Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyümenin Çevresel Kalite Üzerine Etkisinin Analizi

Yıl 2019, Sayı: 17, 695 - 716, 01.01.2019

Dilek Şahin Savaş Durmuş

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de CO2 emisyonu, ekonomik büyüme ve dış ticaret arasındaki ilişki 1982-2014 dönemi için analiz edilmiştir. Çalışmada bir kırılmaya izin veren Zivot-Andrews yapısal kırılmalı birim kök testi uygulanmıştır. Birim kök testleri sonucunda serilerin seviye değerlerinde birim kök içerdiği tespit edilmiş, birinci farkları alındığında durağan hale geldikleri gözlemlenmiştir. Değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup olmadığı Gregory-Hansen yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ile araştırılmıştır. Gregory-Hansen eşbütünleşme testi sonuçlarına göre; CO2 emisyonu, ekonomik büyüme ve dış ticaret arasında uzun dönemli bir eşbütünleşme ilişkisi olduğu görülmüştür. Eşbütünleşme ilişkisi bulunan değişkenler arasında uzun dönemli ilişkilerin analizi yapısal kırılmaların kukla değişken olarak analize dâhil edilebildiği FMOLS eşbütünleşme tahmincisi ile analiz edilmiştir. Türkiye’nin ekonomik büyüme ve dış ticaretinde %1’lik artış CO2 emisyonunu sırasıyla %0.575 ve %0.079 oranında artırmaktadır. Bulgular, ekonomideki bu gelişmelere paralel olarak çevresel kalitenin olumsuz yönde etkilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dış ticaret, ekonomik büyüme, çevresel kalite, Türkiye.

Analysis of Effectiveness on Foreign Trade and Economic Growth on Environmental Quality in Turkey

Öz

In this study, the relationship between CO2 emissions, economic growth and foreign trade has been analyzed for the period 1982-2014 in Turkey. In the study, the Zivot-Andrews structural fracture unit root test, which allowed a break, was applied. As a result of the unit root tests, it was observed that the units had unit roots in the level values and they became stationary when the first differences were taken. Whether or not there is a long-term relationship between the variables was investigated by the Gregory-Hansen structural fracture cointegration test. According to the Gregory-Hansen cointegration test results, it is seen that there is a long-lasting coexistence relationship between CO2 emissions, economic growth and foreign trade. Analysis of long-term relationships among variables with cointegration relation was analyzed by the FMOLS cointegration estimator where structural breaks can be included as dummy variables. Turkey's economic growth and foreign trade 1% increase it increases CO2 emissions 0.575% and 0.079% ratio. Findings show that environmental quality is affected negatively in parallel with these developments in the economy.

Anahtar Kelimeler

Foreign Trade, Economic Growth, Environmental Quality, Turkey.

