Evaluation of Sleep Duration and Nutrition Status of Medical Staff Workers That Working Shift

Yıl 2017, Sayı: 2, 89 - 107, 05.09.2017

Halime Pulat Demir Nurten Elkin Abdullah Yüksel Barut Hatice Merve Bayram Sevda Averi

Öz

Aim: This study was performed to evaluate the relationship
between sleep duration and nutrition status of the medical staff workers,
working that shift.

Method: This study planned on descriptive
types between October 2015 - December 2015 with 154 volunteers working in
shifts in a public hospital in İstanbul. The questionnaire and body analyser
were used to collect the data. There were questions about the demographics of
health workers, type of work and hours, sleeping and eating habits, in the
questionnaire form. Bioelectric impedance analysis (BIA) method was used for
body analysis. Data on the 95% confidence interval and the p<0.05 level was
performed using SPSS 23.0.

Findings: The mean age of the men 31.4 ± 1.0 and
30.7 ± 1.0 years for women, and participants in the study were generally post
graduate degree (41.6%). 42.9% of participants were doctor, 51.9% of
participants were nurses, 3.3% of participants were supporting health care
workers and 38.3% of them were working in shifts. BMI scores were found 25.3 ±
4.4 in males, 23.1 ± 5.3 kg / m2 in females. Sleeping hours; 70.7% of
participants who works in the regular daytime were routine, 51.1% of
participants were working in night work and 56.1% of participants were working
in shifts where found to change to shifts (p>0.05). 24% of participants had
breakfast, 35.7% of them had lunch and 66.9% of them had dinner everyday and
64.3% of participants had ate outside everyday. Participants prefered to eat
cookies, crackers and chips as snack (43.5%).

Conclusion: Individuals working in shifts’
duration of sleep was found less than adequate on weekdays and adequate for the
weekend. Shift workers in this group, the most skipped breakfast and
preferred to eat cookies, crackers and chips as snack. 

Anahtar Kelimeler

Health personnel, shift work, sleep duration, nutritional status

Vardiyalı Çalışan Sağlık Personelinin Uyku Süresi ve Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Bu araştırma, vardiyalı ve nöbet sistemi şeklinde çalışan
sağlık personelinin uyku süresi ile beslenme durumları arasındaki ilişkinin
değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır.

Yöntem:
Tanımlayıcı tipte planlanan çalışma Ekim 2015-Aralık 2015 tarihleri arasında
İstanbul İl Merkezi’nde bir kamu hastanesinde vardiyalı çalışan gönüllü 154
sağlık personelinde yapılmıştır. Verilerin toplanmasında anket formu ve vücut
analiz cihazı kullanılmıştır. Anket formu sağlık çalışanlarının demografik
özellikleri, çalışma şekli ve saatleri, uyku ve yemek düzeni, beslenme
alışkanlıklarına yönelik sorulardan oluşmuştur. Bireylerin biyoelektrik
impedans analiz (BİA) yöntemi ile vücut analizi yapılmıştır. Veriler %95'lik güven aralığında,
anlamlılık p<0.05 düzeyinde, SPSS 23.0 programı kullanılarak yapılmıştır.

Bulgular: Araştırmaya katılan bireylerde
erkeklerin yaş ortalaması 31.4 ± 1.0 ve kadınların 30.7 ± 1.0 yıl olup, geneli
lisansüstü mezunudur (%41.6). Bireylerin %42.9’u hekim, %51.9’u hemşire, %3.3’ü
yardımcı sağlık personelidir ve %38.3’ü nöbetli çalışmaktadır. Bireylerin Beden
Kütle İndeksi (BKİ) değerleri erkeklerde 25.3±4.4, kadınlarda 23.1±5.3 kg/m²
bulunmuştur. Uyku saatleri; sürekli gündüz çalışanların %70.7’sinin düzenli
olduğu, sürekli gece çalışanların %51.1’inin, nöbetli çalışanların %56.1’inin
vardiya durumuna göre değiştiği görülmüştür (p>0.05). Katılımcıların
%24’ünün her gün sabah, %35.7’sinin öğle, %66.9’unun akşam öğününü tükettiği,
%64.3’ünün ev dışında yemek yediği bulunmuştur. Ara öğün olarak en çok %43.5
ile bisküvi, kraker, cips tercih edildiği görülmüştür.

