The Moderating Role of Organizational Culture in The Effect of Personality Traits of Individuals in Generation Z on Paternalistic Leadership Perception

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 30 - 60, 31.12.2020

Tülay İlhan Nas , Abdullah Doğan

Öz

In this study, the effects of personality traits of individuals in Generation Z on paternalistic leadership perceptions are investigated by taking into account the moderating role of organizational culture. The hypotheses developed within the scope of the study are tested within the framework of the surveys obtained from 386 individuals representing the Generation Z working in the tourism sector. In this study; personality traits are examined in three dimensions as extraversion, responsibility and openness to experience, paternalistic leadership perception is examined in one dimension, and organizational culture is examined in two dimensions as individualism-collective behaviorism and avoiding uncertainty. According to the descriptive analysis results among the analyzes; extraversion, responsibility and openness to experience scores of Generation Z individuals who participated in the study are above average. In addition, the paternalistic leadership perception scores of the Generation Z individuals who compose the sample are above average. According to the results of regression analysis; extraversion, responsibility and openness to experience from the personality traits affect paternalistic leadership perception in the same direction. In this relationship, the moderating effect of organizational culture is significant only when it interacts with responsibility dimension from personality traits.

Anahtar Kelimeler

Generation Z, Personality, Paternalistic Leadership, Organizational Culture

Z Kuşağındaki Bireylerin Kişilik Özelliklerinin Paternalist Liderlik Algılarına Etkisinde Örgüt Kültürünün Düzenleyici Rolü

Öz

Bu çalışmada, yakın zamanda firmalarda baskın hale gelecek Z Kuşağı bireylerinin kişilik özelliklerinin paternalist liderlik algıları üzerindeki etkileri, örgüt kültürünün düzenleyici rolü dikkate alınarak araştırılmaya çalışılmaktadır. Çalışma kapsamında geliştirilen hipotezler, turizm sektöründe çalışan ve Z Kuşağını temsil eden 386 bireyden elde edilen anketler çerçevesinde regresyon analizleri aracılığıyla test edilmektedir. Bu çalışmada kişilik özellikleri; dışa dönüklük, sorumluluk ve deneyime açıklık olarak üç boyutta, paternalist liderlik algısı tek boyutta ve örgüt kültürü; bireycilik-ortaklaşa davranışçılık ve belirsizlikten kaçınma olarak iki boyutta incelenmektedir. Yapılan analizler arasından açıklayıcı analiz sonuçlarına göre; çalışmaya katılan Z Kuşağı bireylerinin dışa dönüklük, sorumluluk ve deneyime açıklık puanları ortalamanın üzerindedir. Ayrıca örneklemi oluşturan Z Kuşağı bireylerinin paternalist liderlik algıları ortalamanın üzerinde bulunmuştur. Yapılan regresyon analizleri sonuçlarına göre, Z Kuşağındaki bireylerin kişilik özelliklerinden dışa dönüklük, sorumluluk ve deneyime açıklık boyutları paternalist liderlik algılarını güçlendirmektedir. Söz konusu ilişkide örgüt kültürünün düzenleyici etkisi, kişilik özelliklerinden sadece sorumluluk boyutu ile etkileşime girdiğinde anlamlı olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Z Kuşağı, Kişilik, Paternalist Liderlik, Örgüt Kültürü

