Ailelerin Nitelikli Çocuk Edebiyatı Ürünlerini Seçebilme Yetkinlikleri

Yıl 2019, Sayı: 18, 327 - 354, 01.04.2019

Ayşe Öztürk Samur Yasemin Çiftçi

Öz

Araştırmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların ailelerinin çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yetkinliklerini belirlemektir. Çalışmada nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntemlerden açımlayıcı sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Nicel veriler “Nitelikli Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Özelliklerine İlişkin Görüşler” anketi, nitel veriler ise, yarı-yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Aydın il merkezi ve ilçelerinde çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 60-72 aylık çocukların aileleri araştırmanın evrenini, 142 veli ise örneklemini oluşturmuştur. Anket 142 veliye uygulanırken, yarı yapılandırılmış görüşmeler bu grubun içinden 60 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Ailelerin çoğunluğu çocuk kitabı seçme konusunda kendilerini yetersiz hissettiklerini, %41’i ise kitap seçimi sürecinde çocuklarına seçim hakkı verdiklerini ifade etmişlerdir. Ailelerin bildiği ve çocuklarına almayı tercih ettiği çocuk kitapları incelendiğinde ise çoğunluğunun klasik çocuk masalları olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, aile, okul öncesi çocukları, nitelikli kitap, yetkinlik.

Proficiency of The Parents to Choose Child Literature Products

Öz

The aim of the study is to identify the proficiency of the parents to choose child literature products for their 60-72-month-old children attending a preschool institution. An explanatory sequential design which is a mixed method in which both qualitative and quantitative research method are used together is utilized in this study. Quantitative data was collected using “Views about qualified child literature products survey” and qualitative data was collected using a semi-structured interview form. Collected data were analyzed using descriptive analysis method. The universe of the study consists of 60 and 72 months old children’s parents in Aydın city center and district, while the study group consisted of 142 parents. The survey was administered to 142 parents and 60 parents from this group were interviewed using semi-structured form. Most of the parent’s stated that they feel incompetent to choose child literature products and 41% of them let their children choose the product. When the child literature product that parents are familiar with and prefer to buy for their children are examined, it is seen that most of them are classical child tales.

Anahtar Kelimeler

Child literature, family, pre-school children, qualified book, proficiency.

