Is Possible Referring to a Document Summary on the Archival Catalogue? (A Sample of Incongruity between the Original Document and the Archival Catalogue)

Yıl 2017, Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı (60. Ölüm Yıldönümü Vesilesiyle), 531 - 542, 12.12.2017

Mahmud Esad Kalıpçı

Öz

Archive catalogues serve as guidance to reach the documents. Researchers can form an opinion about a document and if it is necessary for study, they take it and research. With this, a question can come to mind: “is referring to a document summary on the catalogue possible, without seeing the document?” Although classification of archi¬ve documents is based on some methods and principles, it is not free of wrong and incompleteness. For this reason, seeing differences between a document and catalogue is always possible. In other words, referring to summary on the catalogue without seeing document is not appropriate and obviously is misleading for researcher. In this paper, using two sample interrelatedness archive documents and their summaries on the archive catalogue, I handled this issue.

Anahtar Kelimeler

Archive catalogues, archive documents, summary of documents, classi¬fication,, reference principles, legal history studies

ARŞİV KATALOGUNDAKİ ÖZETE ATIF YAPILIR MI? (BELGE-KATALOG UYUMSUZLUĞUNA DAİR BİR ÖRNEK)

Öz

Arşiv katalogları, belgeye ulaşmada bir kılavuz hükmündedirler. Katalogdaki özet sayesinde belge hakkında fikir elde edilir. Çalışma için gerekliyse, ona ulaşılır ve ondan istifade edilir. Hal böyle iken, akla “belgeye, ona ulaşmadan katalogdaki özet üzerinden atıf yapmak mümkün müdür?” şeklinde bir soru gelebilir. Her ne kadar, tasnif işlemi birtakım usul ve esasa dayansa da, yanlıştan ve noksandan ari değildir. Bu yüzden, arşiv katalogundaki bilgilerle, belge asılları arasında farklılıklar olması olasıdır. Diğer bir deyişle, belgeye, ona ulaşmadan arşiv katalogundaki özet üzerinden atıf yapmak, usule aykırı, yanlışa götürme ihtimali olan tehlikeli bir iştir. Çalışmamızda bu durum, birbiriyle bağlantılı olan iki örnek belge ve bunların katalogdaki özetleri üzerinden, ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arşiv katalogları, arşiv belgesi, belge özeti, belge tasnif işlemi, atıf kuralları, hukuk tarihi araştırmaları

Kaynakça

• Aktaş, Necati: “Âmedci”, DİA, c. III, Ahmet Yılmaz (Yay. Md.), İstanbul, TDV, 1991, s. 12.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, 3. bs., Yusuf İhsan Genç vd. (Haz.), İstanbul, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 2010.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Tasnif Talimatnamesi, Seyit Ali Kahraman vd. (Haz.), Ankara, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., 1992.
• Fodor, Pal: “Telhis”, DİA, c. XL, Ahmet Yılmaz (Yay. Md.), İstanbul, TDV, 2011, s. 402-403.
• Kahraman, Seyit Ali: “Osmanlı Arşivi’nde Tasnif Çalışmaları ve Problemleri”, I. Millî Arşiv Şûrası, Râhim Erişti vd. (Haz.), Ankara, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yay., 1998, s. 419-435.
• Kalıpçı, Mahmud Esad: “Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Müsadere Kurumu”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2013.
• Katalog: Hatt-ı Hümayun (HAT) (1193-122/1779-1808) Cilt V (183-210 Numaralı Dosyalar), İstanbul, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 2005.
• Koç, Bekir: “Hatt-ı Hümayunların Diplomatik Özellikleri ve Padişahı Bilgilendirme Sürecindeki Yerleri”, OTAM, sy. 11 (2000), s. 305-313.
• Kütükoğlu, Mübahat: Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), 3. bs., Ankara, TTK Yayınları, 2013.
• Mehmed Süreyyâ: Sicill-i Osmanî, Seyit Ali Kahraman (Çev.), c. I-III, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
• Pakalın, Zeki: Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, c. I, 3. bs., İstanbul, MEB Devlet Kitapları, 1983.
• Şenyurt, Oya: ”III. Selim Döneminde İnşaat Ortamını Yönlendiren İki Fransız Mühendis ve Kale Tamirleri”, TİD, XXXVIII/2 (2013), s. 487-521.
• Tanzimat Öncesi Merkez Evrakının Tasnif Kılavuzu ve Belge Örnekleri, Aliye Önay vd. (Haz.), İstanbul, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, 1994.
• Uzunçarşılı, İ. Hakkı: “Hatt-ı Hümâyûn”, İA, c. V/I, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1987. Yılmaz, Fehmi: Osmanlı Tarihi Sözlüğü, İstaanbul, Gökkubbe Yay., 2010.