Sayı: 9, 25 - 47, 01.04.2016

Mustafa Koç

Öz

Gelişim dönemlerinden yetişkinlik döneminde demografik özellikler ile empatik eğilim arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlayan bu çalışma, benlik psikolojisi alanında yapılan bir alan araştırmasıdır. Bu ampirik çalışmada, kurgulanan bağımlı ve bağımsız değişkenleri ölçmek için demografik değişkenlerin yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu” ile Türk toplumu ve kültürü üzerinde psikometrik açıdan geçerlik ve güvenirlik testleri yapılmış ‘Empatik Eğilim Ölçeği’ kullanılmıştır. Anket aracılığıyla deneklerden alınan ham verilere t Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi gibi parametrik istatistiksel analiz teknikleri uygulanarak demografik özellikler ile empatik eğilim arasındaki farklılıklar betimlenmiştir. Dolayısıyla bu araştırma üzerinden operasyonel biçimde çalışılan demografik özellikler ile empatik eğilim arasındaki ilişkiye bakıldığında; cinsiyet değişkeni özelinde, kadınların empatik eğilim düzeylerinin erkeklerden daha yüksek olduğu gibi anlamlı bulgular elde edilmiştir. Ayrıca çalışmada, yaş ve meslek grubu gibi diğer demografik değişkenler ile empatik eğilim arasındaki farklılığa yönelik bulgulara da yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yetişkinlik dönemi, benlik psikolojisi, demografik değişkenler, empatik eğilim, değişkenler.

The Relation between Demographic Characteristics and Empathic Orientation: An Empirical Research on Adults

Öz

This empirical study aims to indicate the relationship between demographic characteristics and empathic orientation in the adulthood. In order to measure the dependent and independent variables for these purposes, ‘Personal Inquiry Form’ and ‘Empathic Orientation Scale’ measures are used. The collected raw data have been processed to describe the relationship between empathic orientation and demographic characteristics based on the differences using parametrical statistical analysis methods such as t-Test and One Way Analysis of Variance. It is concluded that women are found to have higher level of empathic orientation than men. In addition, other demographic variables such as age, occupational group are found to be meaningful with respect to their impact on empathic orientation.

Anahtar Kelimeler

Adulthood, self psychology, demographic variables, empathic orientation, variables.

Kaynakça

• Akkoyun, F. (1987). Empatik eğilim ve ahlaki yargı. Psikoloji Dergisi, 6 (21), 91-97.
• Alver, B. (1998). Bireylerin uyum düzeyleri ile empatik becerileri arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayten, A. (2010). Empati ve din: Türkiye'de yardımlaşma ve dindarlık üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Barnett, M. A. (1990). Empathy and related responses in children empathy and its development. Cambridge: Cambridge University Press.
• Cüceloğlu, D. (1991). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dökmen, Ü. (1987). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasında- ki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20 (1-2), 183-207.
• Dökmen, Ü. (1988). Empatinin yeni bir modele dayanılarak ölçülmesi ve psikodrama ile geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fa- kültesi Dergisi, 21 (1-2), 155-190.
• Dökmen, Ü. (2004). Sanatta ve günlük yaşamda iletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Dökmen, Y. Z. (2004). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar. İs- tanbul: Sistem Yayıncılık.
• Hançer, M. & Tanrısevdi, A. (2003). Sosyal zeka kavramının bir boyutu olarak empati ve performans üzerine bir inceleme. Cumhuriyet Üni- versitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27 (2), 211-227.
• Hoffmann, M. (1978). Empathy, its development and prosocial implacations. (ed. C. B. Keasey). Nebraska Symposium on Motivation, 25, 169-128.
• Kapıkıran, N. A. (2007). Üniversite öğrencilerinde ahlaki davranışın empa- tik eğilim ve kendini ayarlama açısından incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (28), 33-47.
• Kapıkıran, N. A. (2009). Öğretmen adaylarının empatik eğilim ve kendini ayarlama açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakülte- si Dergisi, 26, 81-91.
• Karasar, N. (1995). Bilimsel araştırma yöntemi. (7. baskı). Ankara: 3A Araş- tırma-Eğitim-Danışmanlık Ltd.
• Koç, M. (2008). Yetişkinlik döneminde dindarlık ile benlik kavramı değişkenleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Bursa: Uludağ Üni- versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koç, M. (2009). Dindarlık ile empatik eğilim: Yetişkinler üzerine ampirik bir araştırma. Akademik Araştırmalar Dergisi, 43, 1-18.
• Köklü, N. (2002). Sosyal bilimler için açıklamalı istatistik terimleri sözlüğü. Ankara: Nobel Yayınları.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (çev. O. Akınhay & D. Kömürcü). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Öz, F. (1992). Hemşirelerin empatik iletişim becerisi ve eğilimine eğitimin etkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağ- lık Bilimleri Enstitüsü.
• Özbek, F. M. (2002). Çalışma hayatında empati ve bir uygulama. (Yayınlan- mamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilim- ler Enstitüsü.
• Pala, A. (2008). Öğretmen adaylarının empati kurma düzeyleri üzerine bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (1), 13-23.
• Pişkin, M. (1991). Empati, kaygı ve çatışma eğilimi arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (2), 775-784.
• Plomin, R. (1990). Nature and nurture: An introduction to human behavioral genetics. New York. Wadsworth Publishing.
• Rehber, E. & Atıcı, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre çatışma çözme davranışlarının ince- lenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 323–342.
• Şahin, A. (2008). Ergenlerde dindarlık ve empati / religiosity and empathy in adolescents. Marife Dergisi, 8 (1), 149-166.
• Taşdemir, G. (1999). Ege Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi’nde çalışan hemşirelerin empatik eğilim ve iş doyumu düzeyleri arasındaki ilişki- nin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üni- versitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Tutarel-Kışlak, Ş. & Çabukça, F. (2002). Empati ve demografik değişken- lerin evlilik uyumu ile ilişkisi. Aile ve Toplum Dergisi, 2 (5), 35-41.
• Ünal, G. (1997). Psikolojik danışma ve rehberlik eğitimi alan öğrencilerin empatik eğilimlerinde gözlenen değişmeler: Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi örne- ği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.