Sadri Maksudi in Language, in Thought, at Work: A Consideration on The Books The General Principles of Law and The History of Legal Philosophy

Yıl 2017, Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı (60. Ölüm Yıldönümü Vesilesiyle), 239 - 272, 12.12.2017

Sercan Gürler

Öz

Sadri Maksudi is one of the most leading figures in the history of Turkish nationalism during the era of First World War. Although born and grown in Kazan in Russia at the end of XIX. century, his life had been spent through several countries. After been taught law in Paris, he turned back to Russia and always been active in political life of Imperial Russia. Once he was political leader of Idel-Ural State of Tatar Turkic people. Due to being defeated by Bolsheviks during the heyday of 1917 Revolution he had been forced to emigrate to Finland. After many turbulent years at his younger ages, he decided to be settled as an academician in linguistics and history. So, he taught Turkish history in Paris. When he was invited by Kemal Ataturk, he taken over the position of the head of then newly founded Turkish Legal History Department in Ankara University Law Faculty. He devoted his rest of whole life to make research in Turkish history and language. He wrote many books and articles about Turkish language, Turkish history, legal history and legal theory. In this article his main books in legal area (The General Principles of Law and The History of Legal Philosophy) are examined in detail. The importance of these two books and their impact on contem¬porary Turkish legal historiography and legal theory will be tried to be investigated

Anahtar Kelimeler

Sadri Maksudi, history of Turkish nationalism, The General Principles of Law book, The History of Legal Philosophy book, Turkish legal historiography, contemporary Turkish legal theory

DİLDE, FİKİRDE, İŞTE SADRİ MAKSUDİ: HUKUKUN UMUMÎ ESASLARI VE HUKUK FELSEFESİ TARİHİ KİTAPLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Sadri Maksudi, Türk milliyetçiliği tarihinin I. Dünya Savaşı dönemindeki en önemli figürlerinden biridir. Her ne kadar Rusya’nın Kazan ilinde doğmuş ve orada büyümüşse de hayatı farklı ülkelerde geçmiştir. Paris’te hukuk okuduktan sonra tekrar Rusya İmparatorluğu’na dönen Maksudi, Çarlık Rusyası’nın siyasi yaşamında daima aktif rol almış, hatta bir dönem Tatar Türkleri’nin kurduğu İdil-Ural Devleti’nin başkanı dahi olmuştur. 1917 Bolşevik Devrimi’nin en şaşalı yıllarında iktidarın baskılarından ötürü Finlandiya’ya kaçmak zorunda kaldıktan sonra akademik çalışmalar yapmaya karar vermiştir. Özellikle tarih ve dil meselelerine odaklanmıştır. Paris’te Türk tarihi dersleri vermiş, Atatürk’ün daveti üzerine o zaman yeni kurulmuş olan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Türk Hukuk Tarihi Kürsüsü’nün başına geçmeyi kabul etmiştir. Hayatının geri kalan kısmını bütünüyle Türk tarihi ve dili hakkında çalışmalar yapmaya vakfetmiştir. Türk dili, Türk tarihi, hukuk tarihi ve hukuk kuramı alanlarında pek çok kitap ve makale yazmıştır. Bu makalede ise Sadri Maksudi’nin hukuk alanında yazdığı en önemli iki kitap olan Hukukun Umumî Prensipleri ve Hukuk Felsefesi Tarihi detaylı bir şekilde incelenmiş olup, söz konusu kitapların önemi ve çağdaş Türk tarihçiliği ve hukuk kuramı üzerindeki etkileri gösterilmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Sadri Maksudi, Türk milliyetçiliği tarihi, Hukukun Umumî Prensipleri kitabı, Hukuk Felsefesi kitabı, Türk hukuk tarihçiliği, çağdaş Türk hukuk kuramı

