Investigation of Nurses' Self-Medication and Suggestion Situations

Yıl 2023, Sayı: 19, 208 - 223, 29.04.2023

Ebru Sevinç , Merve Kırmacı , Prof. Dr. Neriman Zengin , Sibel Sezer

https://doi.org/10.38079/igusabder.1199933

Öz

Aim: This research is aiming to determine the nurses' self-medication and drug recommendation.
Method: The research is descriptive and its population consists of nurses working in public and private hospitals living in Istanbul, and the sample consists of 502 nurses who voluntarily agreed to participate in the research. The data of the study were collected with the Google Form online questionnaire consisting of three sections and 28 questions prepared by the researchers. The data were analyzed with the SPSS 20.0 program (Statistical Program for Social Sciences). Frequency and percentage were used in the evaluation of qualitative data, standard deviation, and median values were used in the evaluation of quantitative data, and the differences between the groups were examined with the Chi-square test.
Results: 77.1% of the nurses participating in the study used self-medication, mostly used analgesics (78.5%) and vitamins (34,9%), headache (77.3%), and cold medicine. While 42.2% stated that they used drugs in case of complaints, they also stated that they had experienced similar problems before (59.0%), had knowledge (43.2%), and used the drug before (27.9%). In cases of recommending medication, 44.9% of the nurses stated that they recommended medication to others, and 55.1% did not recommend medication. According to the socio-demographic variables of the nurses, a significant difference was found only in the education levels (p<0.05). The nurses with postgraduate education (86.4%), high school (61.7%), and associate degree (72.4%). It was determined that the nurses used drugs at a higher rate than the nurses with a graduate degree (81.6%) and a bachelor's degree (p<0.05). It was found that high school graduate nurses (66%) recommended statistically significantly less drugs than an associate degree (60.2%), undergraduate (49.8%), and graduate (39.8%) graduate nurses (p<0.05).
Conclusion: It was determined that the nurses had a high level of self-medication and recommendation and that the education level of the nurses affected the self-medication and recommendation status.

Anahtar Kelimeler

Nursing, medication, recommend medication

Hemşirelerin Kendi Kendine İlaç Kullanma ve Önerme Durumlarının İncelenmesi

Öz

Amaç: Araştırma hemşirelerin kendi kendine ilaç kullanma ve ilaç önerme durumlarını belirlemek amacı ile planlanmıştır.
Yöntem: Araştırma tanımlayıcı tipte olup evreni İstanbul ilinde yaşayan devlet ve özel hastanede çalışan hemşireler, örneklemi ise araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 502 hemşire oluşturmuştur. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan üç bölüm ve 28 sorudan oluşan Google form online anket formu ile toplanmıştır. Veriler SPSS 20.0 programında (Statistical Program for Social Sciences) değerlendirilmiştir. Niteliksel verilerin değerlendirilmesinde sıklık, yüzde, nicel verilerin değerlendirilmesinde standart sapma, medyan değerlerinden yararlanılmış ve gruplar arasındaki farklılıklar Ki kare testi ile incelenmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin %77,1’inin kendi kendine ilaç kullandıklarını, en fazla analjezik (%78,5) ve vitamin (%34,9) ilaçlarını, baş ağrısı (%77,3), soğuk algınlığı (%42,2) yakınmaları durumunda aldıklarını belirtmişlerdir. Bu ilaçları alma nedeni olarak da benzer sorunları daha önce deneyimleme (%59,0); bilgi sahibi olma (%43,2); ilacı daha önceden kullanma (%27,9) olarak ifade etmişlerdir. İlaç önerme durumlarında hemşirelerin %44,9’u başkalarına ilaç önerisinde bulunduklarını, %55,1’i ilaç önerisinde bulunmadıklarını ifade etmiştir. Hemşirelerin sosyo-demografik değişkenlerine göre, sadece eğitim düzeylerinde anlamlı fark tespit edilmiştir (p<0,05). Lisansüstü eğitim düzeyine sahip hemşirelerin (%86,4); lise (%61,7), ön lisans (%72,4) ve lisans (%81,6) düzeyinde eğitim olan hemşirelerden daha yüksek oranda kendi kendilerine ilaç kullandıkları tespit edilmiştir (p<0,05). Lise mezunu hemşirelerin (%66) ön lisans (%60,2), lisans (49,8) ve lisansüstü (39,8) mezunu hemşirelerden istatistiksel olarak anlamlı oranda daha az ilaç önerdikleri bulunmuştur (p<0,05).
Sonuç: Hemşirelerin kendi kendine ilaç kullanma ve önerme durumlarının yüksek olduğu ve hemşirelerin eğitim düzeyinin kendi kendine ilaç kullanma ve önerme durumunu etkilediği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, ilaç, ilaç önerme

