Okul Yönetiminde Mentorluk

Yıl 2019, Sayı: 19, 367 - 386, 01.07.2019

Celal Gülşen

Öz

Bu araştırmayla, “Nevşehir il örneğinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda okul yöneticisi olarak görev yapan müdür ve müdür yardımcılarının öğretmen performansını geliştirmeye yönelik mentorluk yapma yeterlilikleri‘ni belirlemek, sonrasında da araştırma verilerine dayalı olarak uygulayıcılara önerilerde bulunmak amaçlanmıştır. Araştırmada “Mentorluk”;“kişilerin potansiyellerini keşfetmelerini sağlayarak, onları hedefleri doğrultusunda harekete geçirmeyi hedefleyen, bireyin yolunu açarak kararlılığını güçlendirmeyi ve gelecek odaklı farkındalık oluşturmasını hedefleyen bir yönetim anlayışı olarak ele alınmıştır. Araştırmanın yürütülmesinde “genel tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Nevşehir İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesindeki okullarda 2012-213 öğretim yılında okul müdürü ve müdür yardımcısı olarak görev yapan okul yöneticilerinin tamamı oluşturmuştur. Araştırmada evrenin tamamına ulaşıldığından, ayrıca örneklem alınmamıştır. Araştırmanın belirlenen amaçlara ulaşabilmesi için, öncelikle ilgili literatür taraması yapılmıştır. Araştırma bir bütün olarak değerlendirildiğinde “Okul Yöneticilerinin Öğretmenlere Mentorluk Yapma Yeterlilikleri” konusunda kendilerini yeterli gördükleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Mesleki koçluk, danışman, lider, öğretmen, kılavuz, eğitim yönetimi.

Mentoring in the School Management

Öz

This research has been carried out in order to determine “principals’ and vice-principals’, who work as school administrators in the schools of Ministry of National Education, qualifications of mentoring for “teacher performance improvement” in the province of Nevşehir” and it has been aimed to make suggestions to the professionals through the research data. Research handles “Mentoring” as a management concept that provides individuals to discover their potentials, aims to mobilize them toward their goals, helps the individuals to strengthen their determination, and aims to create a future-oriented awareness. The research is conducted through the “general screening model”. The universe of the research comprises all the principals and vice-principals’, who work as school administrators in the schools of Nevşehir Provincial Directorate for National Education in the 2012-2013 school year. Since the entire universe is reached, no sampling is determined. A literature review has been made to reach the identified aims of the research. When the research is evaluated as a whole, it is seen that school administrators think themselves sufficient in terms of their “qualifications of mentoring teachers”.

Anahtar Kelimeler

Aristotle, syllogism, wrong premise, validity.

