Esmâü’n-Nebî’nin Tespitinde Farklı Yaklaşımlar ve Bu Yaklaşımların Literatürün Şekillenmesine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 620 - 652, 14.07.2022

Ömer Faruk Özbek

Öz

Varlıkları anlamlandırma ve içselleştirme faaliyetinde önemli bir işlevi yerine getirdiği düşünüldüğünde, farklı din ve toplumlarda isimlerin öne çıkarılması doğaldır. Çünkü isim ile müsemmâ arasında sıkı bir ilişkinin bulunduğu bir gerçektir ve bu ilişki, zihniyet inşası ve dönüşümünde isimleri önemli bir araç kılmaktadır. İslâm dini de bu gerçeğe kayıtsız kalmamış, farklı vesilelerle isimlere vurgu yapmıştır. Nitekim Hz. Peygamber, birçok kez güzel isimlere sahip olmanın ve çocuklara güzel isim vermenin önemini vurgulamış, verdiği önemi fiilen izhar etmiş ve bu bağlamda kendine ait isimleri ifade etmekten de geri durmamıştır. Hem âyet ve hadislerde hem de tarih, siyer ve şemâil türü eserlerde Hz. Peygamber’in isimlerine dair bilgilerin yer aldığı, hatta bu konuda müstakil bir literatürün bile oluştuğu görülmektedir. Bununla beraber âyet ve hadislerde yer alan isimlerin, literatürde yer alan isimlere kıyasla oldukça sınırlı sayıda olduğu göze çarpmaktadır. Zira konuyu ele alan âlimler, Hz. Peygamber’in isimlerini olabildiğince çoğaltma eğiliminde olmuşlar ve bu isimleri tespitte özellikle âyet ve rivâyetlere dayanmak suretiyle büyük bir çaba ortaya koymuşlardır. Söz konusu çabalar da nihayetinde farklı sonuçlara ulaşılmasına zemin hazırlamıştır. Bu çalışmada, öncelikle İslâm’da ismin önemine değinilecek, âyet ve hadislerde yer alan Hz. Peygamber’e ait isimlere yer verilecektir. Ardından Hz. Peygamber’in isimleri etrafında dönen ve farklı ilmî disiplinlere taalluk eden bazı tartışmalar konu edilecektir. Son olarak gerek müstakil olarak telif edilen eserlerde gerekse tarih, siyer ve şemâil gibi müstakil bir başlık altında esmâü’n-Nebî’ye yer veren türlerde, bu isimlerin sayısına dair ortaya koyulan farklı görüşler ve bu farklılıkların arka planı incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi, Hadis, Siyer, Şemâil, Esmâü'n-Nebî, İsim, Müsemmâ, Sıfat

Teşekkür

Çalışmanın son şeklini almasında önemli katkıları olan kıymetli hocam Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Çetin ve kıymetli ağabeyim Arş. Gör. Hamit Demir'e teşekkürü borç bilirim.

Different Approaches to the Determination of Asmā’ al-Nabī and the Effect of These Approaches on Shaping the Literature

Öz

Considering that it performs an important function in the activity of making sense of and internalizing beings, it is natural to highlight names in various religions and societies. It is a fact that there is a close relationship between the name and named, and this relationship makes names an important tool in the construction and transformation of mentality. The religion of Islam does not remain indifferent to this fact and emphasizes the names on different occasions. As a matter of fact, the Prophet highlights the importance of having good and appropriate names and giving good names to children many times, he mentioned the importance he gave, he put that into the practice himself and, in this context, he did not hesitate to express his own names. It is seen that there is information about the names of the Prophet and even an independent literature has been formed on this subject. However, it is remarkable that the names in the verses and hadiths are quite limited compared to the names in the literature. Because the scholars who dealt with the subject, they tended to increase the number of the names of the Prophet as much as possible, and they spend great effort to identify these names, especially by relying on verses and narrations. These efforts eventually paved the way for different results. In this study, firstly, the importance of the name in Islam will be mentioned, and names of the Prophet will be included. Then it will be the subject of some debates revolving around the names of the Prophet and related to different scientific disciplines. Finally, the different views on the number of these names and the background of these differences will be examined, both in the works that have been written down separately and in the genres that include asmā’ al-Nabī under a separate title such as history, sirah and shamail.

