Türkiye’de Kentsel Yoksulluk ve Çocuk Hakları

Yıl 2017, Cilt: 35, 51 - 77, 01.06.2017

V Ezgi Mutlu

Öz

Kentsel yoksulluk; çocuk hakları ihlallerinin en önemli sebeplerinden birini oluşturmaktadır. Kentlerde yoksulluk nedeniyle, çocuklar en temel haklarından bile mahrum kalmaktadır. Bu çalışmada; BM Çocuk Hakları Sözleşmesi temel alınarak Türkiye’de kentsel yoksulluk nedeniyle çocuk haklarının nasıl ve hangi açıdan ihlale uğradığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaç kapsamında çalışmada; çocuk hakları ve kentsel yoksulluk konuları kavramsal olarak incelenmiş, ardından Türkiye’de çocuk haklarının hukuksal ve yönetsel boyutları kısaca ele alındıktan sonra son olarak Türkiye’de çocuk haklarının durumu kentsel yoksulluk çerçevesinde değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Çocuk hakları, Türkiye’de çocuk hakları, kentsel yoksulluk, BM

Urban Poverty and Child Rights in Turkey

Öz

Urban poverty is one of the most important causes of child rights violations. Due to the urban poverty, children do not have a chance for bringing about their rights. This study aims to set forth how and in which terms the child rights are violated because of the urban poverty in Turkey based on UN Convention on The Rights of The Child. To this end, first, the subjects of child rights and the urban poverty are examined conceptually. After briefly tackling the legal and the administrative dimensions of child rights in Turkey, finally the state of child rights in Turkey is reviewed within the frame of urban poverty