Kaynakça

• Adler, N. J., & Jelinek, M. (1986). Is “Organization Culture” Culture Bound?. Human Resource Management, 25(1), 73-90.
• Adıgüzel, O., Batur, H. Z., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı ile Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
• Aycan, Z. (2001). Human Resource Management in Turkey: Current Issues and Future Challenges. International Journal of Manpower, 22(3), 252-260
• Aycan, Z. (2006). Paternalism: Towards Conceptual Refinement and Operationalization. Indigenous and Cultural Psychology, 445-466. Springer Science, USA.
• Aycan, Z., & Fikret-Paşa, S. (2003). Career Choices, Job Selection Criteria and Leadership Preferences in a Transitional Nation: The Case of Turkey. Journal of Career Development, 30(2), 129-144.
• Aycan, Z., Kanungo, R., Mendonca, M., Yu, K., Deller, J., Stahl, G., & Kurshid, A. (2000). Impact of Culture on Human Resource Management Practices: A 10‐Country Comparison. Applied Psychology, 49(1), 192-221.
• Aycan, Z., & Kabasakal, H. (2006). Social Contract and Perceived Justice of Workplace Practices to Cope With Financial Crisis. Group & Organization Management, 31(4), 469-502.
• Aycan, Z., ve Rabindra, K. (2000). Toplumsal Kültürün Kurumsal Kültür ve İnsan Kaynakları Uygulamaları Üzerine Etkileri. Z. Aycan (Ed.), Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, 25-47. Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Aycan, Z., Schyns, B., Sun, J. M., Felfe, J., & Saher, N. (2013). Convergence and Divergence of Paternalistic Leadership: A Cross-Cultural Investigation of Prototypes. Journal of International Business Studies, 44(9), 962-969.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The Moderator–Mediator Variable Distinction in Social Psychological Research: Conceptual, Strategic, and Statistical Considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Batır, F., & Gürbüz, S. (2016). “Türkiye’nin Toplumsal Kültür Eğilimleri: Globe Araştırmasından Sonra Ne Değişti?”. 24. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. 427-438.
• Benet-Martinez, V., & John, O. P. (1998). Los Cinco Grandes Across Cultures and Ethnic Groups: Multitrait Multimethod Analyses of the Big Five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology,75(3), 729-750.
• Boyacigiller, N. A. & Adler, N. J. (1991). The Parochial Dinosaur: Organizational Science in a Global Context. Academy of Management Review, 16(2), 262-290.
• Burger, J. M. (2016). Kişilik. Kaknüs Yayınları, İstanbul
• Burmaoğlu, S., Polat, M., & Meydan, C. H. (2013). Örgütsel Davranış Alanında İlişkisel Analiz Yöntemleri ve Türkçe Yazında Aracılık Modeli Kullanımı Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 13-26.
• Cıvgaz-Kazancıoğlu, Ş. (2018). Eğitim Kurumu Yöneticilerinin Kişilik Özelliklerinin Benimsedikleri Liderlik Tarzları Üzerindeki Rolünün İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize 2018.
• Colbert, A. E., Judge, T. A., Choi, D., & Wang, G. (2012). Assessing The Trait Theory of Leadership Using Self and Observer Ratings of Personality: The Mediating Role of Contributions to Group Success. The Leadership Quarterly, 23(4), 670-685.
• Costa Jr, P. T., McCrae, R. R., & Dye, D. A. (1991). Facet Scales for Agreeableness and Conscientiousness: A Revision of The NEO Personality Inventory. Personality and individual Differences, 12(9), 887-898.
• Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Normal Personality Assessment in Clinical Practice: The NEO Personality Inventory. Psychological Assessment, 4(1), 5-13.
• Çalışkan, Nurgül. (2015). Ulusal Kültürün Örgüt Kültürü ve Paternalist Liderlik Algısı Üzerindeki Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir 2015.
• Deal, T. E., & Kennedy, A. A. (1982). Corporate Cultures The Rites and Rituals of Corporate Life. Addison-Wesley Publishing Company Inc., Canada.
• Deshpande, R., &Webster, F. (1989). Organizational Culture and Marketing: Defining the Research Agenda. Journal of Marketing, 53(1), 3-15.
