Tanrı’nın Varlığına İlişkin Farklı Bir Yaklaşım: Berkeley’in İmmateryalist Metafiziği

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 657 - 691, 20.07.2020

Fatma Aygün

Öz

Öz

George Berkeley (1685-1753) meşhur üç İngiliz emprist filozofundan
(John Locke, George Berkeley, David Hume) birisidir. O, immateryalist ve idealist
bir düşünür olarak bilinmektedir. Esasında immateryalizm Berkeley’in idealizmine
verilen isimdir. Bir başka deyişle, immateryalizm Berkeley’in algılanan dünya
teorisinin adıdır. Berkeley, en önemli eserleri olan İlkeler ve Üç
Diyaloglar’da iki temel metafizik tezi savunmuştur: O, maddî bir cevherin/tözün
olmadığını (immateryalizm), evrende var olan her şeyin hem varlığı hem de
devamı için bir zihne/ruha/tine bağlı olduğunu iddia etmiştir (idealizm). Yani
ona göre var olan şeyler, sadece zihinler ve idealardır/fikirlerdir. Öyle ki Berkeley,
varlığı algılanmış olmaya bağlamış, “var olmak algılanmaktır” ilkesi gereğince de
zihinden bağımsız bir maddenin var olamayacağını ifade etmiştir, yani algının
var olmasını zihnin varlığına dayandırmıştır. Berkeley’e göre, varlığı sürekli
varlıkta tutan şey, insanların algılamalarıdır, insanların algılamadığı
durumlar da ise Tanrısal algıdır. O, bilhassa septik ve materyalist
düşüncelerin ateizme yol açtığını belirtmiş ve bu türden zararlı düşüncelerle
mücadele edilmesi gerektiğini savunmuştur. Bu sebeple "Tanrı'nın
varlığı" meselesi, onun felsefî sisteminin merkezindedir ve özel öneme sahiptir.
Ona göre bütün varlıkların var olma sebebi Sonsuz Zihin/Ruh/Tin olan Tanrı’dır,
zaten nihaî gerçeklik maddî değil tinseldir, var olan her şey de bu tinsel
gerçekliğe/Tanrı’ya dayanmaktadır. İşte bu çalışmanın amacı, Berkeley’in
immateryalist metafiziğini, dolayısıyla da Tanrı’nın varlığına ilişkin
getirdiği farklı perspektifi araştırmaktır.

 

Anahtar
Kelimeler: Berkeley, Algı, İdea, İmmateryalist Metafizik, Tanrı’nın varlığı.

Anahtar Kelimeler

Berkeley, algı, idea, İmmateryalist metafizik, Tanrı'nın varlığı

A Different Perspective on the Existence of God: The Immaterialist Metaphysics of Berkeley

Öz

Abstract

George Berkeley (1685-1753) was one
of the most famous three British empiricists philosophers (John Locke, George
Berkeley and David Hume). He is known as an immaterialist and idealist thinker. İmmaterialism
is the name given to Berkeley’s idealism. 'immaterialism' is name for his
theory of the perceived world. Berkeley advocates two metaphysical theses in
his most important works, Principles and Three Dialogues: He
argued that there is no material substance (immaterialism), that everything
that exists in the universe depends on a mind/spirit for both existence and
continuation (idealism). So, according to him, there are only minds and ideas
that are mental concepts. So
much so that Berkeley connected existence to being perceived and stated that in
accordance with the principle of "being perceived", a substance
independent of the mind cannot exist, means that the perception exists based on
the existence of the mind. According to Berkeley, what makes
the existance constantly exist is the perceptions of people, in the situations
that people do not perceive, is divine perception. In particular, he argued
that the septic and materialist thoughts caused atheism and that such harmful
thoughts should be fought. For this reason, the subject of "the existence
of God" is at the center of his philosophical system, which is of
particular importance. According to
him, the cause of the existence of all beings is God (The Infinite Mind/Spirit),
the ultimate reality is spiritual, not material, everything that exists is based
on this spiritual reality/God.
The aim of this study is to investigate Berkeley's different
perspective of the proof of God's existence.

 

Keywords:
Berkeley, Perception, İdea, İmmaterialist Metaphysics, Existence of God.

