Eşleri Vefat Eden Yaşlı Bireylerin Yalnızlıkla Başa Çıkma Stratejileri: Isparta Örneği Nitel Araştırma

Yıl 2025, Sayı: 26, 640 - 651, 31.08.2025

Hatice Ceyda Cantürk , Özlem Özgür , Fatma Sıla Ayan , Gülüşan Özgün Başıbüyük

https://doi.org/10.38079/igusabder.1641318

Öz

Amaç: Bu araştırma, eşleri vefat etmiş 60 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin yalnızlıkla başa çıkma süreçlerini incelemeyi amaçlamaktadır.
Yöntem: Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden mülakat tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Isparta il merkezinden 10 kadın ve 10 erkek katılımcı olmak üzere toplam 20 kişiyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Veri toplamak için demografik bilgiler için tam yapılandırılmış, araştırma soruları için ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcılardan aydınlatılmış onam formu alınmıştır.
Bulgular: MAXQDA 24 ile yapılan analizler sonucunda toplam 258 cümle kodlanmıştır. Kodlama sırasında 4 temel alan belirlenmiştir: “Kayıp Sonrası Yaşanan Değişimler” (f=97, %36,60), “Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Enstrümental Yaşam Aktiviteleri” (f=59, %22,87), “Sosyal ve Profesyonel Destek” (f=32, %12,40), ve “Yalnızlıkla Başa Çıkma Stratejileri” (f=70, %27,13). Bu genel alanlar içinde toplamda 42 özel alt alan oluşturulmuştur.
Sonuç: Araştırmadan bulgularına göre, eş kaybı yaşayan bireylerin yalnızlıkla başa çıkmak için danışmanlık ve destek grupları gibi hizmetlerden faydalanmaları teşvik edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık , yalnızlık , eş kaybı , başa çıkma

Strategies for Coping with Loneliness of Older Individuals whose Spouses Have Passed Away: Isparta Case Qualitative Research

Öz

Aim: This research aims to examine the processes of coping with loneliness of older individuals aged 60 and over whose spouses have passed away.
Method: This study was conducted using the interview technique, one of the qualitative research methods. Within the scope of the research, in-depth interviews were held with a total of 20 participants, 10 female and 10 male participants from Isparta city center.
Results: Analyzes were made using MAXQDA 24. As a result of the interviews, a total of 258 sentences were coded. A total of 4 basic areas were created while coding. These general areas are: “Changes After Loss” (f= 97, 36.60% of all statements), “Daily Life Activities and Instrumental Life Activities” (f= 59, 22.87% of all statements), “Social and Professional Support” (f= 32, 12.40% of all statements), “Strategies for Coping with Loneliness” (f= 70, 27.13% of all statements). A total of 42 special sub-domains within the general sub-domains were created.
Conclusion: According to the results obtained from the research, individuals whose spouses have passed away should aim to benefit from services that will help manage this process, such as counseling and support groups, in order to cope with loneliness.

Anahtar Kelimeler

old age , spousal bereavement , loneliness , coping with

Etik Beyan

This study has been prepared inspired by the Bachelor's Thesis of H.C.C. from the Department of Gerontology at Akdeniz University. This study has received ethical approval from the Mediterranean University Medical Scientific Research Ethics Committee with the decision number TBAEK-42, dated 25.01.2024.

Kaynakça

• 1. World Health Organization. World Report on Ageing and Health. Geneva: World Health Organization; 2015.
• 2. Tufan İ. Gerontoloji I. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Yayınları; 2017.
• 3. Tufan İ. Yaşlanan dünyada bir delikanlı: Türkiye. Toplum ve Sosyal Hizmet. 2001;12(3):27-49.
• 4. Arpacı F. Farklı Boyutlarıyla Yaşlılık. Ankara: Türkiye İşçi Emeklileri Derneği Eğitim ve Kültür Yayınları; 2005.
• 5. Canatan A. Toplumsal değerler ve yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2008;1(1):62-71.
• 6. Ural A, Kılıç İ. Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık; 2011.
• 7. Öksüzler B. Eş Kaybının Yaşlı Bireyler Üzerindeki Psikolojik Etkileri: Kaynakların Korunması Kuramı kapsamında bir inceleme [master's thesis]. Bursa, Türkiye: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2015.
• 8. Wallin M. The Loss Of a Spouse in Late Life: A Model of Bereavement, Meaning, and Growth [dissertation]. Malibu, CA: Pepperdine University; 2007.
• 9. Bennett KM. A longitudinal study of wellbeing in widowed women. Int J Geriatr Psychiatry. 1997;12:61-66.
• 10. Uygun MÖ. Yalnız Yaşayan Yaşlı Kadınların Gündelik Hayat Deneyimleri ve Başa Çıkma Stratejileri: Çorum ili örneği [master's thesis]. İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2022.
• 11. Akan E. Toplumun yaşlanması ve yaşlılıkta barınma problemi bağlamında kurumsal yaşlı yaşam alanları tasarımı. Senectus. 2023;1(2):145-184.
• 12. Ceylan S, Özdipçiner NS. Yaşlıların yaşayacağı iletişim sorunlarının yaş grubu açısından değerlendirilmesi: Denizli örneği. In: Kalınkara V, Akın G, eds. 4. Ulusal Yaşlılık Kongresi Bildirileri. Ankara: Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği; 2007:246-255.
• 13. Lund DA, Caserta MS, Dimond MF. The course of spousal bereavement in later life. In: Stroebe MS, Stroebe W, Hansson RO, eds. Handbook of Bereavement: Theory, Research, and Intervention. Cambridge: Cambridge University Press; 1993:240–254.
• 14. Bozkurt C, Karalar BC, Hoşaf S, Karadakovan A. Yaşlı bireylerin günlük yaşam aktiviteleri ile düşme riski arasındaki ilişkinin incelenmesi. JCME. 2022;31(3):219-222.
• 15. Demir Erbil D, Hazer O. Yaşlıların günlük yaşam aktivitelerinin ve sosyal ağlarının başarılı yaşlanmaya etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 2021;20(80):1846-1857.
• 16. Yan OH, Bonanno GA. How self-enhancers adapt well to loss: The mediational role of loneliness and social functioning. J Posit Psychol. 2015;10(4):370-382.
• 17. Demir-Çelebi Ç. Farkındalık ve kabullenme temelli terapiler. In: Canel AN, ed. Terapide Yeni Ufuklar 1. İstanbul: Pinhan Yayıncılık; 2014:71–96.
• 18. Hodge DR, Bonifas RP, Chou R. Spirituality and older adults: Ethical guidelines to enhance service provision in social work practice. Adv Soc Work. 2010;11(1):1-16.
• 19. Horozcu Ü. Tecrübi araştırmalar ışığında dindarlık ve maneviyat ile ruhsal ve bedensel sağlık arasındaki ilişki. Milel ve Nihal. 2010;7(1):209-240.