Öz
Kentsel
çevrenin anlaşılmasında, değerlendirilmesinde, çevresel kalitenin
arttırılmasında ve yol-yön bulmada etkili olan kentsel imge kentin
çekiciliğinin yansıtılması bakımından önemlidir. Kent imgesi ve sinema filmleri
arasındaki bağlantıda, kent sinemasal ortam olarak kullanılır ve sinemanın
çıkış noktasında kent imgesinin bileşenleri (yollar, nirengi noktaları,
odaklar, bölgeler, sınırlar) esas alınmaktadır. Ayrıca kentsel mekânda çekilen
sinema filmleri, çekildiği zamanın özelliklerini de tümüyle göstermektedir.
Bu çalışma Bursa’da sinema filmi
çekenlerin (1900-2012) bakış açısıyla yapılmış, film yapımcılarının kenti nasıl
algıladıkları, bu algının zamana bağlı değişimi, kentteki doğal ve kültürel
kaynakların filmlerde kullanımı ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bursa’da
çekilen sinema filmlerinin analizi üzerinden Lynch’in imge elemanları
sıralamasının (yollar, nirengi noktaları, odaklar, bölgeler, sınırlar)
geçerliliğini ve hangi kentsel imgenin odak noktası olduğunu tespit etmek
amaçlanmıştır. Lynch’i temel alarak yapılan çalışmalarda olduğu gibi anket
yaptırılmamış ve zihin haritaları kişilere çizdirilmemiştir. Fakat sinema
filmlerinde ağırlık verilen kentsel imge elemanlarından yola çıkılarak zihin
haritaları oluşturulmuştur.
Çalışmanın sonucuna göre Yeşilçam
döneminde (1955-1972) filmler; nirengi noktaları, odak noktaları, yollar, bölge
ve sınırlar olarak sıralanmıştır. “Atatürk
Heykeli, Yeşil Türbe” kent imgeleri özellikle Yeşilçam döneminde
kullanılmıştır. Günümüzde ise (1987-2012) sadece bölgelere (Cumalıkızık) ağırlık
verilmiştir. Fakat çekilen dizi filmlerde özellikle yakın dönemde (2017-2018)
Yeşilçam döneminde olduğu gibi kent merkezindeki nirengi noktalarına da (kültürel
kaynaklara) tekrar yer verilmeye başlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Bursa Yollar Odak Noktaları Bölge Nirengi Noktaları Sınırlar
Kaynakça
- Aliağaoğlu, A. (2007). Davranışsal coğrafyaya bir örnek: öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 17-44.
- Appleyard, D., (1973). Notes on Urban Perception and Knowledge. R.M. Downs & D. Stea (Eds.), Image and Environment (pp. 109- 114). Chicago: Aldire Publishing Company.
- Çetin, T. (2010). Cumalıkızık köyünde kültürel miras ve turizm algısı. Millî Folklor, 22(87), 181-190.
- Frost, W. (2006). From Backlot to Runaway Production: Exploring Location and Authenticity in Film-Induced Tourism, Working Paper. Victoria: Monash University.
- Habibi, M., Farahmandian H. & Mojdehi R. B. (2016). Reflection of urban space in Iranian cinema- a review of the last two decades. Cities, 50, 228-238.
- İlgar, E. (2008). Kent kimliği ve kentsel değişimin kent kimliği boyutu: Eskişehir örneği, (Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Kayaarası, T. (2011). Yeni Türk sinemasında İstanbul kent imgeleri, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Koeck, R. & Roberts, L. (2010). The City And The Moving İmage Urban Projections. Hampshire: Palgrave Macmillan.
- Lukinbeal, C. & Zimmermann S. (2008). The geography of cinema- a cinematic World. C. Lukinbeal & S. Zimmermann (Eds.), A Cinematic World (pp.15-23). Franz Steiner Verlag.
- Lynch, K. (1960). The Image of the City. London: The M.I.T. Press.
- Lynch, K. (2011). Kent İmgesi. (Çev: İ. Başaran). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Özdamar, Z. (2006). İstanbul’un 1950-1990 dönemindeki kentsel gelişimin Türk sinemasındaki temsili, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Perker, S.Z. & Akıncıtürk, N. (2011). Geleneksel Cumalıkızık evlerinde ahşap konut sistemi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(1), 41-51.
- Sam, N. (2010) Kent İmgesi: Bursa örneği. Sosyal Bilimler, 8(2), 35-43.
- Suner A. F. (2002). 1990’lar Türk sinemasından taşra görüntüleri: tabutta rövaşata’da agorafobik kent, açık alana kapatılmıştık ve dehşet. Birikim Dergisi, 94, 86-108.