Kaynakça

• Ayda, Adile: “Sadri Maksudi’nin Hayat Hikâyesi”, Sadri Maksudi Arsal, Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, Dördüncü Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat, 1979.
• Ayda, Adile: Sadri Maksudi Arsal, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, Türk Büyükleri Dizisi, 1991.
• Arsal, Sadri Maksudi: Hukukun Umumî Prensipleri (Hukukun Pozitif Felsefesi), Birinci Cilt, Ankara, Ankara Hukuk Fakültesi Neşriyatı, 1937.
• Arsal, Sadri Maksudi: “Hukuk İlmi ve Sosyoloji”, AÜHFM, Cilt 1, Sayı 1, 1943, s. 20-34.
• Arsal, Sadri Maksudi: “Farabî’nin Hukuk Felsefesi”, İÜHFM, Cilt: 10, Sayı: 3-4, 1945, s. 620-634.
• Arsal, Sadri Maksudi: “Kutadgu Bilik”, İÜHFM, Cilt: 13, Sayı: 2, 1947, s. 657-683.
• Arsal, Sadri Maksudi: Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, Dördüncü Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat, 1979.
• Bix, Brian: Jurisprudence: Theory and Context, 4th Ed., London, Sweet & Maxwell, 2006.
• Bolay, Süleyman Hayri: Türkiye’de Ruhçu ve Maddeci Görüşün Mücadelesi, İstanbul, Yağmur Yayınları, 1967.
• Duguit, Leon: Kamu Hukuku Dersleri, Çev. Süheyp Derbil, Ankara, İstiklâl Matbaacılık ve Gazetecilik Kollektif Ortaklığı, 1954.
• Gedikli, Fethi: “Yolunu Kendi Kazan Bir Yolcu: Türk Hukuku Tarihçisi Sadri Maksudi Arsal”, İÜHFM, Cilt LXX, Sayı 1, 2012, s. 399-412.
• Gözler, Kemal: Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, Ankara, US-A Yayıncılık, 1998.
• Işıktaç, Yasemin: “Yeni Kantçı İstanbul Okulu”, I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi Bildirileri, Fethi Gedikli (ed.), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2014, s. 517-538.
• Jurisprudence or Legal Science? (A Debate about the Nature of Legal Theory), Sean Coyle and George Pavlakos (eds.), Oxford and Portland, Oregon, Hart Publishing, 2005.
• Karasan, Mehmet: “Durkheim’in Ahlâk Sosyolojisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 03, Sayı: 1, 1948, s. 255-276.
• Korlaelçi, Murtaza: Pozitivizmin Türkiye’ye Girişi, Gözden Geçirilmiş İkinci Basım, Ankara, Hece Yayınları, 2002.
• Kösemihal, Nurettin Şazi: Durkheim Sosyolojisi, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1971.
• Özcan, Mehmet Tevfik: Modern Toplum ve Hukuk Devleti (Hukuk Devletinin Toplumsal Koşulları Üzerine Bir Deneme), İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2008.
• Sevig, Vedat Raşit: “Léon Duguit’ye Göre Hukuk Kaidesi, Sübjektif Hak ve Hâkimiyet”, İÜHFD, Cilt:15, Sayı:1, 1949, s. 338-357.
• Surlu, Aydan Ömür: “Léon Duguit’nin Devlet ve Hukuk Anlayışı”, EÜHFD, Cilt: XIII, Sayı: 3-4, 2009, s. 107-132.
• Türközer, Bahir Güneş: Toplumsal Gerçeklik Olarak Hukuk - Leon Duguit Sistematiği, y.y., Ankara, 1996.
• Ülken, Hilmi Ziya: İslâm Felsefesi, Beşinci Baskı, İstanbul, Ülken Yayınları, 1998.
• Ülken, Hilmi Ziya: İslâm Düşüncesi, Üçüncü Baskı, İstanbul, Ülken Yayınları, 2000.
• Wacks, Raymond: Understanding Jurisprudence (An Introduction to Legal Theroy), 3rd Ed., Oxford, Oxford University Press, 2012.