Sonuç: Vardiyalı çalışan bireylerin hafta içi
uyku saatleri normalden az iken hafta sonu yeterli düzeydedir. Vardiyalı
çalışan bu grupta en çok atlanan ana öğün sabah kahvaltısı ve ara öğün olarak
en çok tercih edilen yiyeceklerin bisküvi, kraker olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık personeli, vardiyalı çalışma, uyku süresi, beslenme durumu

Kaynakça

• 1. Çalıyurt O. Sirkadiyen Uyku Uyanıklık Düzenini Etkileyen İş ve Çalışma Gruplarında Uyku Kalitesinin Değerlendirilmesi. Psikiyatri Anabilim Dalı, Tıp Fakültesi, Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye, 1998.
• 2. Nicholson PJ, D’Auriat DAP. Shiftwork, Health, The Working Time Regulations And Health Assessments. Occup Med 1999; 49(3):127-137.
• 3. Ursavaş A, Ege E. Uyku Apne Sendromu ve Trafik Kazaları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2004; 30 (1):37-41.
• 4. Knutsson A, Health Disorders Of Shift Workers. Occupatioanal Medicine 2003; 53:103-108.
• 5. Yıldız A.N, Gedikli F.G, Küçükbiçer B, Vardiyalı Çalışmalarda İş Sağlığı Ve Güvenliği Konuları. 1.baskı. Ankara: Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Yayını, 2012.
• 6. Baysal, A, Beslenme. 10. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınları, 2004.
• 7. Sharma S, Kavuru M. Sleep and metabolism: an overview. International Journal of Endocrinology. Article ID 270832, 2010.
• 8. Narin R. Glikoz Üretimi. Yeni Tıp Dergisi. 2013; 232
• 9. Deniz M.Ş. Uyku Süresi İle Enerji Harcaması Ve Besin Alımı Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Başkent Üniversitesi, 2014.
• 10. Working Time Direction http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=706 &langId=en&intPageId=205 Erişim Tarihi: 7 Temmuz 2016
• 11. Ünaldı N, Çakıroğlu O. Vardiyalı-Nöbet Usulü Çalışma Düzeninin Hemşirelerin Sağlığı ve İş Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi.1. sayı. 2. Uluslararası İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Kongresi. 2016
• 12. Pekcan G. Şişmanlık ve saptama yöntemleri. Şişmanlık Çeşitli Hastalıklarla Etkileşimi ve Diyet Tedavisinde Bilimsel Uygulamalar. TDD Yayını. 1993; 7-37.
• 13. Navruz S. Vardiyalı Çalışan Sağlık Personelinde Metabolik Sendrom Sıklığının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma, Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye 2015.
• 14. Gamble, K.L. Shift work in nurses: contribution of phenotypes and genotypes to adaptation 2011.
• 15. Chen JD, Lin YC. Obesity and high blood pressure of 12-hour night shift female clean-room workers. Chronobiol Int. 2010; 27: 334–344.
• 16. Şenol V, Soyuer F, Akça RP. Adölesanlarda Uyku Kalitesi Ve Etkileyen Faktörler. Kocatepe Tıp Dergisi. 2012; 14:93-102.
• 17. Grander MA, Drummond SPA. Who are the long sleepers? Towards an understanding of the mortality relationship. Sleep Med. Rev. 2007; 11(5): 341- 360.
• 18. Kripke DF, Garfinkel L, Wingard DL. Mortality associated with sleep duration and insomnia. Arch Gen Psychiatry. 2002; 59:131-136.
• 19. Drake, C.L, Roehrs T, Richardson G, Walsh J.K, Roth T. Shift Work Sleep Disorder: Prevalence and Consequences Beyond That of Symptomatic Day Workers. Sleep. 2004; 27:1453-1462.
• 20. American Academy of Sleep Medicine. International Classification of Sleep Disorders, Diagnostic and Coding Manual http://www.esst.org/ adds/ICSD.pdf. Erişim: 7 Temmuz 2016.
• 21. Sallinen, M, Kecklund, G. Shift Work, Sleep, and Sleepiness. Differences Between Shift Schedules and Systems. Scandinavian Journal of Work. Environment & Health. 2010, 36(2), 121-133.
• 22. Üstün, Y, Yücel Ş. Hemşirelerin Uyku Kalitesinin İncelenmesi. Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. Maltepe Üniversitesi. 2011; 4: 29-38.
• 23. Gülser N, Öztürk L, Top Ş, Asil T, Balcı K, Çelik Y. Vardiyalı Çalışanlarda Huzursuz Bacaklar Sendromu ve Subjektif Uyku Kalitesi. Nöropsikiyatri Arşivi. 2012; 49: 281-285.
• 24. Knutson, A., Akerstedt, T., and Jonsson, B.G. Prevalence Of Risk Factors For Coronary Artery Disease Among Day And Shift Workers. Scandinavian Journal of Work. Environment & Health. 1988; 14(5), 317-321.
• 25. Nakamura K, Shimai, S, Kikuchi S, Tominaga I, Takahashi H. Shift work and risk factors for coronary heart disease in Japanese blue-collar workers: serum lipids and anthropornetric characteristics. Occupational Medicine. 1997; 47(3), 142-146.
