Ulusal Gazete Manşetlerinin Tipografik Tasarım Teknikleri Açısından Yorumlanması

Yıl 2019, Sayı: 20, 147 - 168, 01.10.2019

Engin Uğur

Öz

Gazete, dergi, kitap gibi yayıncılık ürünlerinde içerik kadar görsel tasarım da önemlidir. Özellikle gazete gibi zamanla yarışın olduğu yayıncılıkta haberlerin yazılması, düzeltilip son şekline ulaşılması ve buna uygun başlık ve manşetlerin hazırlanması çok kısa zaman diliminde gerçekleştirilir. Bu hızlı tempoda Manşetin okunabilirlik ve estetik açıdan iyi hazırlanmış olması gerekmektedir. Okunabilirlik açısından başarılı çalışma yapabilmek için, yazı elemanlarının anatomik yapısını, çok sayıda yazı türünü font ve en uygun tasarım tercihlerini bilmek gerekmektedir. Tipografik yazı elemanları, klavye yardımı ile yazdıktan sonra okunabilirlik ve estetik açıdan çeşitli işlemlere tabi tutulurlar. Yapılan bu işlemlere “tipografik tasarım” denilir. Bilgisayar teknolojilerinin matbaacılık ve yayıncılık alanında kullanılmaya başlaması, grafik tasarım ve onun bir alt çalışması olan tipografik tasarım işlemlerine çok geniş imkanlar sunmuştur. Önemli olan bu teknolojik imkânları ve bilgi birikimini harmanlayarak en iyiye ulaşmaktır. Makalede rastgele seçilen farklı gazetelere ait manşetlerin, tipografik tasarım işleminde kullanılan tercih unsurları çözümlemesi ve okunabilirlik analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ulusal gazete, manşet, tipografi, okunabilirlik, tasarım.

Interpretation of National Newspaper Headlines in Typographic Design Techniques

Öz

In publishing products such as newspapers, magazines, and books, visual design is as important as content. Especially in the publishing sector where the race takes place in time, the news will be written, corrected and the final form will be reached and the appropriate headlines and headlines will be prepared in a very short period. At this fast pace, the headline should be well prepared in terms of readability and aesthetics. To be able to work successfully in terms of readability, it is necessary to know the anatomical structure of writing elements, a large number of font types and the most appropriate design preferences. Typographic writing elements are subjected to various processes in terms of readability and aesthetics after writing with the help of the keyboard. These operations are called “typographic design”. Introduction of computer technologies in the field of printing and publishing, graphic design and its subwork, the typographic design has provided a wide range of opportunities. What is important is to achieve the best by blending these technological possibilities and knowledge. In this article, the analysis of the preferred elements used in typographic design and readability analysis of the headlines belonging to different randomly selected newspapers were made..

Anahtar Kelimeler

National newspaper, headline, typography, readability, design.

Kaynakça

• Akyıl, R. (1996) “Reklam Medyalarında Tipografik Çözümler”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gra- fik Anasanat Dalı, İstanbul.
• Bentele, E ve Karl G.V.U. (1952) "Schrift Geschrieben Gezeichnet und Angevvand, Soflingen.
• Bringhurst, R. (2004) The Elements of Typographic Style. 3rd rev. Andexpanded ed. Canada.
• Carter, D., Day, B., Meggs, P. (1985) “Typographic Design: Form and Communication" Van Nostrand Reinhold Company Inc.
• Carter, R. ve Demad, J., Wheeler, S. (2000) Working with Type Exhibi- tions 5, Roto Vision SA, Switzerland.
• Dilekçi, N. (2017). Tipografi Eğitimi ve İletişimdeki Yeri. Ulakbilge, 5 (18).
• Dikmen, Ü. (2016) “Ekran Fontlarının Kullanılabilirliğe Etkisi, İdil dergisi”, 02.06.
• Dündar, B. (2005) “Matbaanın bulunuşundan bu yana batıda ve 1970 sonrası Türkiye’de grafik tasarımda tipografik dil”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Li- sans Tezi. İstanbul.
• Erden C., M., Sönmez, S. (2007) Yazılı İletişimde okunabilirlik ve görsel kaliteyi etkileyen faktörlerin incelenmesi, II. Matbaa Teknolojileri Sempozyumu.
• Evans, P., & Thomas, Mark. A. (2004) Exploring The Elements Of Design, Clinton Park, NY, Delmar Learning.
• Hochuli, J. (2009) Detail in typography. 2nd revised edition. Londra, UK: Hyphen Press.
• Jeavons, T., Beaumont, M. (1977) "An Introductıon to Typography" The Apple Press, Kültür ve Sanat Dergisi Sayı: 5, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ketenci, F.H., Bilgili, C. (2006) Görsel İletişim ve Grafik Tasarımı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Kösedağ, M. S. (2016) Türkiyede Ulusal ve Ve Yerel Gazetelerin Siyasi Gündemlerinin Karşılaştırlması Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 42 Volume: 9.
• Mennanoğulları, B. (2008) “İlköğretim I. kademe öğrencilerinin çocuk hikâye kitaplarının tipografik özellikleri ile ilgili görüşleri”, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. An- kara.
• Okur, Ç. (2003) Deneysel tipografinin görsel iletişime etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Eski- şehir.
• Sarıkavak, N.K. (1997) Tipografinin Temelleri, Doruk Yayınevi, Ankara.
• Simon, O. (1963)Introduction to Typography. London: Faber and Faber.
• Sönmez, S. (2003) ‘’Kitap Tipografisinde Okunabilirlik ve Görsel Kali- teyi Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi’’, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uçar, T.F. (2004) örsel İletişim ve Grafik Tasarım, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Uğur, E. (2018) Afişte Yer Alan Tipografik Unsurların Zemin Rengi Açısından Okunabilirlik Analizi, Smart Journal, Vol 4 / Issue 10.
• Yıldız, C. (2000) Yazılı Basında Metin ve Manşet: Basın Dili Üzerine Bir Araştırma, Teknik Yayınevi, İstanbul.
• Yılmaz, M. (2014) Topaktaş, E., Tipografik Özellikler Açısından Bilim- sel Dergi Makalelerinin Okunaklılık Düzeyleri ile İlgili Akade- misyenlerin Görüşleri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 13 Sayı: 48, Kış.
• Yücebaş, Ç. (2006) ‘’Grafik Tasarımda Görsel Bütünlük Oluşturmada Tipografi ile Görseller Arasındaki İlişki ve Sanat Eğitimindeki Ye- ri’’, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensti- tüsü, İzmir.
• Yüksel, E. (2001) Medyanın Gündem Belirleme Gücü, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Zelanski, P. & Fişher, M. P. (1996) Design Principles and Problems, 2. Baskı, Fort Worth, TX, Harcourt Brace College Publishers.
• http://www.graphicart-news.com/amazing-typographic-projects Erişim: 29/09/2018.
• https://www.duvargiydir.com/harita-duvar-kagidi-ev-dekorasyon- renkli-tipografi Erişim: 29/09/2018.
• https://www.etu.edu.tr/tr/haber/gorsel-iletisim-tasarimi Erişim: 30/09/2018.