İlkokul Çağındaki Çocuklarda Bağlaçların Söylemsel Değerleri

Yıl 2016, Sayı: 10, 239 - 256, 01.10.2016

Ebubekir Bozavlı

Öz

Bu çalışma ilkokul çağındaki çocukların Türkçedeki bağlaçları edinim süreçlerini, değerlerini ve kullanımlarını bilişsel, sözceleme ve edimbilimsel düzeyde Culioli’nin 1990 sözceleme kuramı çerçevesinde çözümlemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu Erzurum ili Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı ilkokulların ilk sınıflarında öğrenim gören çocuklar oluşturmaktadır. Veriler her bir sınıfta iki eğitim kurumundan gönüllülük esasıyla 5 kız ve 5 erkek çocuk seçilerek her grupla ayrı ayrı interaktif şekilde 30 dakikalık bir söyleşi sonucu elde edilmiştir. Veriler içerik ve betimsel analizle çözümlenmiştir. Karşıtlık, sebep, karşılaştırma ve kanıtlama bağlaçları ve sahip oldukları değerler çeşitli boyutlarıyla analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucu elde edilen bulgularda ilkokul çağındaki çocukların çözümlenen bağlaçların her birini yetkinlikle ve yetişkinlerin kullandıkları düzeyde ve anlamsal değerlerde ürettikleri saptanmıştır. Bağlaçların kullanımında yaşın ve cinsiyetin önemli bir etken olmadığı, sözceleme koşullarının onların kullanımlarını belirlediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Edinim, çocuk, dil, sözceleme, bağlaç, söylemsel değerler.

Discursive Values of Conjunctions in Primary School Age Children

Öz

This study aims to analyze the way school age kids’ acquisition of conjunctions in Turkish, their values and usages on cognitive, enunciative and pragmatic basis within the framework of Antoine Culioli’s notion concept and linguistic operations revealed. The sample of the research consists of school age kids’ that study in the first class of public primary schools in the province of Erzurum. The data were collected through voluntary participation of 5 female and 5 male children in the interviews and dialogues that last 30 minutes, which took place seperately with each group from both class of schools. Content analysis was used for data and descriptive scale was employed. The conjuctions of opposition and concession, cause, comparison and argumentative were analyzed and their values from different perspectives were interpreted. The findings of the study reveal that school age kids’ can use each conjunction as much adequately and efficiently as adults. It is also emphasized that age and gender are not of importance in the use of conjunctions and that the utterance conditions determine the use of conjunctions.

Anahtar Kelimeler

Acquisition, child, language, utterance, conjunction, discursive values.

Kaynakça

• Anscombre, J.C ve Ducrot, O. (1988). L’argumentation Dans La Langue. Bruxelles: Pierre Mardaga.
• Atabay, N., Özel, S. ve Kutluk, İ. (2003). Sözcük Türleri. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Austin, J. L. (2009). Söylemek ve Yapmak, Harvard Üniversitesi 1955 William James Dersleri. (Aysever, R.L Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu Ya- yınları.
• Baştürk, M. (2003). Günümüz Dilbilim Çalışmaları, Sözcelem Dilbilimi ve Üst İşlemciler. İstanbul: Multilingual.
• Caron, J. (1983). Les régulations du Discours, Psycholinguistique et Pragmatique du Langage. Paris: PUF.
• Culioli, A. (1990). Pour une linguistique de l’énonciation, opérations et représenta- tions Tome I. Paris: Ophrys.
• Delacroix, H. (1930). Le langage et la pensée, Paris: Librairie Félix Alcan.
• Ducrot, O. (1984). Le Dire et Le Dit. Paris: Les Editions de Minuit.
• Ergin, M. (1999). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basın Yayın.
• Güneş, S. (1997). Türk Dili Bilgisi. İzmir: D.E.Ü Rektörlük Matbaası.
• Hengirmen, M. (1995). Türkçe Dilbilgisi. Ankara: Nurol Matbaacılık.
• İlhan, N. (2005). Türkçede Olumsuzluk. Ankara: Karaman Dil-Kültür ve Sanat Dergisi. Sayı: 1.
• Oléron, P. (1979). L’enfant et l’acquisition du langage. France: Presses Univer- sitaires de France.
• Saussure, F. (1987). Cours de Linguistique Générale. Paris : Payot.
• Yıldırım. A. ve Şimşek, H. (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntem- leri. Ankara: Seçkin.
• Zufferey, S. (2006). Connecteurs pragmatiques et métareprésentations, l’exemple de parce que. France: Nouveaux Cahiers de Linguistique Française 27, pp: 161-179.