Anahtar Kelimeler

İslamic History, Hadith, Sirah, Shamail, Asmā’ al-Nabī, Name, Named, Quality

Kaynakça

• Âcurrî, Ebû Bekr Muhammed b. Hüseyn b. Abdillâh, eş-Şerî‘a. thk. Abdullâh b. Ömer ed-Dümeycî. 5 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1420/1999.
• Ağırman, Cemal. “Ad Koyma ve Hz. Peygamber’in İsimlere Karşı Tutumu”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2 (Aralık 1998), 124-143.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. nşr. Şuayb el-Arnaûd vd. 45 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Aksu, Ali. “Asr-ı Saadet ve Emevîler Döneminde Lakap Takma ve Halifelerin Lakapları”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/2 (Aralık 2001), 229-248.
• Alî el-Kârî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Sultân Muhammed. Mirkātü’l-mefâtîh şerhu Mişkâti’l-mesâbîh. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1422/2002.
• Aydın. Mehmet S. “İnsân-ı Kâmil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/330-331. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedrüddîn Mahmûd b. Ahmed. ‘Umdetü’l-kârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: İhyâu’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd. el-Envâr fî şemâili’n-nebiyyi’l-muhtâr. thk. İbrâhîm Yakûbî. 2 Cilt. Dımaşk: Dâru’l-Mektebî, 1416/1995.
• Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd. Me‘âlimü’t-tenzîl. thk. Abdurrezzâk el-Mehdî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Delâilü’n-nübüvve. thk. Abdülmu‘tî Kal‘acî. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1408/1998.
• Beyzâvî, Nâsırüddîn Ebû Saîd Abdullāh b. Ömer b. Muhammed. Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. thk. Muhammed Abdurrahmân el-Mar‘aşî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1418.
• Biçer, Ramazan. “İbnü’l-Arabî’de Akıl-Nakil İlişkisi ve Fikir Özgürlüğü”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/2 (2000), 113-136.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmi‘u’s-sahîh. nşr. Muhammed Züheyr b. Nâsır. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Tavkı’n-Necât, 1422/2001.
• Cezûlî, Muhammed b. Süleymân. Delâilü’l-hayrât ve şevâriku’l-envâr fî zikri’s-salât ‘ale’n-nebiyyi’l-muhtâr. Mısır: Matbaatü Mustafâ el-Bâbî, 1356/1937.
• Çelebi, İlyas. “İsim-Müsemmâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/548-551. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Çelik, Celalettin. “Kültürel Sembol Sistemi Olarak İsimler: İsim Sosyolojisine Giriş”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/2 (Haziran 2006), 39-61.
• Demirci, Mehmet. “Hakikat-i Muhammediyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/179-180. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Demirci Muhsin. Tefsir Usûlü. İstanbul: İFAV Yayınları, 2010.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî. es-Sünen. nşr. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-Asrıyye, ts.
• Efe, Zehra. “İslam Tarihi’nde 'Esmâu Resulillah (Resulullah’ın İsim ve Künyeleri)' Geleneği ve İbn Fâris’in Esmâü Resulillah ve Meânîhâ Adlı Risalesi”. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 20 (Ekim 2019), 253-278.
• Ezherî, Muhammed Naîmüddîn. “Mukaddime”. el-Vefâ bi-şerhi’l-Istıfâ min esmâi’l-Mustafâ. mlf. Abdülbâsıt b. Muhammed el-Bulkînî. Kuveyt: Dâru’z-Ziyâ, 1435/2014.
• Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. el-Maksadü’l-esnâ fî şerhi esmâillâhi’l-hüsnâ. nşr. Bessâm Abdülvehhâb el-Câbî. Limassol, el-Ceffân ve’l-Câbî li’t-tab‘ ve’n-neşr, 1464/2003.
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh. el-Müstedrek ‘ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafâ Abdülkâdir ‘Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
• Harâlî, Fahrüddîn Ebü’l-Hasen Alî b. Ahmed. İbdâü’l-hafâ fî şerhi esmâi’l-Mustafâ. thk. Ahmed Ferîd el-Mezîdî. b.y.: y.y., 2020.
• Haskânî, Abdullâh b. Abdullâh b. Ahmed. Şevâhidü’t-tenzîl. thk. Muhammed Bâkır el-Mahmûdî. 2 Cilt. Kahire: Müessesetü’l-A‘lâ, 1431/2010.
• Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn b. Abdirrahmân. Tahrîcü ehâdîsi’l-İhyâ. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1426/2005.
• Irâkî, Ebü’l-Fazl Zeynüddîn Abdürrahîm b. el-Hüseyn. Tarhu’t-tesrîb fî şerhi’t-Takrîb. 8 Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• İbn Acîbe, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Muhammed b. Mehdî eş-Şâzelî. el-Bahrü’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-mecîd. thk. Ahmed Abdullâh el-Kureşî. 7 Cilt. Kâhire: y.y., 1419.
• İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullāh b. Adî b. Abdillâh el-Cürcânî. el-Kâmil fî du‘afâ’i’r-ricâl. thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed Muavvıd. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1418/1997.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kāsım Alî b. el-Hasen b. Hibetillâh ed-Dımaşkî. Târîhu medîneti Dımaşk. thk. Amr b. Gurâme el-Umrevî. 80 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Hacer el-Askalânî. Fethu’l-bâri şerhu sahîhi’l-Buhârî, thk. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1379.
• İbn Hadîde, Ebû Abdullah Muhammed b. Ali el-Ensârî. el-Misbâhü’l-mudî fi küttâbi’n-nebiyyi’l-ümmî ilâ mülûki’l-arz min Arab ve Acem. thk. Muhammed Azîmüddîn. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1405/1985.
• İbn Hâleveyh, Ebû Abdillâh el-Hüseyn b. Ahmed el-Hemedânî. İ‘râbü’l-kırâ’âti’s-seb‘ ve ‘ilelühâ, thk. Abdurrahmân el-Useymîn. 2 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hâncî, ts.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed el-Kurtubî. Cevâmi‘u’s-sîre. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. el-Mecrûhîn mine’l-muhaddissîn ve’d-du‘afâ’ ve’l-metrûkîn. thk. Muhammed İbrâhîm Zâid 3 Cilt. Halep: Dâru’l-Va‘y, 1396.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. Sahîhu İbn Hibbân bi-tertîbi İbn Balabân. thk. Şuayb el-Arnaûd. 18 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414/1993.
• İbn Kayyım el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr ed-Dımaşkî. Zâdü’l-me‘âd fî hedyi hayri’l-‘ibâd. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1415/1994.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem er-Rüveyfiî. Lisânü’l-‘Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1414.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Ahmed b. Rüşd el-Kurtubî. el-Beyân ve’t-tahsîl ve’ş-şerh ve’t-tevcîh ve’t-ta‘lîl fî mesâ’ili’l-Müstahrece. thk. Muhammed Haccî vd. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1408/1988.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d el-Bağdâdî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. thk. Muhammed Abdülkâdir Atâ. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1410/1990.
• İbn Seyyidünnâs, Ebü’l-Feth Fethuddîn Muhammed b. Muhammed el-Ya‘merî. ‘Uyûnü’l-eser fî fünûni’l-meġāzî ve’ş-şemâ’il ve’s-siyer. thk. İbrâhîm Ramazân. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kalem, 1414/1993.
• İbnü’l-Arabî, Ebû Bekr Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Meâfirî. ‘Ârizatü’l-ahvezî fî şerhi’t-Tirmizî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik el-Asbahî, el-Muvatta’, nşr. Muhammed Fuâd Abdulbâkî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, 1406/1985.
• İsfahânî, Ebû Nuaym Ahmed b. Abdillâh b. İshâk, Delâilü’n-nübüvve. thk. Muhammed Revâs Kal‘acî-Abdulber Abbâs. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 1406/1986.
• Kâdî İyâz, Ebü’l-Fazl İyâz b. Mûsâ b. İyâz el-Yahsubî. eş-Şifâ’ bi-ta‘rîfi hukûki’l-Mustafâ. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1409/1988.
• Kandemir, M. Yaşar. “Ebü’l-Bahterî Vehb b. Vehb”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10/297. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. el-Mevâhibü’l-ledünniyye bi’l-minahi’l-Muhammediyye. thk. Sâlih Ahmed eş-Şâmî. 3 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1425/2004.
• Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî li-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 10 Cilt. Mısır: el-Matbaatü’l-Kübra’l-Emîriyye, 1323.
• Kur’ân Yolu. Erişim 7 Ocak 2022. https://kuran.diyanet.gov.tr
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh. el-Câmi‘ li-ahkâmi’l-Kur’ân. thk. Ahmed el-Berdûnî-İbrâhîm el-Itfiyyîş. 20 Cilt. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısrıyye, 1384/1964.
• Kuveytî, Ebû Huzeyfe Nebîl b. Mansûr. Enîsü’s-sârî fî tahrîci ve tahkîki’l-ehâdîsi’l-letî zekerahâ’l-Hâfız İbn Hacer el-Askalânî fî Fethi’l-bârî. thk. Nebîl b. Mansûr el-Basâre. 11 Cilt. Beyrut: Müessesetü’s-Semâha, 1426/2005.
• Lahcî, Abdullâh b. Saîd b. Muhammed. Muntehe’s-sûl ‘alâ Vesâili’l-vusûl ilâ şemâili’r-Rasûl. 4 Cilt. Cidde: Dâru’l-Minhâc, 1426/2005. Lâşîn, Mûsâ Şâhîn. Fethu’l-Mun‘im şerhu Sahîhi Müslim. 10 Cilt. b.y.: Dâru’ş-Şurûk, 1423/2002.
• Ma‘mer b. Râşid. el-Cami‘ (Abdürrezzâk es-San‘ânî, el-Musannef içinde). nşr. Habîburrahmân el-A‘zamî. 2 Cilt. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmî, 1403/1983.