Anahtar Kelimeler

Child rights, urban poverty, child rights in Turkey, UN Convention on the

Kaynakça

• Adaman F. ve Keyder Ç. (2006) “Türkiye’de büyük kentlerin gecekondu ve çöküntü mahallelerinde yaşanan yoksulluk ve sosyal dışlanma”, http://ec.europa.eu / emp- loyment_social/social_inclusion/docs/2006/study_turkey_tr. pdf (15 Mayıs 2015).
• Akyüz E. (2012), Çocuk Hukuku, Ankara: Pegem Akademi.
• Alada A.B., Sayıta S.U. ve Temelli S.(2002), “Küreselleşme, Yoksulluk ve Şiddet Bağ- lamında Sokak Çocukları”, Yoksulluk, şiddet ve İnsan Hakları, Ed.: Özdek Y., An- kara: TODAİE Yayın No:311, 235-269.
• Aries P.(1960), Centuries of Childhood, A Social History of Family Life, Çev.: Robert Baldick, NewYork:Vintage Books.
• Avcı M.(2008), “Tutuklu Çocuklar Üzerine Bir Araştırma: Çocukların Suça Yönelme- sinde Etkili Olan Toplumsal Nedenler ve Çözüm Önerileri”, Atatürk Üni. Sosyal Bi- limler Enstitüsü Dergisi, C.11, S.1, 49- 73.
• Avşar Z.(2012), “Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Stratejileri”, Sosyal Gü- venlik Dergisi, S.1, 9-37.
• Baker J.L.(2008), “Urban Poverty: A Global View”, The International Bank for Re- construction and Development/The World Bank, 1-27.
• Bozkurt E.(2011), İnsan Hakları Temel Metinler, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Brooks-Gunn, J. ve Duncan, G. J. (1997), “The Effects of Poverty on Children”, Child- ren and Poverty, 7 (2), 55-71, Princeton University.
• Durgun Ö.(2011), “Türkiye’de Yoksulluk ve Çocuk Yoksulluğu Üzerine Bir İnceleme”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, C.6, S.1, 143-154.
• Durgun Ö. Ve Çak D.(2010), “Yoksul Kent Nüfusunun İstihdam Yapısı ve Geçinme Biçimleri: İstanbul Örneği”, Kocaeli Üni. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 32-55.
• Erbay E.(2013), Çocuk Hakları, İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Ertan A.K. (2014), “Kent ve Kentli Hakları”, Ankara: TODAİE Yayın No:381.
• Franklin B.( 1993), Çocuk Hakları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Göktürk A.(2002), “Kentsel Haklar Kent Yoksullarını Kapsar İse…”, Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları, Editör: Özdek Y., TODAİE Yayın No: 311, 217-233.
• Gül H. ve Sallan Gül S.(2007), “Sosyal Devletten Çalışma Refahına Geçişte Sosyal Haklar ve Yoksullar”, Amme İdaresi Dergisi, C.40, S.3, 1-30.
• Hammarberg T. (2012), Avrupa’da İnsan Hakları, Çev.:Ekmekçi A., İstanbul: İletişim Yay.
• Hatun Ş.(2002), “Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 13. Yılında Yoksulluk ve Çocuklar Üzerine Etkileri”, Türk Tabipleri Birliği, 1-44.
• İlhan S.(2013), “Kentsel Yoksulluğun Anlam Dünyası”, Kentsel Yoksulluğu Yeniden Düşünmek, Ed.: Aytaç Ö. ve İlhan S., Ankara:Birleşik Yayınevi.
• Karataş K.(2007), “Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi ve Koruyucu Aile Uygulamaları Üzerine Bir Değerlendirme”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, C.18, S.2, 7-19.
• Kaygalak S.(2001), “Yeni Kentsel Yoksulluk, Göç ve Yoksulluğun Mekânsal Yoğun- laşması: Mersin/Demirtaş Mahallesi Örneği.” Praksis, S.2, 124-172.
• Kesici M.R., “Yoksulluk Şiddet Döngüsünün Sosyal Politika Açısından Analizi”, Ça- lışma ve Toplum Dergisi,s. 2, 121-158.
• Koray M.(2010), “Büyüyen Yoksulluk- Yoksunluk Sorunu ve Sosyal Hakların Sınırla- rı”, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, No:42, 1-31.
• Koubi G.(2004), “Poverty as a Human Rights Violation.” International Social Science Journal, 180, 327-337.
• Mingione E.(2013), “İleri Endüstriyel Dünyada Kent Yoksulluğu: Kavramlar, Analizler ve Tartışmalar”, Kentsel Yoksulluğu Yeniden Düşünmek, Ed.: Aytaç Ö. Ve İlhan S., Ankara: Birleşik Yayınevi
• Müderrisoğlu S.(2006) , “Çalışmak ya da Çalışmamak: Bütün Mesele Bu ”, Türkiye’de büyük kentlerin gecekondu ve çöküntü mahallelerinde yaşanan yoksulluk ve sosyal dışlanma, 54-64, http://ec.europa.eu/ employment_social/ social_inclusion /docs /2006/study_turkey_tr. pdf (11.01.2015).
• Nelken D. (1998), “Afterword: Choosing rights for children”, Ed.: G.Douglas and L.Sebba, Children’s rights and traditional values, Aldershot: Ashgate.
• Öztürk A.B.(2008), “Çocuk Yoksulluğunda Yaşama, Sağlık ve Beslenme Hakları”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 19(2), 67-80.
• Pektaş E.K. ve Akın F.(2010), “Avrupa Kentsel Şartları Perspektifinde Bir Kentli Hakkı Olarak “Katılım Hakkı” ve Türkiye”, Afyon Kocatepe Üni. İİBF. Dergisi, C.12, S.2, 23-49.
• Şenses F.(2013), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenses F.(2011), “Understanding and Dealing with Poverty The Human Rights Dimen- sion”, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 60. Yılında İnsan Hakları, Ed.:Kuçuradi I., İstanbul: Maltepe Üni.Yayın No:42.
• Şişman, Yener. (2006) “Sokakta Çalışan Çocukların Yaşam Koşulları ve Gelecek Bek- lentileri.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 6, No. 2, 251-275.
• Townsend P.(1962), “The Meaning of Poverty”, The British Journal of Sociology, Vol.13, 210-227.
• TÜİK İstatistiklerle Çocuk (2016), Haber Bülteni, S.24645.
• UN Statement (1998). [Aktaran: Gordon D.(2005), “İndicators Of Poverty and Hunger”, Expert Group Meeting on Youth Development Indicators United Nations Headquar- ters, New York.]
• UNICEF(2006), “Çocuk Yoksulluğunun Önlenmesi”,Unicef Türkiye, 1-28.
• Yolcuoğlu İ.G.(2009), “Türkiye’de Çocuk Koruma Sisteminin Genel Olarak Değerlen- dirilmesi”, Aile ve Toplum Dergisi, C. 5, S. 18, 1-20.
• Sayılı T.C Anayasası (07.11.1982), Resmi Gazete, 17863, 129-182, https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf (08.10.2014).
• Sayılı SHÇEK Kanunu (24.5.1983), T.C. Resmi Gazete,18059, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2828.pdf, (02.03.2014).
• Sayılı Türk Medeni Kanunu(22.11.2001), Resmi Gazete, 24607, (09.10.2014).
• sayılı Çocuk Koruma Kanunu(15.7.2005), T.C. Resmi Gazete, 25876, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050715-1.htm, (02.03.2014).
• İnternet Kaynakları
• http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/2011-2015-ulke-programi.pdf, (06.07.2015).
• http://www.cocukhaklariizleme.org/chs-bireysel-basvuru-protokolu-14-nisan-2014- itibariyle-yururluge-girdi, (16.05.2015)
• http://www.mfa.gov.tr, Çocuk Hakları Konusunda Türkiye’de Yapılan Çalışmalar, (05.04.2015).
• http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/hakkimizda/hedeflerimiz,(14.04.2015).
• http://cocukhizmetleri.aile.gov.tr/data/5422b7cf369dc316585c0ded/ULUSAL%20İLK %20RAPORU.pdf, (01.06.2015).
• http://www.tuik.gov.tr, İstatistiklerle Çocuk 2014, (03.09.2015).
• http://www.kdkcocuk.gov.tr/contents/files/YasalDuzenlemeler/Ulusal_cocuk_Haklari_S trateji_Belgesi_ve_Eylem_Plani.pdf