- Şahbaz, P.R. & Kılıçlar, A. (2009). Filmlerin ve televizyon dizilerinin destinasyon imajına etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1, 31-52.
- Uzun, İ., Altun, A. D.T. & Bal, E. (2011). İzmirli’nin İzmir’i: kentlinin belleğindeki mekânsal temsiller. Ege Mimarlık, 76, 34-39.
Öz
The city imagery, which is effective in
understanding and evaluating the urban environment, and enhancing the
environmental quality, is important in terms of reflecting the allurement of
the city. The city is being used as a cinematic environment in the connection
between city image and cinema films and the components of the city image
(paths, landmarks, nodes, districts, and edges) are taken as the starting point
of the cinema. In addition, cinema films, shot in urban areas, also show the
characteristics of the time in which they were shot as a whole.
This study was based on the perspectives of
filmmakers (1900-2012) in Bursa, how the filmmakers perceived the city, the
change in this perception depending on the time, and the use of city’s natural
and cultural resources in films were examined in detail. It was aimed to
determine the validity of Lynch’s ranking of image elements (paths, landmarks,
nodes, districts and edges) and which city image came to be the nodes through
the analysis of films shot in Bursa. The survey was not conducted and the mind
maps were not drawn by individuals like in studies based on Lynch. However,
mind maps were created on the basis of the city image elements that were given
importance in cinema films.
According to the results of the study, the films
were arranged as landmarks, nodes, paths, districts and edges in Yesilcam
period (1955-1972). "Atatürk Statue,
Green Tomb" city images were used especially during this period. Today
(1987-2012), only the districts (Cumalıkızık) have been given weight. However,
the landmarks in city centers (cultural resources) began to be included again
in TV series, especially in the recent era (2017-2018) as in Yesilcam period
Kaynakça
- Aliağaoğlu, A. (2007). Davranışsal coğrafyaya bir örnek: öğrenci merkezli Balıkesir şehir imajı, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 17-44.
- Appleyard, D., (1973). Notes on Urban Perception and Knowledge. R.M. Downs & D. Stea (Eds.), Image and Environment (pp. 109- 114). Chicago: Aldire Publishing Company.
- Çetin, T. (2010). Cumalıkızık köyünde kültürel miras ve turizm algısı. Millî Folklor, 22(87), 181-190.
- Frost, W. (2006). From Backlot to Runaway Production: Exploring Location and Authenticity in Film-Induced Tourism, Working Paper. Victoria: Monash University.
- Habibi, M., Farahmandian H. & Mojdehi R. B. (2016). Reflection of urban space in Iranian cinema- a review of the last two decades. Cities, 50, 228-238.
- İlgar, E. (2008). Kent kimliği ve kentsel değişimin kent kimliği boyutu: Eskişehir örneği, (Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Kayaarası, T. (2011). Yeni Türk sinemasında İstanbul kent imgeleri, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Koeck, R. & Roberts, L. (2010). The City And The Moving İmage Urban Projections. Hampshire: Palgrave Macmillan.
- Lukinbeal, C. & Zimmermann S. (2008). The geography of cinema- a cinematic World. C. Lukinbeal & S. Zimmermann (Eds.), A Cinematic World (pp.15-23). Franz Steiner Verlag.
- Lynch, K. (1960). The Image of the City. London: The M.I.T. Press.
- Lynch, K. (2011). Kent İmgesi. (Çev: İ. Başaran). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Özdamar, Z. (2006). İstanbul’un 1950-1990 dönemindeki kentsel gelişimin Türk sinemasındaki temsili, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Perker, S.Z. & Akıncıtürk, N. (2011). Geleneksel Cumalıkızık evlerinde ahşap konut sistemi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(1), 41-51.
- Sam, N. (2010) Kent İmgesi: Bursa örneği. Sosyal Bilimler, 8(2), 35-43.
- Suner A. F. (2002). 1990’lar Türk sinemasından taşra görüntüleri: tabutta rövaşata’da agorafobik kent, açık alana kapatılmıştık ve dehşet. Birikim Dergisi, 94, 86-108.
- Şahbaz, P.R. & Kılıçlar, A. (2009). Filmlerin ve televizyon dizilerinin destinasyon imajına etkileri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1, 31-52.
- Uzun, İ., Altun, A. D.T. & Bal, E. (2011). İzmirli’nin İzmir’i: kentlinin belleğindeki mekânsal temsiller. Ege Mimarlık, 76, 34-39.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Beşeri Coğrafya |
| Bölüm | ARAŞTIRMA MAKALESİ |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Temmuz 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 38 |