Anahtar Kelimeler

Berkeley, Perception, İdea, İmmaterialist Metaphysics, Existence of God

Kaynakça

• Açıköz, Hacı Mustafa. Berkeley ve İmmateryalist Metafiziği. Ankara: Elis Yayınları, 2003.
• Altuntaş, Ekin Oyan. “Aydınlanma Döneminden Günümüze Bilimsel Bilginin Temelindeki Ana Sorunsal: İdealizm-Materyalizm Tartışması ve Diyalektik Yöntem”. Uluslararası İlişkiler Dergisi. 12/47 (2015), 27-43.
• Atay, Hüseyin. “Bilgi Teorisi”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 29 (1987), 23-25.
• Bennet, Jonathan. Locke, Berkeley, Hume: Central Themes. Oxford: Clarendon Press, 1971.
• Berkeley, George. The Works Of G. Berkeley. 2nd edition. ed. by A. A. Luce and T.E. Jessop. 9 Cilt. London: Thomas Nelson and Sons Ltd, 1964.
• Berkeley, George. The Works Of G. Berkeley: Siris. ed. by A. A. Luce and T.E. Jessop. 5. Cilt. London: Thomas Nelson and Sons Ltd. Reprint, 1967.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Madde”. Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü. 9. Basım, Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., 2004, 261-269.
• Bolay, Süleyman Hayri. “Maddecilik”. Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü. 9. Basım, Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., 2004, 269-276. Bolay, Süleyman Hayri. “Maddesizcilik”. Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü. 9. Basım, Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş., 2004, 276.
• Bulğen, Mehmet. Kelâm Atomculuğu ve Modern Kozmoloji. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2015.
• Cevizci, Ahmet. Onyedinci Yüzyıl Felsefesi Tarihi Tarihi. Bursa: Asya Kitabevi, 2001.
• Cevizci, Ahmet. “George Berkeley”. Felsefe Sözlüğü. 3. Basım, İstanbul: Paradigma Yayınları, 1999.
• Chiao, Raymond Y.. “Quantum Nonlocalities: Experimential Evidence”. Quantum Mechanics ed: Robert John Russell vd. (Berkeley: The Center for Theology and the Natural Sciences, 2001), 37-38.
• Copleston, Frederick. İngiliz Görgücülüğü. Trc. Aziz Yardımlı. 5. Cilt. İstanbul: İdea Yayınevi, 1991.
• Çetin, İsmail. “Berkeley İmmateryalizminin Dayandığı Argümanlar”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/2 (2004), 279-298.
• Ess, Josef Van. “Mu'tezile Atomculuğu”. çev. Mehmet Bulğen. Kelam Araştırmaları Dergisi 10/1 (2012), 255-274.
• Günday, Şeref. Berkeley İdealizminin Temel Kavramları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 1995.
• Günler, Ayşenur. Berkeley’in İmmateryalist Metafiziği. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2014.
• Hanratty, Gerald. Aydınlanma Filozofları. çev. Tuncay İmamoğlu-Celal Büyük. İstanbul: Anka Yayınları, 2002.
• https://bilimvesaire.com/2018/01/felsefe/matrix-ve-metafizik-matrix-gercekse-bildigimiz-her-sey-yanlis-midir/
• https://medium.com/@denizylnz/sim%C3%BClasyon-hipotezi-%C3%BCzerine-ele%C5%9Ftirel-bir-bak%C4%B1%C5%9F-c027fadf6179
• İmamoğlu, Tuncay. Bir Tanrı Kanıtlaması Olarak Berkeley İdealizmi. İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları, 2004.
• İspir, Naci, İngiliz Ampiristlerinde Tanrı-Ahlak-Özgürlük İlişkisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 1998.
• Karadaş, Cağfer. “Atomcu Düşünceler ve Kelâm Atomculuğu”. Kelâm Araştırmaları Dergisi 2/1 (2004), 57-72.
• Karcı, Bayram. “Eleştirel Gerçekçi Bilgi Teorileri”. TURKISH ACADEMİC RESEARCH REVIEW 2/3 (Aralık 2017), 89-108.
• Kaya Keha, Mine. 18. Yüzyıl İngiliz Empirist Filozoflarında Dil ve Anlam Sorunları. Ankara: Pagem Akademi, 2011.
• Kutluer, İlhan, “Metafizik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/399-402. İstanbul: TDV Yayınları, 2004.
• Mâtürîdî. Kitâbü’t-Tevhîd. nşr. Bekir Topaloğlu-Muhammed Aruçi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003.
• Onay, Hamdi “Bilimsel Realizm ve Anti-Realizm”, Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 9/18 (2016), 53-68.
• Randall, John Herman-Buchler, Justus. Felsefeye Giriş. çev. Ahmet Arslan. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, 1982.
• Sezen, Yümni. Maddeci Felsefenin Çıkmazları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı (İFAV), 1996.
• Teftazânî, Saduddîn. Şerhu’l-Akâid. haz. Süleyman Uludağ, 2. Basım, İstanbul: Dergah Yayınları, 1982.
• Timuçin, Afşar. “maddesizcilik”. Felsefe Sözlüğü. İstanbul: BDS Yayınları, 1994.
• Taslaman, Caner. Bigbang ve Tanrı, İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2003.
• Taslaman, Caner. Kuantum Teorisi Felsefe ve Tanrı. 12. Basım, İstanbul: İstanbul Yayınevi, 2014.
• Topaloğlu, Aydın. “Materyalizm”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28/137-140. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
• Topaloğlu, Bekir. “Hudûs”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 18/304-309. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Ulaş, Sarp Erk. “maddetanımazcılık”. Felsefe Sözlüğü. haz. A. Baki Güçlü vd. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2002.