Kaynakça

• Bekâr, Seval, Terzi, Harun. “The Relationship Between CO2 Emission and Trade Openness in Turkey, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 32(1), 2018, s.83-98.
• Breitung, Jörg, Candelon, Bertrand. “Testing for Short- and Long run Causality: A Frequency- Domain Approach, Journal of Economet- rics”, 132,2006, s.363-378.
• Çetin, Murat, Kırcı, Buket, Saygın, Selin, Alaşahan, Yonca. “Ekonomik Büyüme, Finansal Gelişme, Enerji Tüketimi ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye Ekonomisi için Bir Nedensel- lik Analizi (1960-2013)”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 2018, s.26-43.
• Çetin, Murat, Şeker, Fahri. “Ekonomik Büyüme ve Dış Ticaretin Çevre Kirliliği Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yak- laşımı”, Yönetim ve Ekonomi, 21(2), 2014, s.213-230.
• Değer, Mustafa Kemal, Pata, Uğur Korkut. “Türkiye’de Dış Ticaret ve Karbondioksit Salınımı Arasındaki İlişkilerin Simetrik ve Asimet- rik Nedensellik Testleriyle Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18(1), 2017, s. 31-44.
• Dickey, D, Fuller, W. “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Econometrica, 49(4), 1981,s. 1057- 1072.
• Dickey,David, Fuller, Wayne. “Distribution of the Estimators for Auto- regressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74(366), 1979, s. 427-431.
• Dinda, Soumyananda. “Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey”, Ecological Economics, 49, 2004, s. 431- 455.
• Gregory, Allan.W, Hansen, Bruce.E. “Residual-Based Tests for Coin- tegration in Models with Regime Shifts”, Journal of Econometrics, 70, 1996, s.99-126.
• Farhani, Sahbi, Shahbaz, Muhammad, Arouri, Mohamed. (2013). “Pa- nel Analysis of CO2 Emissions, GDP, Energy Consumption, Tra- de Openness and Urbanization for MENA Countries”, MPRA Pa- per No: 49258, 2013, s.1-19.
• Fotros, Mohammad, Maaboudi, Reza. “Trade Openness and CO2 Emissions in Iran, 1971-2008”, International Journal of Business and Development Studies, 3(1), 2011, s.73-84.
• Hassan, Sydeda, Haq, Inayatul. “The Impact of Economic Growth, Trade Openness and Energy Consumption on Carbon Emissions in Nexus of EKC for Pakistan”, Journal of Business & Economic Management, 5(3), 2017, s.47-61.
• Hossain, Sharif. “An Econometric Analysis for CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth, Foreign Trade and Urbaniza- tion of Japan”, Low Carbon Economy, 3, 2012, s.92-105.
• Jamel, Lamia, Maktouf, Samir. “The Nexus Between Economic Growth, Financial Development, Trade Openness, and CO2 Emis- sions in European Countries”, Cogent Economics and Finance, 5, 2017, s.1-25.
• Keskingöz, Hayrettin, Karamelikli, Hüseyin. “Dış Ticaret-Enerji Tüke- timi ve Ekonomik Büyümenin CO2 Emisyonu Üzerine Etkisi”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergi- si, 9, 2015, s.7-17.
• Kızılkaya, Oktay, Sofuoğlu, Emrah, Çoban, Orhan. “Ekonomik Büyü- me, Enerji Tüketimi ve Çevre Kirliliği Analizi: Türkiye Örneği”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 2016, s.256-269
• Naranpanawa, Athula. “Does Trade Openness Promote Carbon Emis- sions? Empirical Evidence from Sri Lanka”, The Empirical Eco- nomics Letters, 10(10), 2011, s. 974-986.
• Phillips, Peter, Perron, Pierre. “Testing For A Unit Root In Time Series Regression”, Biometrika,75(2), 1988, s.335–34.
• Oh, Keun-Yeob, Bhuyan, Md Iqbal. “Trade Openness and CO2 Emissi- ons: Evidence of Bangladesh”, Asian Journal of Atmospheric En- vironmental, 12(1), 2018, s.30-36.
• Omri, Anis, Daly, Saida, Rault, Christophe, Chaibi, Anissa. “Financial Development, Environmental Quality, Trade and Economic Growth: What Causes What in MENA Countries?”, CESifo Wor- king Paper, No.5204, 2015, s.1-30.
• Shahbaz, Muhammad, Hye, Qazi, Tiwari, Aviral. “Economic Growth, Energy Consumption, Financial Development, International Tra- de and CO2 Emissions, in Indonesia”, MPRA, 2012(b), s.1-47.
• Shahbaz, Muhammad, Nasreen, Samia, Ahmed, Khalid, Hammoudeh, Shawkat. “Trade Openness-Carbon Emissions Nexus: The Impor- tance of Turning Points of Trade Openness for Country Panels”, MPRA, 2016, s.1-36.
• Zivot, Eric, Andrews, Donald W.K. “Further Evidence of the Great Crash, The Oil Price Shock and The Unit Root Hypothesis”, Jour- nal of Business and Economic Statistics, 10, 1992, s.251-270.