Kaynakça

• Akdemir, Ali. (2016). “Entellektüel Liderlik” http://docplayer.biz.tr/6393607-Entelektuel-liderlik-prof-dr-ali- akdemir-kocaeli-universitesi-i-i-b-f-ogretim-uyesi.html. 20.03.2016). (ET:
• Aktan, C. Can (2016). “Organizasyonda Başarı İçin Liderlik İlkeleri” http://www.canaktan.org/yonetim/yeni-yonetim/liderlik.htm. (ET: 20.03.2016).
• Aytaç, Tufan. (2001). “Okul Liderliği Yaklaşımı”. Milli Eğitim Dergisi Ankara: MEB. Yayını 152: 53-57.
• Bakioğlu, Ayşen, Özcan, Kenan ve Hacıfazlıoğlu, Özge. (2002). Okul Yöneticilerinin Mentor Yoluyla Yetiştirilme İhtiyacı. 21. yy Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu (s. 109-130). Ankara: Ankara Eğitim Bİlimleri Fakültesi Yayınları.
• Bakioğlu, Ayşen, Bayhan, Güzide ve Özgen Bahar. (2013). Eğitimde Mentorluk içinde “Öğretmenlerin Profosyonel Gelişiminde Men- torlük”. Ankara: Nobel Yayını.
• Barbuto, John. E. Jr. (2000). “Developing a Leadership Perspective in the Classroom” Journal of Adult Development, Faculty Publications: Communication http://digitalcommons.unl.edu/aglecfacpub/42. (ET:20.03.2016). 42. Department. Paper
• Barutçu, Esin. Özbay, Özlem. (2013). Koçluk Yaklaşımının Yönetici ve İş Gören Üzerine Etkilerine İlişkin Bir Araştırma. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, (1), 47-62.
• Brockbank, Anne and McGill, Ian. (2006). Facilitating Reflective Learning through Mentoring and Coaching. British Library Cataloguing-in http://www.amazon.co.uk/dp/0749444487/ref=rdr_ext_tmb Publication Data. London. (ET: 15.03.2016).
• Büyüköztürk, Şener. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Erol, Yusuf C.ve Özdemir, Yavuz T. (2018). Öğretmen adaylarının okul tabanlı mentorluk ve özyeterlik algılarının incelenmesi. Abant İz- zet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2), 874-894.
• Gülşen, Celal. (2005).” Türkiye’de Eğitim Hizmetlerinin Yerinden Yönetimi”. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara.
• Gülşen, Celal. (2009). “Eğitim Denetiminde Kalite Yönetimi”. Milli Eğitim Dergisi. Ankara: MEB Yayını. Yıl: 38, Sayı:182, Sayfa: 149- 166.
• Gülşen, Celal. (2009a). “Okul Müdürlüğünden Eğitim Liderliğine”. Gönüllü Eğitim Dergisi. Ankara: TESED Yayını. Yıl: 5, sayı: 13, (Ekim-Aralık 2009), sayfa:4-7
• Gülşen, Celal. (2015). Multiple Intelligences Areas Evaluation Scale developing Study. Çoklu Zekâ Alanları Değerlendirme Ölçeği Geliştirilmesi Çalışması. Journal of Human Sciences, 12(2), 1918- 1930.
• Goleman, Daniel. (2002). Lideri Lider Yapan Nedir?.(Çev: Hurettin El HUSEYNİ). İstanbul: MESS Yayını
• Harvard Business SP. (2007). Pocket Mentor-Koçluk. (Çev:Ahmet KARDFAM). İstanbul. Optimist Yayını.
• İbrahimoğlu, Nurettin. (2008). Kişilik Özellikleri Açısından Örgüt-Kariyer Bağlılık Düzeyini Artırmada Sosyalizasyon Ve Mentor Etkisi: Bir Ör- güt Geliştirme Modeli. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensti- tüsü. (Doktora Tezi). Ankara.
• Kalfa, Yerten. (2006). Okul Büyüklüğünün Kalite, Verim ve Öğrenci Başarısına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Maramara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü . İstanbul
• Katman, Hacı A. (2010). Okul Yöneticilerinin Empatik Eğilimlerinin İncelenmesi: Isparta İl Merkezi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sü- leyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Isparta.
• Kocabaş, İbrahim ve Ramazan Yirci. (2012). Öğretmen ve Yönetici Yetiştirmede Mentorluk. Ankara. Anı Yayınları.
• Kocabaş, İbrahim ve Ramazan Yirci. (2011). Öğretmen ve Yönetici Yetiştirmede Mentorluk. Ankara. Anı Yayınları.
• Kotter, John P. (1999). Liderlik: Liderler Gerçekte Ne Yapar? (Çev: Meral TÜZEL). İstanbul: MESS Yayını
• Mullan, Ellen J. (1998). Mentoring Functions. Human Resources Deve- lopment Quarterly, 9 (4), 318-331.
• Özdemir, Tuncay Yavuz. (2012). “İl Eğitim Denetmen ve Yardımcılarının Mesleki Gelişimlerini Devam Ettirmede E-Mentorluk Modeli”, Yayım- lanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı, Elazığ.
• Pınar, Ali H. (2013). ” Mintzberg’in Yönetim Yaklaşımı Açısından İlköğre- tim Sınıf Öğretmenliğinin Koçluk ve Mentor Yetkinlikleri İle Öğrencile- rin Sınav Başarı Puanları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma ” Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, Sayı1, 2013, Sayfa 121-138
• Stueart, Robert D., Sullivan, Maureen. (2010): ‘’Developing Library Lea- ders: A How To Do It Manual For Coaching, Team Building, and Men- toring Library Staff’’, New York: Neal - Schuman Publishers Inc.
• Şerefhanoğlu, Ozan. (2014). Okul Müdürlerinin Mentorluk Fonksiyonları İle Öğretmenlerin Örgütsel Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişki Balıkesir İli Örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayım- lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir.
• Tavşancıl, Ezel. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2016). Güncel Türkçe Sözlük, “Mentor”, “Yönder. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts &guid=TDK.GTS.56ef1ce47c88d3.58272663. (ET.20.03.2016).
• Tosun, U. (2014). Anger Management of Students for a Peaceful School Environment: The Group Studies. Procedia-Social and Behavioral Sciences,159, 686-690.
• Tunçay, Selin. (2014). Eğitimde Mentorluk Uygulamaları Üzerine Bir Araş- tırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Li- sans Dönem Projesi. Edirne.
• Werner, İsabel. (1993). Liderlik ve Yönetim. (Çev: Vedat Üner). İstan- bul: Rota yayınları
• Yıldırım, Bilal ve Şerefhanoğlu, Ozan. (2014). Okul Müdürlerinin Men- torluk Fonksiyonları İle Öğretmenlerin Örgütsel Uyum Düzeyleri Arasındaki İlişki. NWSA-Education Sciences-E-Journal of New World Sciences Academy. 9(4), 419-42.
• Yıldırım, Rüştü. (2013). “Okul Yöneticilerinin Mentorluk Rollerinin Oku- lun Akademik Başarısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bi- limleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı, Konya.
• Yıldırım, Rüştü U ve Yılmaz, Ercan. (2013). “Okul Yöneticilerinin Men- torluk Rollerinin Okulun Akademik Başarısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Muğla Sıtkı Koçman Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2013 (30), 98-119.