Aliya İzzetbegoviç’te İslam Düşüncesinin Yenilenmesi

Yıl 2019, Sayı: 19, 35 - 54, 01.07.2019

Hilmi Karaağaç

Öz

Son iki asır Müslüman toplumlarında geri kalmışlık, açlık, sefalet, çekişme ve iç karışıklıklar hüküm sürmektedir. Kendilerini idare etmekten aciz düşmüşlerdir. Bu durum "Müslüman toplumların sefaletinin sebebi nedir? Mevcut sefaletten kurtuluş yolları nelerdir?" sorularını gündeme getirmiştir. Bazı düşünürler bu soruya kurtuluş İslam’dadır şeklinde cevap vermişlerdir. Buna göre Müslümanlar İslam ile irtibatları zayıfladığı için geri kalmışlardır. Bu irtibat yeniden ve güçlü bir şekilde tesis edildiğinde İslam ümmeti yitirdiği gücüne kavuşacaktır. Çünkü İslam, müntesiplerini harekete geçirecek dinamizmi verebilecek mükemmelliktedir. Aliya İzzetbegoviç, son asır İslam dünyasının yetiştirdiği önemli düşünür ve siyaset adamlarındandır. Birçok Müslüman mütefekkirin yaptığı gibi o da Müslümanların gerileme nedenleri ve çıkış yolları üzerine yoğunlaşmıştır. Bu çalışmada İzzetbegoviç’in eserlerinden hareketle onun kurtuluş reçetesi olarak takdim ettiği dini düşüncenin tecdidi veya İslami yeniden doğuş önerisi ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aliya İzzetbegoviç, Bosna-Hersek, din, İslam, tecdid.

Renewal of Religious Thought in Alija Izetbegović

Öz

For the last two centuries, underdevelopment, hunger, poverty, internal disturbance and confusion reign in Muslim societies. They have become unable to rule themselves. This situation makes the questions “what is the cause of the misery of Muslim societies, what are the ways of salvation from the current misery?” a current issue. Accordingly, Muslims fell behind because of a weakening contact with Islam. Once this connection is reestablished and instituted firmly, Islamic ummah will have its lost power. Because Islam is perfect that can give dynamism to mobilize its followers. Izetbegovic is one of the major thinkers and statements of the last century that the Islamic world ever produced. As many Muslim thinkers did, he also has concentrated on the causes of decline and solutions. In this study, renewal of religious thought which he presented as salvation or his proposal of Islamic revival will be put forth based on the works of Izetbegovic.

Anahtar Kelimeler

Alija Izetbegovic, Bosnia-Herzegovina, religion, Islam, renewal.

Kaynakça

• Aydın, Muhammet, “Aliya İzzetbegoviç’in Düşüncesinde Dinlerin Diyalektiği ve İslam”, I.Uluslararası Bir Bilge Bir Ülke Sempozyumu, Gümüşhane, 3-5 Ekim 2018 içinde, Gümüşhane: Gümüşhane Üni- versitesi Yayınları, 2018, 471-489.
• Cürcânî, Seyyid Şerif Ali b. Muhammed, Kitâbü’t-Ta’rifât, Mısır: Mat- baatü’l-Hayriyye, 1306.
• Çağman, Engin “Aliya İzzetbegoviç’e Göre İslam Dünyasının Gerileme Sebepleri ve Çağdaşlık”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi Bilgemiz Aliya İzzetbegoviç Özel Sayısı, 11 (2016), 571-574.
• Esen, Muammer, “Dini Düşüncede Tecdid”, Kelam Araştırmaları Dergi- si, 7/2 (2009), 39-52.
• Görgün, Tahsin, “Tecdid”, TDV İslam Ansiklopedisi (DİA), XL, 234-239.
• Işık, Vahdettin, “Doğu ve Batı Arasında İslam Kitabından Hareketle Bazı Mülahazalar”, Hece Aylık Edebiyat Dergisi Bilgemiz Aliya İzzet- begoviç Özel Sayısı, 11 (2016), 350-359.
• İzzetbegoviç, Aliya, Doğu ve Batı Arasında İslam (çev. Salih Şaban), İstanbul: Nehir Yayınları 1994.
• İzzetbegoviç, Aliya, Geleceği Yenilemek (der. Asım Öz), İstanbul: Pınar Yayınları, 2017.
• İzzetbegoviç, Aliya, İslam Deklarasyonu (çev. Rahman Ademi), İstanbul: Fide Yayınları, 2010.
• İzzetbegoviç, Aliya, İslami Yeniden Doğuşun Sorunları (çev. Rahman Ademi), İstanbul: Fide Yayınları, 2014.
• Karaağaç, Hilmi, “Aliya İzzetbegoviç’in Düşünce Dünyasında Allah Tasavvuru, I.Uluslararası Bir Bilge Bir Ülke Sempozyumu, Gümüşha- ne, 3-5 Ekim 2018 içinde, Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2018, 350-357.
• Kuvancı, Cenan, “Aliya İzzetbegoviç’de ‘Dini Yenilenme’ Fikri”, I.Uluslararası Bir Bilge Bir Ülke Sempozyumu, Gümüşhane, 3-5 Ekim 2018 içinde, Gümüşhane: Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, 2018, 173-181.
• Öz, Asım, Geleceği Yenilemek- Sunuş, İstanbul: Pınar Yayınları, 2017.
• Özervarlı, M.Sait, Kelâm’da Yenilik Arayışları (XIX. Yüzyıl Sonu-XX. Yüzyıl Başı), İstanbul: İsam Yayınları, 1998.
• Sarıkaya, Berat, “Aliya İzzetbegoviç’in Düşünce Dünyası ve İnancını Şekillendiren Tarihsel Arkaplan”, Turkish Studies, 13/25 (2018), 401-415.