Hazar Havzası Enerji Kaynaklarının Jeostratejik Önemine Genel Bakış: Türkiye Avrupa Birliği ve Uluslararası Petrol Şirketleri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 61, 15.01.2013

Ertan Efegil Sibel Özsavaş

Öz

Hazar Havzası enerji kaynakları tarih boyunca büyük devletlerin emperyalist politikalarının gündeminde yer almıştır. Orta Asya bölgesinde enerji rezervleri, muhtemel ve bulunan rezerv miktarı olarak bakıldığında oldukça önemli bir yere sahiptir. Hazar Havzası

içerdigi zengin petrol ve dogalgaz kaynakları açısından 21.yüzyılın enerji üretiminin odak noktası olarak görülmektedir. Hazar havzası hem devletler hem de devlet dışı örgütlenmeler için önemli bir kilit noktasıdır. Günümüzde Hazar Havzasındaki enerji kaynaklarının

paylasımı konusunda ortaya çıkan mücadeleler halen devam etmektedir.

Hazar havzasındaki en önemli kültürel etki ve siyasi güce sahip ülke Türkiye’dir. Türkiye’nin Hazar Havza’sıyla ilgili izlediği politika ve bölgenin Türkiye açısından önemine de bu makalede yer verilmiştir. Enerji ihtiyacının çok büyük bir kısmını ithal eden Türkiye, bölge

kaynaklarına yakınlıgından .türü, dünya enerji sekt.ründe gözle görülür bir konuma sahip olmak istemektedir. Türkiye gibi, Avrupa Birliği, 2030 yılında enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 70’ini ithal etmek zorunda kalacaktır. Bu durumda, Birliği dış enerji kaynaklarına yönelmesine neden olmaktadır. Artan enerji talebi nedeniyle, bölgede 35 Avrupalı, 26 Kuzey Amerikalı, 15 yerel ve Rus ve 1 tanede Çin menseli olmak üzere 93 uluslar arası petrol şirketi yatırım yapmıştır. Sonuçta, bölgedeki enerji kaynaklarının dünya piyasasına arzı konusunda, devletlerin ticari zihniyetle düşünerek, işbirliği içerisinde hareket etmesi gerekmektedir.

Buna ek olarak ihtiyaç duyulan enerjinin kesintisiz olarak tedarik edilmesinin saglanması için Hazar Havzası ve Orta Asya enerji ham madde kaynaklarının çoklu boru hatları politikası bağlamında Avrupa’ya taşınması gelecekte enerji sıkıntısı yasaması muhtemel olan Avrupa Birligi açısından öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Hazar Enerji Kaynakları, Petrol, Avrupa Birligi, Türkiye, Uluslar arası Petrol Sirketleri

Kaynakça

• Avrupa Birligi, An External Policy to Serve Europe’s Energy Interests, s.160/06.
• Avrupa Birligi. (2008), EU Energy Security and Solidarity Action Plan: 2nd Strategic Review, Memo/08/703, Brüksel.
• Bilgin, Mert, (2005). Avrasya Enerji Savasları, stanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. BOTAS, Uluslararası Projeler, Erisim Tarihi: Haziran 2009,
• http://www.botas.gov.tr/index.asp.
• Dısisleri Bakanlıgı. (2009), Turkey’s Energy Strategy, Erisim Tarihi: Haziran 2009, http://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-enerji-politikasi.tr.mfa.
• Dısisleri Bakanlıgı, Türkiye-Orta Asya Ülkeleri iliskileri, Erisim Tarihi: Haziran 2009, http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?ede60537-9169-4b35-a43b-1471fc7eaf08.
• Dısisleri Bakanlıgı, Türkiye’nin Güney Kafkasya Ülkeleriyle liskileri, Erisim Tarihi: Haziran 2009, http://www.mfa.gov.tr/sub.tr.mfa?f6dc3bbf-8a73-4504-8a32- 4f77c75f4809.
• Efegil, Ertan ve Elif Hatun Kılıçbeyli. (2003), Yakın Dönem Güç Mücadeleleri Isıgında Orta Asya Gerçegi, stanbul: Gündogan Yayınları.