• 26. Mahshid N, Reza A, Sorur N. Dietary, Anthropometric, Biochemical and Psychiatric Indices in Shift Work Nurses. Food and Nutrition Sciences. 2013; 1239-1246.
• 27. Di Lorenzo L, De Pergola G, Zocchetti C, L’Abbate N, Basso A, Pannacciulli N. Effect of Shiftwork on Body Mass Index: Results of A Study Performed in 319 Glucose-tolerant Men Working in A Southern Italian Industry. International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorder. 2003; 27: 1353–1358.
• 28. Ostry S, Radi S, Louie M, D LaMontagne A. Psychosocial and Other Working Conditions in Relation to Body Mass Index in A Representative Sample of Australian Workers. BioMedicine Central Public Health. 2006; 6(1): 1-8.
• 29. Parkes R. Shift Work and Age As Interactive Predictors of Body Mass Index Among Offshore Workers. Scandinavian Journal of Work. Environment & Health. 2002; 28: 64–71.
• 30. Morikawa, Y, Nakagawa, H, Miura K, Soyama, Y, Ishizaki, M, Kido T. Effect of Shift Work on Body Mass Index and Metabolic Parameters. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2007; 33: 45–50.
• 31. Di Lorenzo L, De Pergola G, Zocchetti C, L’Abbate N, Basso A, Pannacciulli, N. Effect of Shiftwork on Body Mass Index: Results of A Study Performed in 319 Glucose-tolerant Men Working in A Southern Italian Industry. International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorde.2003;, 27, 1353–1358.
• 32. Ostry AS, Radi S, Louie AM. Psychosocial and Other Working Conditions in Relation to Body Mass Index in A Representative Sample of Australian Workers. BioMedicine Central Public Health. 2006; 6(1), 1-8.
• 33. Parkes KR. Shift Work and Age As Interactive Predictors of Body Mass Index Among Offshore Workers. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2002; 28, 64–71.
• 34. Morikawa Y, Nakagawa H, Miura K, Soyama Y, Ishizaki M, Kido T. Effect of Shift Work on Body Mass Index and Metabolic Parameters. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2007; 33, 45–50.
• 35. Ulaş B, Genç MF. Metin Malatya Asker Hastanesinde 2007 Yılında Görev Yapan Personelin Sağlıklı Beslenme Konusundaki Tutum ve Davranışları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2010; 17 (3) 187-193.
• 36. De Assis, M.A.A Nahas M.V, Bellisle F, Kupek E. Meals, snacks and food choices in Brazilian shift workers with high energy expenditure. Journal of Human Nutrition and Dietetics. 2003; 16(4), 283-289.
• 37. 37. Özçelik A. Sağlık Personelinin Beslenme Alışkanlıkları Üzerinde Bir Araştırma. Gıda. 2000; 25(2): 93-99.
• 38. Lennernäs M, Hambraeus L, Åkerstedt T. Shift Related Dietary Intake in Day and Shift Workers. Appetite. 1995; 25(3), 253-266.
• 39. Waterhouse J, Buckley P, Edwards B, Reilly T. Measurement of, and Some Reasons for, Differences in Eating Habits Between Night and Day Workers. Chronobiology International. 2003; 20(6), 1075–1092.
• 40. Nyberg, M. The workplace as an arena for food and meals. Lund University, Lund, 2009.
• 41. Stewart AJ, Wahlqvist ML. Effect of Shiftwork on Canteen Food Purchase. Journal of Occupational Medicine. 1985; 27(8), 552–554.
• 42. Fischer MGP, Atkinson DW. Fasting or feeding?: A Survey of Fast-jet Aircrew Nutrition in The Royal Air Force Strike Command. Aviation Space And Environmental Medicine. 1980; 51(19), 1119–1122.
• 43. Lowden A, Kecklund, G, Åkerstedt T. Change From An 8-hour Shift to A 12-hour Shift, Attitudes, Sleep, Sleepiness and Performance. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 1998; (24)3, 69–75.
• 44. Lowden A, Moreno C, Holmbäck U, Lennernäs M, Tucker, P. Eating and Shift Work – Effects on Habits, Metabolism and Performance. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2010; 36(2), 150–162.
• 45. Kesgin M, Kubilay G. Özel Bir Hastanede Çalışan Hemşirelerin Yaşam Alışkanlıkları ve Çalışma Koşullarından Kaynaklı Sağlık Sorunlarının Değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2011; 18(1): 41-49.
• 46. Çelik Ş. Türkiye’de Beslenme Yetersizliği Sorunları, Besin ve Beslenme Politikaları. III. Uluslararası Beslenme ve Diyetetik Kongresi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 2001; 30(1), 54-56.