Esmâ-i Hüsnâ İçerikli Duâ Âyetlerinin Tahlili

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 382 - 403, 23.01.2020

Mehmet Altın

Öz

Kur’ân-ı
Kerîm’de en çok geçen konulardan biri de duâdır. Yaklaşık iki yüz kadar âyette
doğrudan duâ konusu işlenmektedir. Bunun yanında tövbe, hamd ve tesbih gibi
manalar içeren âyetler de dolaylı olarak duâ kavramı ile alakalıdır. Ayrıca Kur’ân-ı
Kerîm’de yüzden fazla âyette peygamberlerin, salih kulların ve salih toplulukların
duâlarından söz edilmektedir.

Kur’ân-ı
Kerîm’de bu kadar yoğun işlenen duâ konusunu Allah farklı modellerle sunmuştur.
Örneğin duâ âyetleri incelendiğinde birçoğunun
sonunda esmâ-i hüsnâ zikredildiği görülecektir. Bunun ötesinde Allah’ın isim ve
sıfatlarıyla tevessül ederek duâ etmek Kur’ân’ın bir tavsiyesi olduğu fark
edilecektir. Bu durum dikkatleri birçok duâ
âyetinde gelen esmâ-i hüsnânın geçtiği âyetlerle olan münâsebetini incelemeye
çekmiştir.

Biz de bu çalışmamızda duâ âyetlerinin daha iyi anlaşılmasını hedefleyerek birçok duâ âyetinde gelen esmâ-i hüsnânın geçtiği âyetlerle olan
münâsebetini, duâ ve muhtevayla olan irtibatını ortaya koymaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Âyet, Duâ, Esmâ-i Hüsnâ

Kaynakça

• ABDULBAKİ, Muhammed Fûâd,el-Mu‘cemu’l-Mufehres li Elfâzı’l-Kur’âni’l-Kerîm,Kâhire, 1945.
• ARSLAN, Ali, Büyük Kur’ân Tefsiri, I-XVI, İstanbul, 2011.
• ÂTIF, Recep, el-İ‘câzu’l-Beyânî fî Nazmi Havâtimi’l-Âyât, (el-Câmiatu’l-İslamiyye, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazze, 2006.
• ÂLÛSÎ, Ebu’l-Fadl Şihabuddin SeyyidMahmûd, Rûhu’l-Meânî fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Azîm ve’s-Seb‘i’l-Mesânî, I-XXX, Beyrut, ts.
• BAYRAKLI, Bayraktar Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’ân Tefsiri, I-XX, 1. baskı, İstanbul, 2001.
• BEYDÂVÎ,Nasiruddin b. Ömer b. Muhammed,Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Tevîl, (Nşr.: Muhammed Abdurrahman Meraşlî),I-V, 1. baskı, Beyrut, ts.
• BİLGİÇ, Saliha, Konuları İtibarı İle Kur’ân’da Dua, Selçuk Üniv. (Basılmamış Y. Lisans Tezi), Konya 2018.
• BUHÂRÎ, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Câmiu’s-Sahîh(Deavât 17, hadis no: 6326), (Thk.: Mustafa el-Buğa), Beyrut, ts.
• BURSEVÎ, İsmail Hakkı, Tefsîru Rûhi’l-Beyân, I-X, Beyrut, ts.
• EBÛ HAYYÂN, Muhammed b. Yûsuf, el-Bahru’l-Muhît, (Thk.: Adil Ahmed Abdulmevcud - Alî Muhammed Muavvid), I-VIII, 1. baskı, Beyrut, 1993.
• HACIMÜFTÜOĞLU, Nasrullah - Rabia Çelebi, Teshîlu’l-Belâga, İzmir, 1997.
• HANBEL, Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, (Thk.: Ahmed Muhammed Şakir), 1. baskı, Kâhire, 1995.
• ISFAHÂNÎ, Râgıb, el-Mufredât fi Garibi’l-Kur’ân, (Thk.: Muhammed Seyyid Keylanî), Beyrut, ts.
• IZUTSU, Toshıhıko, Kur’ân’da Tanrı ve İnsan, (Terc.: M. Kürşad Atalar), İstanbul, 2012.
• İBN KAYYİM, Ebû Abdillah Şemsuddin Muhammed b. Ebû Bekr el-Cevziyye, el-Esmâu’l-Hüsnâ, (Terc.: Hanifi Akın-Muhittin Korkmaz), İstanbul, 2005.
• İBN KAYYİM, Ebû Abdillah Şemsuddin Muhammed b. Ebû Bekr el-Cevziyye, Medâricu’s-Sâlikîn, (Thk.: Muhammed Hamid el-Fekî), I-III, Beyrut,1973.
• İBN MANZÛR, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem, Lisânu’l-Arab, (Thk.: İbrahim Şemsuddin ve bşk.), I-IV, Tunus, 1. baskı, 2005.
• İSLAMOĞLU, Mustafa, Esmâ-i Hüsnâ, I-III, 1. baskı,İstanbul, 2012.
• KARAMAN, Hayreddin ve bşk., Kur’ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir, I-V, 2. baskı, Ankara, 2006.
• KURTUBÎ, Ebû AbdillahMuhammed b. Ebû Bekr, el-Câmi‘ li Ahkâmi’l-Kur’ân, (Thk.: Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türki), I-XXII, Beyrut, 2006. ______el-Esnâ fî Şerhi Esmâillah’l-Hüsnâ, I-II, 1. baskı, 1995.
• KUTUB, Seyyid, Fî Zilâli’l-Kur’ân, I-VI, 32. baskı, Kâhire, 2003.
• RÂZÎ, Fahruddin Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-Gayb, I-XXXII, 1. baskı, Beyrut, 1981. ______ Levâmiu’l-Beyyinât Şerhu Esmâillahi Teâlâ ve’s-Sıfât, 1. baskı, 1907.
• SÂBÛNÎ, Muhammed Alî, Safvetu’t-Tefâsîr, I-III, 4. baskı, Beyrut, 1981.
• ŞAMÎ, Hanım Muhammed Hicâzî, ed-Delâletu’s-Siyâkiyye li İktirâni Esmâillahi’l-Hüsnâ, Kâhire, 2013.
• USAYMİN, Muhammed b. Sâlih, el-Kavaidu’l-Muslâ fî Sıfâtillâh ve Esmâillahi’l-Hüsnâ, Kâhire, 1994.
• YAKA, Eyüp, ‘Muhammed b. Alim el-Aydinî el-Güzelhisari'nin Dua Ayetleri Tefsiri’ Osmanlı Toplumunda Kur’ân Kültürü ve Tefsir Çalışmaları II, Erkam Matbaası, İstanbul, 2013.
• YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, I-X, 3. baskı, İstanbul, 1979
• ZEBİDÎ, Muhammed Murtezâ, Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kamûs, (Thk.: Halîl el-Hilalî), I-XL, Tunus, 2004.
• ZECCÂCÎ, Ebu’l-Kâsım Abdurrahman b. İshâk, İştikâku Esmâillah, Beyrut, 1986.
• ZEMAHŞERÎ,Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki Ğavâmizi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fi Vucûhi’t-Te’vîl, (Thk.: eş-Şeyh Âdil Ahmed Abdulmevcûd ve bşk.), Riyâd, 1998.
• ZERKEŞÎ, Bedruddin Muhammed b. Abdullah, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, (Thk.: Yûsuf Abdurrahman el-Meraşlî ve bşk.), I-IV, Beyrut, 1990.
• ZUHAYLÎ, Vehbe, et-Tefsîru’l-Münîr, I-XVII, 10. baskı, Şam, 2009.