Kaynakça

• Adoni, H. (1995). Literacy and reading in a multimedia environment. Journal of Communication, 45, 152–174.
• Adoni, H. (1995). Literacy and reading in a multimedia environment. Journal of Communication, 45, 152–174.
• Bus, A. G., Van Ijzendoorn, M. H., & Pellegrini, A. D. (1995). Joint book reading makes for success in learning to read: A meta-analysis on intergenerational transmission of literacy. Review of Educational Research, 65(1), 1-21.
• Brannon, D., & Dauksas, L. (2012). The academic and social benefits for preservice teachers working with children and families of promi- se. PRISM: A Journal of Regional Engagement, 1(2), 94-105.
• Ciravoğlu, Ö. (1999). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Esin Yayınevi.
• Creswell, J. W., & Clark, V. L. P. (2015). Designing and conducting mixed methods research. Sage publications.
• Çocuk Vakfı Raporu (2006). Türkiye’nin okuma alışkanlığı karne- si. İstanbul: Çocuk Vakfı.
• DeBaryshe, B. D. (1993). Joint picture-book reading correlates of early oral language skill. Journal of child language, 20(2), 455-461.
• Farrant, B. M., & Zubrick, S. R. (2012). Early vocabulary development: The importance of joint attention and parent-child book reading. First Language, 32, 343–364.
• Justice, L. M., & Pullen, P. C. (2003). Promising interventions for pro- moting emergent literacy skills: Three evidence-based approac- hes. Topics in Early Childhood Special Education, 23, 99-113.
• Harlaar, N., Hayiou-Thomas, M. E., Dale, P. S., & Plomin, R. (2008). Why do preschool language abilities correlate with later reading? A twin study. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 51(3), 688-705.
• Huebner, C. E. (2000). Promoting toddlers’ language development through communitybased intervention. Journal of Applied Deve- lopmental Psychology, 21(5), 513-535.
• Karrass, J., & Braungart-Rieker, J. M. (2005). Effects of shared parent- infant book reading on early language acquisition. Journal of Applied Developmental Psychology, 26, 133–148.
• Kocabaş, İ. (1999). Çocuk kitabı seçim kriterleri ve 1997 yılını kapsayan bir değerlendirme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacette- pe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Ankara.
• Kıldan, A. O., & Gümrükçü Bilgici, B. (2011). Okul öncesi eğitim alan çocukların ebeveynlerinin çocuk kitabı seçme ölçütlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 41(192), 105-120.
• Lonigan, C. J. (1994). Reading to preschoolers exposed: Is the emperor really naked?. Developmental Review, 14, 303–323.
• Martinez, M., & Roser, N. (1985). Read it again: The value of repeated readings during storytime. Reading Teacher, 38(8), 782-786.
• Neydim, N. (2003). Çocuk edebiyatı. İstanbul: Bu Yayınevi.
• Özbek Ayaz, C., Güleç, H., & Şahin, Ç. (2017). Ailelerin, çocuklarıyla birlikte gerçekleştirdikleri okuma aktivitelerinin düzeyini belir- leme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-19.
• Payne, A. C., Whitehurst, G. J. & Angell, A. L. (1994). The role of home literacy environment in the development of language ability in preschool children from low-income families. Early Childhood Re- search Quarterly, 9, 427-440.
• Pellegrini A.D., & Galda L. (2003): Joint reading as a context: Explica- ting the ways context is created by participants. In: A. van Kleeck, S.A. Stahl, E.B. Bauer (Eds.), On reading books to children. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum, pp. 321-335.
• Rideout, V. J., Vandewater, E. A., & Wartella, E. A. (2003). Zero to six: Electronic media in the lives of infants, toddlers and preschoolers. Menlo Park, CA: Henry J. Kaiser Family Foundation
• Saracho, O. N., & Spodek, B. (2010). Parents and children engaging in storybook reading. Early child development and care, 180(10), 1379- 1389.
• Senechal, M., & LeFevre, J.-A. (2002). Parental involvement in the de- velopment of childrens reading skill: A five-year longitudinal study. Child Development, 73, 445-460.
• Senechal, M., Thomas, E., & Monker, J.-A. (1995). Individual differen- ces in 4-year-old childrensacquisition of vocabulary during story- book reading. Journal of Educational Psychology, 87, 218-229.
• Sever, S. (1995). Çocuk kitaplarında bulunması gereken yapısal ve eğitsel özellikler. Abece, 107,14-15.
• Scarborough, H. S., Dobrich, W., & Hager, M. (1991). Preschool literacy experience and later reading achievement. Journal of Learning Di- sabilities, 24(8), 508-511.
• Sever, S. (2009). Okuma Kültürü Edindirme Sürecinde Temel Sorunlar ve Çözüm Önerileri. 2-4 Temmuz 2009 II. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı Açılış Metni. 17.07. 2018 tarihinde http://www.egitimsenistanbul7.org/media/1321394190.pdf ad- resinden erişilmiştir.
• Sim, S., & Berthelsen, D. (2014). Shared book reading by parents with young children: evidence-based practice. Australasian Journal of Early Childhood, 39, 50-55.
• Strommen, L. T., & Mates, B. F. (2004). Learning to love reading: ınter- views with older children and teens. Journal of Adolescent ve Adult Literacy, 48, 188-199.
• Sulzby, E., & Teale, W. H. (1987).Young childrens storybook reading: Longitudinal study of parent-child interaction and childrens in- dependent functioning (Final report to the Spencer Foundation). Ann Arbor, Michigan (ERIC Document Reproduction Service No. ED 334541
• Şahin, E.Y., Çelik, G. ve Çelik, B. (2012). Anne-babaların çocuk edebi- yatı kavramına ilişkin görüşleri (Çanakkale örneği). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı Dergisi, 12, 109-125.
• Şirin, M. R. (1994). 99 Soruda çocuk edebiyatı,Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Teale, W. H., & Sulzby, E. (1986). Emergent Literacy: Writing and Rea- ding. Writing Research: Multidisciplinary Inquiries into the Nature of Writing Series. Ablex Publishing Corporation, 355 Chestnut St., Norwood, NJ 07648.
• Tezel Şahin, F., & Tutkun, C. (2016). Okul Öncesi Dönemde Anne, Baba, Çocuk ve Kitap. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2373- 2390.
• van Kleeck, A., & Stahl, S.A. (2003). Preface. In: A. van Kleeck, S.A. Stahl, E.B. Bauer (Eds). On reading books to children. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum, pp. vii-xii.
• Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkan- lıklarında ebeveynlerin duyarlılığı, Bilgi Dünyası, 5(2), 115-136.