Batıda Hadise Dair Kaleme Alınan Almanca Akademik Çalışmalar

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 315 - 353, 23.01.2020

Mutlu Gül , Nurdan Korkut

Öz

Bu makalede Batı’da oryantalist çalışmalarda önde
gelen ülkelerden biri olan Almanya’da ve diğer Batı ülkelerinde kaleme alınan
hadis ve sünnete dair Almanca akademik çalışmalar tanıtılmakta ve
değerlendirilmektedir. Makale yapı olarak iki kısımdan oluşmaktadır. İlk
kısımda konuya giriş mahiyetinde Almanya’da hadise dair yapılan akademik
çalışmaların tarihi seyri hakkında kısaca bilgi verilmektedir. Özellikle Batılı
oryantalistler üzerinde oldukça etkili olduğu düşünülen Ignaz Goldziher’in
çalışmaları ve eserlerinde takip ettiği metod bu açıdan önemlidir.  Müelliflerin hadis ve sünnete dair
yaklaşımlarına değinilerek, yayınların ilgili oldukları alt başlıklar tablo
halinde gösterilmektedir. Makalenin ana gövdesini oluşturan ikinci kısımda ise
yayınlar: kitaplar, tezler, ansiklopedi maddeleri, sempozyum ve seminerlerde
sunulan bildiriler ve diğer çalışmalar şeklinde kronolojik olarak
zikredilmektedir. Makalenin hacminin daha da artmaması, eserlerin kronolojik
olarak takip edilebilmesi ve okuma kolaylığını sağlayabilmek amacıyla,
çalışmaların muhtevaları hakkındaki bilgi ve değerlendirmelere metin içerisinde
değil dipnotlarda yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Alman Oryantalizmi, Nebevî Sünnet, Ignaz Goldziher

