Rus Toplumunda Semaverin Önemi

Yıl 2019, Sayı: 19, 267 - 292, 01.07.2019

Nükhet Eltut Kalender Murat Kalender

Öz

Semaver, Çin, Suudi Arabistan, İran, Rusya ve Türkiye gibi birçok ülkede farklı biçimlerde karşımıza çıkmaktadır. Semaverin geçmişi işlevsel benzerliği nedeni ile Çin’de tedavi edici özelliği bulunan bitkisel ilaçların hazırlanmasında kullanılan kaplara, hatta antik Yunan ve Roma’daki su ısıtma kaplarına dayandırılmaktadır. Bilinen en eski Rus semaverinin geçmişi ise XVIII. yüzyıl yani I. Petro dönemiyle tarihlendirilmektedir. Semaver, Rus toplumunun sembolü haline gelmiş temel kültürel unsurlardan biridir ve Rus halkının yaşantısına dâhil olma süreci Çin’deki çay kültürünün Sovyet topraklarıyla buluşması sonucunda başlamıştır. Rus halk masallarında, edebi eserlerde, şarkılarda, atasözlerinde, filmlerde folklorik bir unsur olarak semaver imgesine sıkça yer verildiği görülmektedir. Semaver günümüzde çay demleme gereci olarak kullanılmasının ötesinde dekoratif ve hediyelik ürünler arasında da kendisini göstermektedir. Bu çalışmada semaverin tarihçesi, Rus kültüründe semaverin yeri, Rus semaverinin özellikleri, semaver yapımı ile bilinen Rus şehirleri, Rusya’daki semaver müzeleri vs. konulara değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Semaver, Rus semaveri, Rus kültürü, semaverin önemi.

The Importance of Samovar in Russian Society

Öz

The samovar emerges in different forms in many countries such as China, Saudi Arabia, Iran, Russia, and Turkey. The history of the samovar is based on pots used in the preparation of herbal medicines which have the therapeutic properties in China due to their functional similarity, and even to the ancient Greek and Roman water heating vessels. History of the oldest known Russian samovar is dated with XVIII. century, so the period of Peter the Great. The samovar is one of the basic cultural elements that have become a symbol of Russian society and the process of its inclusion in the life of the Russian people began as a result of the meeting of tea culture in China with Soviet lands. It is seen frequently giving place to the image of the samovar in Russian folk tales, literary works, songs, proverbs, films as a folkloric element. Today, as well as being used as a tea brewing machine, the samovar also shows itself among the decorative products and souvenirs. In this study, the history of the samovar, the place of the samovar in Russian culture, the characteristics of Russian samovar, the Russian cities famous for its samovar product, the samovar museums in Russia, etc. issues will be examined.

Anahtar Kelimeler

Samovar, Russian samovar, Russian culture, importance of samovar.

Kaynakça

• Barry, Mary J. (1986).The Samovar History and Use. www.fortross.org (Erişim T. 05.11.2018).
• Borisova, O.N. (2009). Samovar kak predmet dekorativno-prikladnogo is- kusstva, Vladivostok.
• https://cyberleninka.ru/article/n/samovar-kak-predmet- dekorativno-prikladnogo-iskusstva (Erişim T. 12.11.2018).
• Dmitriyev, V. A., İbragimzade K. (2007). “Russkiy samovar v g. Van”, Russkiy i Turetskiy mir. Vostokovedeniye i Afrikanistika v univer- sitetah Sankt-Peterburga, Rossii i Yevropı. II. Mejdunarodnaya nauçnaya konferentsiya. 5-7 aprelya 2006 g.: Dokladı i materialı, SPb:Vostoçnıy fakul’tet SPbGU, ss. 97-113.
• Freedman, P. (2007). Yemek, Damak Tadının Tarihi, (çev. Elhüseyni, N.), İstanbul: Oğlak Yayıncılık ve Reklamcılık.
• Gilodo, A.A. (1991). Russkiy samovar, Moskva: Sovetskaya Rossiya.
• İbrahimzade, K. (2006(a)). “Semaverin Öyküsü”, Antropoloji (A.Ü. DTCF), 2005(21), Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, ss.89-104.
• İbrahimzade, K. (2006(b)). “Van Müzesinde Bulunan Semaver Örnek- leri”, IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırma- ları Sempozyumu (21-23 Nisan 2005-Erzurum), Erzurum: Atatürk Üniversitesi, ss. 263-267.
• Kaliniçev, S.P., Britenkova, L.V. (2010). Samovarı Rossii, Moskva:Hobbi- Press.
• Karakale, F. (2018). “ ‘Rus Ayısı’ Kavramının Ortaya Çıkışı”, Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 3(1), ss. 35-45.
• http://dergipark.gov.tr/download/article-file/512842 (Erişim T. 01.12.2018).
• Karaöz Arıhan, S. (2012(a)). “Anadolu’da Antik Dönem Beslenmesi”, Biyolojik Antropoloji-75. Kuruluş Yıldönümü Anı Kitabı, Ankara:A.Ü. DTCF Yayınları: 410, ss.183-213.
• Karaöz Arıhan, S. (2012(b)). “Antik Çağda Beslenme”, Beslenme Antro- polojisi-I, Ankara:Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti., ss.45-78.
• Lyugniyeva, B. (2014). Farforovıye samovarı, İllyustratsii, Kiev:Samizdat. Nagy, D., (2002). Russian Tea HOWTO ftp://ycn.franken.de/pub/Linux/docs/HOWTO/Russian-Tea- HOWTO.html (Erişim T. 01.11.2018).
• Ritzarev, M. “A Singing Peasant”: An Historical Look at National Identity in Russian Music.
• https://lewebpedagogique.com/musicatub/files/2014/01/Ritzarev- A_Singing.pdf (Erişim T. 17.01.2019).
• https://tr.pinterest.com/pin/555490935262370730/ (Erişim T. 27.01.2019).
• https://tr.pinterest.com/pin/455004368574744590 (Erişim T. 27.01.2019).
• http://lookw.ru/multfilmy/646-multiplikaciya.-masha-i-medved-50- oboev.html (Erişim T. 02.01.2019).