Osmanlı Döneminde Futbol Kulüplerinin Kendi Aralarındaki ve İşgal Kuvvetlerine Karşı Oynadıkları Futbol Müsabakaları

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 31 - 62, 30.06.2024

Murat Terlemez

https://doi.org/10.55243/ihssr.1401683

Öz

Osmanlı İmparatorluğu’nda, futbol oynayan ilk Türk, ilk Türk futbolcusu, ilk kurulan Türk-yabancı futbol kulüpleri, ilk Türk Milli takımı, bu dönemde oynanan ilk müsabakalar ile işgal kuvvetleri arasında oynanan maçlar ve kurulan ilk futbol ligleri araştırmaya konu olmuştur. İlk Türk milli takım müsabakaları, ilk yurtdışı kupası için oynanan müsabakalar ile kupa galibi ve işgal kuvvetlerine karşı oynanan müsabakalar orataya çıkmıştır. 1. Dünya Savaşı’nda verilen şehit futbolcular, Osmanlı Döneminde Rum ve İngilizler’in kurduğu takımlar ile 1924 öncesi ve 1924 sonrası futbol liglerinin şampiyonluk sayıları da inceleme çerçevesinde ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca Müttefik ve Mütareke kuvvetleri ile gerçekleştirilen müsabaka sonuçları da araştırmanın sonuçlarına eklenmiştir. İlk Türk Milli Takımının, İstanbul kulüplerinin oyuncularından oluşan takım ile 1922 yılında 4 maça çıktığı ve tüm maçları kazandığı gözlemlenmiştir. Futbol oynayan ilk Türk’ün Selim Sırrı Tarcan; İlk Türk futbolcusunun ise Fuat Hüsnü Bey olduğu, ilk Türk futbol takımının ise Fenerbahçe’nin temellerinin atıldığı “Black Stocking” olduğu gözlemlenmiştir. Osmanlı Dönemindeki ilk futbol liginin 1904-1915 yılları arasında oynanan “Constantinople Football League (İstanbul Futbol Ligi)” olduğu ortaya çıkmıştır. 1922 ile 1923 sezonunda Fenerbahçe’nin hiç gol yemeden şampiyon olup bir dünya rekoru kırdığı da görülmüştür. 8 takımın yer aldığı İstanbul Cuma Ligi’nde Fenerbahçe’nin 58 gol atıp kalesinde gol görmediği de ortaya çıkmıştır. İşgal kuvvetlerine karşı kazanılan ilk yurtdışı kupası olan General Harrington Kupası’nı ise Fenerbahçe’nin kazandığı gözlemlenmiştir. 1. Dünya Savaşı esnasında Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Ankaragücü’nün toplam 70 futbolcusunun, çeşitli cephelerde şehit düştüğü de görülmüştür. Osmanlı’da 1904 yılında kurulmaya başlanan ligler ile Türkiye Futbol Federasyonu’nun 1924 yılından sonra kurduğu liglerden itibaren: Fenerbahçe’nin “33”, Galatasaray’ın “30” Beşiktaş’ın ise “22” şampiyonluğu bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Dönemi Futbolu, Futbol Tarihi, Futbol Kulüpleri, Futbol Ligleri

Teşekkür

2019 yılı "Antik çağdan günümüze somut bulgular ışığında futbolun terminolojik, teknik ve kültürel araştırması" tezden türetilmiştir.

Kaynakça

• Afyoncu, E. (2017). 130 Yıllık Tutkumuz Futbol.
• Yüce, M. (2014). Osmanlı Melekleri, İletişim Yayınları, İstanbul, 1. Baskı. Atabeyoğlu, C. (1991). 1453-1991 Türk Spor Tarihi Ansiklopedisi.
• Kebapçı, F. (2012). Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Kültür Topluluğu, Cuma Ligi.
• Günay, M. (2016). Türkiye‟de Spor Cemiyetlerinin Kuruluşu ve Bu Cemiyetlerin Etnik Amaçlarla Kullanılması, International Journal of Science Culture and Sport, 4(1), 383-393.