Kaynakça

• Akgün, Hüseyin. Goldziher ve Hadis. Ankara: Araştırma Yayınları, 2014.
• Hüseyin Akgün, “Hadislerin Otantikliği Hususunda Bazı Oryantalistlerin Görüşleri ve ‘Hadisin Özü’ (Kern, Core) Kavramı”, Hikmet Yurdu, 8/15, (2015), s.75-97.
• Akın, Nimetullah. Alman Oryantalizmi ve Hadis. Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• Akın, Nimetullah. “Hadislerin Yazılı Kaydı ve Literatür Esaslı Bir Disiplin Olma Süreci: A. Sprenger, I. Goldziher ve G. Schoeler’in Yaklaşımları”. Hadis Tetkikleri Dergisi 6/1 (2008): 47-70.
• Akpınar, Turgut. “Alfred von Kremer”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 2289. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• A’zamî, Muhammed Mustafa el-. İlk Devir Hadis Edebiyatı ve Peygamberimiz’in Hadisleri’nin Tedvin Tarihi ( H. 1-150- M. 622-657 ). Trc. Hulûsi Yavuz. 3. Bs. İstanbul: İz Yayıncılık, 1993.
• A’zamî, Muhammed Mustafa el-. İslam Fıkhı ve Sünnet: Oryantalist J. Schacht’a Eleştiri. Trc. Mustafa Ertürk. İstanbul: İz Yayıncılık, 1996.
• A’zamî, Muhammed Mustafa. “Müsteşrik Schacht ve Nebevî Sünnet”. Oryantalist Yaklaşımlara İtirazlar. Ed. Mehmet Emin Özafşar. Ankara: Araştırma Yayınları, 1999.
• Baliç, İsmail. “Geschichte des Arabischen Schrifttums”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 37-38. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Brockelmann, Carl. “Die Morgenländischen Studien in Deutschland”. ZDMG. 76 (t.y.).
• Bulut, Yücel. “Oryantalizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 428-437. TDV Yayınları, 2007.
• Bulut, Yücel. Oryantalizmin Kısa Tarihi. İstanbul: Küre Yayınları, 2004.
• Dere, Ali. “İmam Mâlik’in Hadis Metinlerini Değerlendirme Kriterleri Üzerine”. İslami Araştırmalar 10/1-2-3 (1997): 69-73.
• Ezer, Bekir. Alman Oryantalistlerin Hz. Muhammed, Sünnet ve Hadis Hakkındaki Çalışmaları (1900-1950). Yüksek Lisans, Erciyes Üniversitesi, 2007.
• Fück, Johann. “Hadisçiliğin İslâmî Geleneğin Oluşumundaki Rolü”, Hadis Tetkikleri Dergisi, Trc. Seda Ensarioğlu, 1/2 (2003): 145-165.
• Geiger, Abraham. Was hat Mohammed aus dem Judentum aufgenommen? Doktora, 1833.
• Goldziher, Ignaz. “Hadis Kültüründe Yer Alan İncil Parçaları”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Trc. Sami Şahin 12/1 (2008): 439-484.
• Goldziher, Ignaz, "Müslümanlarda Rivâyet Literatürüne Dair Yeni Materyaller", Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Trc. Hüseyin Akgün, 4 (2015), s. 81-119.
• Goldziher, Ignaz. Muhammedanische Studien. 2. Bs. Halle: Max Niemeyer Yayınevi, 1890.
• Goldziher, Ignaz. “İslâmda Hadîsin Yeri Etrafında Mücadeleler”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Trc. Cihad Tunç, 19 (1973): 223-235.
• Goldziher, Ignaz. “Hadis’te Yeni Eflatuncu ve Gnostik Unsurlar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Trc. Ömer Özsoy, 36 (1997): 405-421.
• Görgün, Hilal. “Heinrich Ferdinand Wüstenfeld”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43: 166-168. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Görgün, Tahsin. “Ignaz Goldziher”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 105-111. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Hamidullah, Muhammed. “Carl Brockelmann”. İslâm Tetkikleri Dergisi. 8 (1984).
• Hatiboğlu, Mehmed Saîd. “Ignaz Goldziher”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 102-105. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Hıdır, Özcan. “Şarkiyatçıların Hadisi Tarihlendirme Metotları”. Hadis Tetkikleri Dergisi 1/1 (2003): 97-115.
• Juynboll, G. H. A. İsnad Analiz Yöntemleri. Trc. Bülent Uçar. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
• Juynboll, G.H.A. - Özer, Salih. Hadis Tarihinin Yeniden İnşası. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. Alternatif Hadis Metodolojisi. Ankara: Kitabiyat Yayınları, 2004.
• Kızıl, Fatma. “Goldziher’den Schacht’a Oryantalist Literatürde Hadis ve Sünnet: Bir Okulun Yaşayan Geleneği”. Hadis Tetkikleri Dergisi 7/2 (2009): 45-62-62.
• Kızıl, Fatma. “Oryantalistlerin Hadise Yaklaşımları: Üç Temayül”. Vuslat. 161 (t.y.).
• Kızıl, Fatma. “Türkiye’de Hadis Araştırmaları ve Oryantalizm”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 11/21 (2013): 303-331.
• Koçyiğit, Talât - Serinsu, Ahmet Nedim. “I. Goldziher’in Hadisle İlgili Bazı Görüşlerinin Tahlili ve Tenkidi = Nakd ve Tahlîlu Ba’zı Ârâi Ignaz Goldziher el-Müteallika bi’l-Ehâdîsi’n-Nebeviyye”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (1992): 199-216.
• Kuzudişli, Bekir. “Oryantalizm ve Hadisle İlgilenen Bazı Oryantalistler”. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 7 (2003): 141-172.
• Motzki, Harald. Batı’da Hadis Çalışmalarının Tarihi Seyri. Ed. Bülent Uçar. İstanbul: Hadisevi, 2006.
• Motzki, Harald. “Der Prophet und die Schuldner. Eine Hadît- Untersuchung auf dem Prüfstand”. Der Islam. 77 (2000): 1-83.
• Motzki, Harald. İsnad Ve Metin Bağlamında Hadis Tarihlendirme Metotları. Trc. Bekir Kuzudişli. İstanbul: İz Yayıncılık, 2011.
• Motzki, Harald. Wie glaubwürdig sind die Hadithe? Die klassische islamische Hadith- Kritik im Licht moderner Wissenschaft. Springer: Wiesbaden, 2014.
• Nagel, Tilman. “Hadis ya da Tarihin İmhası”. İslami Araştırmalar. Trc. Ali Dere 10/1-2-3 (1997): 163-167.
• Okiç, Muhammed Tayyib. Bazı Hadis Meseleleri Üzerinde Tetkikler. İstanbul: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1959.
• Polat, Salahattin. “Modern Dönemde Hadis İlminin Temel Meseleleri”. Modern Dönemde Dini İlimlerin Temel Meseleleri. İstanbul: İSAM Yayınları, 2007.
• Said, Edward. Oryantalizm. Trc. Nezih Uzel. İstanbul: İrfan Yayınevi, 1998.
• Schacht, Joseph. İslam Hukukuna Giriş. Trc. Mehmet Dağ - Abdulkadir Şener. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 1977.
• Schoeler, Gregor. “Mûsâ b. Ukbe’nin Kitâbü’l-Meğâzî’si ile İlgili Yeni Bulgular”. İSTEM: İslâm, San‘at, Tarih, Edebiyat ve Mûsikîsi Dergisi. Trc. Hüseyin Akgün 11/22 (2013): 11-21.
• Schoeler, Gregor. “Musa b. Ukbe’nin Meğazisi”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Trc. Hüseyin Akgün 9/18 (2011): 103-136.
• Schoeler, Gregor. “Sözlü Tora ve Hadis: Rivâyet, Yazım Yasağı, Redaksiyon”. Hadis Tetkikleri Dergisi. Trc. Hüseyin Akgün 6/1 (2008): 135-173.
• Schöler, Gregor. “İslam’ın İlk Döneminde Bilimlerin Sözlü veya Yazılı Rivayeti Sorunu”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Trc. Nimetullah Akın, 48/2 (2007): 171-196.
• Sezgin, M. Fuad. Geschichte des Arabischen Schrifttums, (Arap Literatür Edebiyatı). Leiden: E.J.Brill Yayınevi, 1967.
• Tokpınar, Mirza. “Men teşebbehe bi-kavmin fe-hüve minhum’ Hadisi Üzerine Bir İnceleme”. Hadis Tetkikleri Dergisi 3/2 (2005): 85-109.
• Ünal, İsmail Hakkı. “İbn Hatîbüddehşe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 20: 30-31. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Weisweiler, Max. Istanbuler Handschriftenstudien zur Arabischen Traditionsliteratur. Leipzig: Deutsche Morgenländische Gesellschaft (Bibliotheca Islamica), 1937.
• Yücel, Ahmet. Oryantalistler ve Hadis (Yaklaşımlar-Değerlendirmeler-Literatür). İstanbul: İFAV, 2013.
• Yücel, Ahmet. Oryantalistlerin Gözüyle İslam. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2003.