Kaynakça

• Bardak F. Pharmacists' self drug application cases. Journal of Current Nursing Research. 2021;1(1):20-31.
• Şahingöz M, Balcı E. Hemşirelerin akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2013;12(1):57-64.
• Kırılmaz H, Doğanyiğit P. Kendi kendine ilaç kullanımı ve sağlık inanç modeli ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;12(2):200-209.
• Ekim A, Akın İ, Ocakçı A. Ergenlerde kendi kendine ilaç kullanımı. ACU Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;9(3):272-276.
• Dünya Sağlık Örgütü. The role of the pharmacist in self-care and self-medication. geneva: report of the 4th who consultive group on the role of the pharmacist. 1998. https://apps.who.int/iris/handle/10665/65860 Erişim tarihi 09 Ekim 2022.
• Bennadi D. Self-medication: a current challenge. J Basic Clin Pharm. 2013;5(1):19-23.
• Ruiz ME. Risks of self-medication practices. Curr Drug Saf. 2010;5(4):315-23.
• Durna Z, Kuş E. Akılcı ilaç kullanımda hemşirenin rolü ve eğitimin önemi. Sağlık ve Toplum. 2016;26(2):3-9.
• Açıksöz S, Kurt G, Seyfi M. Hemşirelik öğrencilerinin reçetesiz ilaç kullanma durumları. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2020;17(1):17-23.
• Pirinçci E, Bozan T. Bir Üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin akılcı ilaç kullanım durumları. Fırat Tıp Dergisi. 2016;21(3):129-136.
• Jafari F, Khatony A, Rahmani E. Prevalence of self-medication among the elderly in Kermanshah-Iran. Glob J Health Sci. 2015;7(2):360-5.
• Azami-Aghdash S, Mohseni M, Etemadi M, Royani S, Moosavi A, Nakhaee M. Prevalence and cause of self-medication in Iran: A systematic review and meta-analysis article. Iran J Public Health. 2015;44(12):80-93.
• Khan SD, Al-Garni M, Alalhareth FA, et al.. Data on self-medication among healthcare students at Najran University, KSA. Bioinformation. 2021;17(5):599-607.
• Dağtekin G, Demirtaş Z, Alaiye M, Sağlan R, Önsüz MF. Rational drug use attitudes and behaviors of adults who apply for primary health care in semirural areas. Eskişehir Türk Dünyası Araştırmaları Merkezi Halk Sağlığı Dergisi. 2018;3(1):12-23.
• Deniz SA. research on determining attitudes and behavior on rational drug use. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2019;22(3):619-632.
• İlhan M, Aydemir Ö, Çakır M, Aycan S. A Study in three districts of Ankara of behaviors associated with irrational use of drugs. Turkish Journal of Public Health. 2014;12(3):188-200.
• Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastalarla hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2005;4(5):223-237.
• Kartal H, Özerdoğan Ö, Çan G, Bakar C. Bir tıp fakültesinde öğrencilerin kendi kendine ilaç kullanma durumları ve ilişkili faktörlerin incelenmesi. Troia Medical Journal. 2021;2(1):14-20.
• Salih MR, Abd AY. Self-medication survey among pharmacy students in Iraq. J Pharm Bioall Sci. 2021;13(29):1-7.
• Faqihi AMA, Sayed SF. Self-medication practice with analgesics (NSAIDs and acetaminophen), and antibiotics among nursing undergraduates in University College Farasan Campus, Jazan University, KSA. In Annales pharmaceutiques francaises. 2021;79(3):275-285.
• Gowdar IM, Alhaqbani MM, Almughirah AM, Basalem SA, Alsultan FI, Alkhathlan MR. Knowledge and practice about self-medication for oral health problems among population in Riyadh Region, Saudi Arabia. J Pharm Bioall Sci. 2021;13:246-50.
• Koç E, Tanyer DK. Ergenlerin kendi kendine ilaç kullanım Özellikleri. Sağlık ve Toplum. 2020;30(3):118-126.
• Garofalo L, Di Giuseppe G, Angelillo IF. Self-medication practices among parents in Italy. BioMed Research International. 2015, Article ID: 580650, 8. doi.org/10.1155/2015/580650.
• Şantaş F, Demirgil B. Akılcı ilaç kullanımına ilişkin bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi. 2017;5(1):35-48.
• Ekenler Ş, Koçoğlu D. Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;3(3):44-55.
• Ouédraogo DD, Zabsonré JW, Tiendrebeogo EZ, et al. Prevalence and factors associated with self-medication in rheumatology in Sub-Saharan Africa. Eur J Rheumatol. 2015;2(5):2-6.
• Karaman A, Ayoğlu T, Aydoğan MN, Kuğu E. Hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma durumları. Florence Nightingale Hemsire Derg. 2019;27(2):143-156.
• Arpacı F, Açıkel CH, Şimşek I. Ankara'da yaşayan bir grup yaşlının ilaç kullanım tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2008;7(5):15-22.
• Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Ecz. Fak. Dergisi. 2001;30(2):9-18.
• Demirci B, Ayhan FÇ, Abacıgil F. Eczanelerde çalışan personelin akılcı ilaç uygulamalarındaki tutumu: kesitsel çalışma. Medical Bulletin of Haseki/Haseki Tip Bulteni. 2019;57(4):339-344.
• Yıldırım Baş F, Cankara FN, Yeşilot Ş. Tıp fakültesi öğrencilerinde reçetesiz ilaç kullanımının değerlendirilmesi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;4(2):46-53.
• Okumura J, Wakai S, Umenai T. Drug utilization and selfmedication in rural communities in Vietnam. Soc Sci Med. 2002;54(18):75-86.
• Auta A, Omale S, Folorunsho TJ, David S, Banvat SB. Medicine vendors: self-medication practices and medicine knowledge. N Am J Med Sci. 2012;4:24-28.
• Karakurt P, Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A, Sağlam R. Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2010;9(5):505-512.
• Kelağalar E, Özlem D. Klinik hemşirelerin ilaç uygulamaları ve hatalarına yönelik güncel bilgi durumu ve tutumlarının incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;11(1):114-121.
• Akyurt LEA, Önal AE, Bozbuğa N, Şeker N, Gül H. İki kamu kurumunda çalışanların ilaç kullanım alışkanlıkları. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi. 2019;4(3):363-370.
• Varlı M, Bahşi R, Doğan Ş, ve ark. Ayaktan geriatrik hastalarda reçetesiz ürün kullanımı. Ankara Medical Journal. 2017;17(4):226-234.
• Kouhpayeh A, Jeihooni AK, Kashfi SH, Bahmandoost M. Effect of an educational intervention based on the model of health beliefs in self medication of Iranian mothers. Invest. Educ. Enferm. 2017;35(1):59-68.