• Doğan, T. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Öznel İyi Oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14 (1), 56-64.
• Erben, G. S., & Güneşer A. B. (2008). The Relationship Between Paternalistic Leadership and Organizational Commitment: Investigating The Role of Climate Regarding Ethics. Journal of Business Ethics, 82, 955–968.
• Erkuş, A., & Tabak, A. (2009). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 213-242.
• Farh, J. L., & Cheng, B. S. (2000). A Cultural Analysis of Paternalistic Leadership in Chinese Organization. Management and Organizations in The Chinese Context, 84-127. Palgrave Macmillan, London.
• Fikret-Paşa, S., Kabasakal, H., & Bodur, M. (2001). Society, Organisations and Leadership in Turkey. Applied Psychology: An International Review, 50(4), 559-589.
• Gelfand, M. J., Erez, M., & Aycan, Z. (2007). Cross-Cultural Organizational Behavior. Annual Review of Psychology, 58, 479-514.
• Gülgöz, S. (2002). Five-Factor Model and NEO-PI-R ın Turkey. In The Five-Factor Model of Personality Across Cultures, 175-196.
• Gündüz, Ş., & Pekçetaş, T. (2018). Kuşaklar ve Örgütsel Sessizlik/Seslilik. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 89-115.
• Güney, S. (2013). Davranış Bilimleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Gürbüz, S. (2015). Kuşak Farklılıkları: Mit mi, Gerçek mi?. İş ve İnsan Dergisi, 2(1), 39-57.
• Gürbüz, S. (2019). Aracı, Düzenleyici ve Durumsal Etki Analizleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Gürsoy, D., Maier, T. A., & Chi, C. G. (2008). Generational Differences: An Examination of Work Values and Generational Gaps in the Hospitality Workforce. International Journal of Hospitality Management, 27(3), 448-458.
• Güveli-Özsağlam, T. (2019). Yöneticilerin Kişilik Özellikleri İle Stratejik Liderlik Davranışları Arasındaki İlişki: Türkiye’deki STK Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul 2019.
• Hofstede, G. (1980). Motivation, Leadership, and Organization: Do American Theories Apply Abroad?. Organizational Dynamics, 9(1), 42-63.
• Hofstede, G. (1983). The Cultural Relativity of Organizational Practices and Theories. Journal of International Business Studies, 14(2), 75-89.
• Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations. McGraw-Hill, London.
• Hofstede, G. (1994). The Business of International Business Is Culture. International Business Review, 3(1), 1-14.
• Hofstede, G. (1998). Identifying Organizational Subcultures: An Empirical Approach. Journal of Management Studies, 35(1), 1-12.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 8.
• Hofstede, G., Neuijen, B., Ohayv, D. D., & Sanders, G. (1990). Measuring Organizational Cultures: A Qualitative and Quantitative Study Across Twenty Cases. Administrative Science Quarterly, 35, 286-316.
• Horzum, M. B., Ayas, T., & Padır, M. A. (2017). Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
• İlhan, T. (2006). Türkiye’de Faaliyette Bulunan Uluslararası Ortak Girişimlerde Örgütsel Değerlerin ve Uygulamaların Toplumsal Temelleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon 2006.
• Judge, T. A., Bono, J. E., Ilies, R., & Gerhardt, M. W. (2002). Personality and Leadership: A Qualitative and Quantitative Review. Journal of Applied Psychology, 87(4), 765.
• Kabasakal, H., & Bodur, M. (1998). Leadership, Values and Institutions: The Case of Turkey. Research Papers. 1-59.
• Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karşu-Cesur, D. (2015). Paternalist Liderlik ve Örgüt Kültürü İlişkisi: Sakarya Üniversitesi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya 2015.
• Kavalcı, K., & Ünal S. (2016). Y ve Z Kuşaklarının Öğrenme Stilleri ve Tüketici Karar Verme Tarzları Açısından Karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 1033-1050.
• Kızıldağ, D. (2019). Z Kuşağının Beklentileri: Seçme ve Yerleştirme Sürecine İlişkin Bir Değerlendirme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 32-46.
