Abdulbâkî Ârif Efendi’nin Siyer-i Nebî Adlı Eserinde 'Çün'lü Cümleler

Yıl 2019, Sayı: 19, 293 - 308, 01.07.2019

Fatih Kaya

Öz

Bilindiği gibi “çü, çün, çün ki” cümle başı edatları ile kurulan cümleler dilimize Farsçadan geçmiş cümlelerdir. Bu çalışma Eski Anadolu Türk-çesi dönemi metinlerinde çok sık kullanılan “çün”lü cümlelerin klasik Osmanlı Türkçesi dönemi süslü nesir örneklerindeki durumunu ortaya koymak için yapılmıştır. Bu amaçla, dönemin süslü nesir dilini iyi bir şekilde yansıttığını düşündüğümüz Abdülbâkî Ârif Efendi’nin Siyer-i Nebî adlı eserinde geçen “çün”lü cümleleri işlevleri ve yapıları bakı-mından inceledik.

Anahtar Kelimeler

Söz dizimi, cümle, Siyer-i Nebî, Abdülbâkî Ârif Efendi.

The Sentences with 'Çün' in Siyar al-Nabi by Abdülbaki Arif Efendi

Öz

As known, the compound sentences that built with “çü, çün, çünki” conjunctions entered to Turkish from Persian. These sentences are often used in ancient Anatolian Turkish language. Therefore we purposed to show the usage in classical Ottoman Turkish. For this study, we used the text than named Siyar al-Nabi that written by Abdulbaki Arif Efendi. Because it was one of the best samples of classical Ottoman ornate prose.

Anahtar Kelimeler

Syntax, sentence, Siyer-i Nebî, Abdülbaki Arif Efendi.

Kaynakça

• Akalın, Şükrü H., “Eski Anadolu Türkçesinde Cümle Başı Edatlarıyla Kurulmuş Cümleler”, Türk Dili, 518, s. 156-163.
• (1998), “Dede Korkut Kitabında Geçen Bir Cümle Türü Üzerine”, C I, S: 41, s. 1-28.
• Cemiloğlu, İsmet, “Eski Anadolu Türkçesi Söz Diziminde Çün’lü Cümleler”, Türk Dili 510, s. 409-413.
• Doğan, Enfel, “Ahlâk-ı Alâî’deki “çün”lü Birleşik Cümle Yapıları”, Belleten 2006 – 2, s. 29-40.
• Ergin, Muharrem, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul 2012.
• Hacıeminoğlu, Necmettin, Türk Dilinde Edatlar, MEB Yayınları, İstan- bul 1992.
• Tiken, Kâmil, Eski Türkiye Türkçesinde Edatlar, Bağlaçlar, Ünlemler ve Zarf Fiiller, Ankara, TDK Yayınları, 1992, s. 132-138.