• Meclisî, Muhammed Bâkır b. Muhammed Takî. Bihâru’l-envâr. 31 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1403/1983. Muzaffer, Muhammed Hasen. Delâilü’s-sıdk. 8 Cilt. Kahire: Dâru’l-Muallim, 1396/1976.
• Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdürraûf b. Tâcil‘ârifîn. Feyzü’l-kadîr şerhu’l-Câmi‘i’s-sagîr. 6 Cilt. Mısır: el-Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ, 1356.
• Müneccid, Salâhuddîn. Mucem mâ üllife ‘an Resûlillâh sallallāhü ‘aleyhi ve sellem. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-Cedîd, 1402/1982.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmi‘u’s-sahîh. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Müttakî, Alî b. Hüsâmiddîn b. Abdilmelik b. Kadîhân. Kenzü’l-‘ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. thk. Bekrî Hayyânî-Saffet Sekkâ. 16 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1401/1981.
• Nefrâvî, Şihâbüddîn Ahmed b. Gânim b. Sâlim. el-Fevâkihu’d-devânî ‘alâ risâleti İbn Ebî Zeyd el-Kayravânî. 2 Cilt. b.y.: Dâru’l-Fikr, 1415/1995.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref, el-Minhâc fî şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. 18 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1392.
• Râzî, Ebû Abdillâh Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Mefâtîhu’l-gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• Sâbûnî, Muhammed Alî. Safvetü’t-tefâsîr. Kâhire: Dâru’s-Sâbûnî, 1417/1997.
• Sefîrî, Şemsüddîn Muhammed b. Ömer. el-Mecâlisü’l-va‘zıyye fî şerhi ehâdîsi hayri’l-beriyye min Sahîhi’l-İmâmi’l-Buhârî. thk. Ahmed Fethî Abdurrahmân. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1425/2004.
• Sehâvî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân. el-Kavlü’l-bedî‘ fi’s-salâti ‘ale’l-Habîbi’ş-şefî‘. thk. Muhammed Avvâme. b.y.: Dâru’r-Reyyân, 1422/2002.
• Sem‘ânî, Ebü’l-Muzaffer Mansûr b. Muhammed b. Abdilcebbâr. Tefsîru’l-Kur’ân. thk. Yâsir b. İbrâhîm-Ganîm b. Abbâs. 6 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, 1418/1997.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. ed-Dürrü’l-mensûr fi’t-tefsîr bi’l-me’sûr. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1432/2011.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. el-Hasâisü’l-kübrâ. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr. Tenvîrü’l-havâlik ‘alâ Muvatta’i Mâlik. 2 Cilt. Mısır: el-Mektebetü’t-Ticâriyyetü’l-Kübrâ, 1389/1969.
• Şâmî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Yûsuf. Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l-‘ibâd. thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed Muavvıd. 12 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1414/1993.
• Şeref, Cemâlüddîn Muhammed. Tevcîhü’l-kırââti’l-‘aşr min tariki tayyibeti’n-neşr. Tantâ: Dâru’s-Sahâbe, 1435/2014.
• Şevkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-kadîr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, 1414.
• Şeybânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Hasen, el-Hücce ‘alâ ehli’l-Medîne. thk. Mehdî Hasan el-Geylânî. 4 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-Kütüb, 1403.
• Şüşterî, Seyyid Ziyâüddîn Nûrullāh b. Şerefiddîn. İhkâku’l-hak ve izhâku’l-bâtıl. 19 Cilt. İran: Mektebetü Âyetillâhi’l-‘Uzma’l-Mar‘aşî en-Necefî, ts.
• Taberânî, Ebü’l-Kāsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb. el-Mu‘cemü’l-kebîr. thk. Hamdî b. Abdilmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kâhire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1415/1994.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd). es-Sünen. nşr. Beşşâr ‘Avvâd Ma‘rûf. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1998.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “Delâilü’n-nübüvve”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/115-117. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Yeniterzi, Emine. “Divan Şiirinde Hz. Peygamber’in İsim ve Sıfatları -Esmâ-i Nebî-”, Kutlu Doğum Haftası II. 87-100. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. el-Muğnî fi’d-du‘afâ’. thk. Nureddin Itr. 2 Cilt. Katar: İdâretü İhyâi’t-Turâs, ts.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân. Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-meşâhîr ve’l-a‘lâm. thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2003.
• Zürkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdilbâkī. Şerhu’l-Muvatta’. thk. Tâhâ Abdurraûf. 4 Cilt. Kahire: Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Diniyye, 1424/2003.