• Korkmaz, S. (2017). Y Kuşağında Liderlik Tarzı Beklentisine Etki Eden Kişilik Faktörü Üzerine Kesitsel Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin 2017.
• Köse, S., Tetik, S., & Ercan, C. (2001). Örgüt Kültürünü Oluşturan Faktörler. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 219-242.
• Kupperschmidt, B. R. (2000). Multigeneration Employes: Strategies for Effective Management. The Health Care Manager, 19(1): 65-76.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1985). Updating Norman's “Adequacy Taxonomy”: Intelligence and Personality Dimensions in Natural Language and in Questionnaires. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 710-721.
• McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1987). Validation of The Five-Factor Model of Personality Across Instruments and Observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52(1), 81-90.
• Oblinger, D., & Oblinger, J. (2005). Is It Age or IT: First Steps Toward Understanding the Net Generation. Oblinger, D., & Oblinger, J. (Ed.), Educating the Net Generation, Educause.
• O'Reilly, C. A., & Chatman, J. A. (1996). Culture As Social Control: Corporations, Cults, and Commitment. Research in Organizational Behavior, 157-200
• Pellegrini, E., & Scandura, T. (2006). Leader-Member Exchange, Paternalism and Delegation in the Turkish Business Culture: An Empirical Investigation. Journal of International Business Studies, 37, 264-279.
• Pellegrini, E., & Scandura, T. (2008). Paternalistic leadership: A Review and Agenda for Future Research. Journal of Management, 3(34), 566-593.
• Pettigrew, A. M. (1979). On Studying Organizational Cultures. Administrative Science Quarterly, 24(4), 570-581.
• Sargut, S. (2015). Kültürler Arası Farklılaşma ve Yönetim. İmge Kitabevi, Ankara.
• Schein, E. H. (1984). Coming to a New Awareness of Organizational Culture. Sloan Management Review, 25(2), 3-16.
• Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R., & Benet-Martínez, V. (2007). The Geographic Distribution of Big Five Personality Traits: Patterns and Profiles of Human Self-Description Across 56 Nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38 (2), 173-212.
• Schneider, W. E. (2000). Why Good Management Ideas Fail: The Neglected Power of Organizational Culture. Strategy & Leadership, 28(1), 24-29.
• Schwartz, H., & Davis, S. M. (1981). Matching Corporate Culture and Business Strategy. Organizational Dynamics, 10(1), 30-48.
• Smircich, L. (1983). Concepts of Culture and Organizational Analysis. Administrative Science Quarterly, 339-358.
• Suber, P. (1999). Paternalism. Philosophy of Law: An Encyclopedia, 632-635,
• Taş, H. Y., Demirdöğmez, M., & Küçükoğlu, M. (2017). Geleceğimiz Olan Z Kuşağının Çalışma Hayatına Muhtemel Etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1031-1048.
• Taş, Y. H., & Kaçar, S. (2019). Y ve Z Kuşağı Çalışanlarının Yönetim Tarzları ve Bir İşletme Örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi-International Journal of Society Researches, 18(11), 643-675.
• Tekin, E. (2019). Paternalist Liderliğin İş Tatmini ve Çalışan Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(1), 178-204.
• Torun, Y., & Çetin, C. (2015). Örgütsel Sinizmin Kuşaklar Bazında Değerlendirilmesi: Kuşaklara Göre Örgütsel Sinizmin Hedefinde Ne Var?. İş ve İnsan Dergisi, 2(2), 137-146.
• Toruntay, H. (2011). Takım Rolleri Çalışması: X ve Y Kuşağı Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2011.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 8(2), 196-217.
• Yüksekbilgili, Z., & Akduman, G. (2015). Kuşaklara Göre İşkoliklik. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 415-440.
• Zopiatis, A., & Constanti, P. (2012). Extraversion, Openness and Conscientiousness- The Route to Transformational Leadership in the Hotel Industry. Leadership and Organization Development Journal, 33(1): 86-104.
• Zeybek-Sayın, H. (2016). Y Kuşağı Üniversite Öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Liderlik Algıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi, Mersin 2016.