Türkiye’de Sosyal Belediyeciliğin Dünü Bugünü

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 24 - 44, 30.06.2023

Mehmet Akif Özer , Abdulgaffar Çiftçi

Öz

Dünya’da son yıllarda merkezi yönetimler, kamu hizmet sunum süreçlerinin kapsamının genişlemesi ve hacminin artması neticesinde yerel yönetimlerle yetki ve görev paylaşmaya başlamışlardır. Merkezi yönetimde yaşanan tıkanıklar da bu durumu pekiştirmiştir. Böyle bir ortamda demokrasinin standartlarının da gelişmesi paralelinde yerel yönetimler her geçen daha önemli kurumlar haline gelmiştir. Böyle bir süreçte yerel yönetimlerin önemli işlevleri arasında görülen sosyal belediyecilik ilke ve uygulamalarına dönük toplumsal beklentiler de hızla artmıştır. Bu dönemde yerel yönetimlerle ilgili gündeme gelen sosyal politikalar kapsamında gerek merkezi yönetimde gerekse de yerel yönetimlerde karar vericiler ve uygulayıcılar, sosyal politikalar aracılığıyla merkezi hükümetin popülist siyasi amaçlarına yönelik önemli çıkarlar sağlayabileceklerini düşünerek sosyal belediyecilik faaliyetlerine girişmişlerdir. Bu çalışmanın odağında yer alan sosyal belediyecilik, yerel yönetimlere sosyal alanlarda planlama ve düzenleme işlevi yükleyen; bu çerçevede kamu harcamalarını konut, sağlık, eğitim ve çevrenin korunması alanlarını kapsayacak şekilde sosyal amaca yönelten; işsiz ve kimsesizlere yardım yapılması, sosyal dayanışma ve entegrasyonun koordine edilmesi ile sosyo-kültürel faaliyet ve çalışmaların yürütülebilmesi, gerekli olan alt yapı ve yatırımların yapılması için bilinçli politikalar üretmesini öngören; bireyler ve toplumsal kesimler arasında zayıflayan sosyal güvenlik ve adalet kavramlarını güçlendirmeye yönelik olarak yerel yönetimlere sosyalleştirme ve sosyal kontrol işlevini yükleyen bir model olarak karşımızı çıkmaktadır. Çalışmada bu kapsamda literatür taraması yöntemiyle sosyal belediyecilik konusu ele alınmış ve Türkiye’de sosyal belediyecilik tarihi ana hatlarıyla incelenmiştir. Teorik yerli ve yabancı kaynaklar üzerinden nitel değerlendirmeler yapılarak, sosyal belediyeciliğin Türkiye’de kamu hizmet sunum sürecindeki yeri özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyelerindeki uygulamalar üzerinden kısaca değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Yönetimler, Sosyal Politika, Sosyal Belediyecilik, Türkiye

Past and Present of Social Municipalism in Turkey

Öz

In recent years, central governments in the world have begun to share powers and duties with local governments as a result of the expansion and volume of public service delivery processes. The bottlenecks in the central government also reinforced this situation. In such an environment, in parallel with the development of the standards of democracy, local governments have become increasingly important institutions. In such a process, social expectations towards social municipality principles and practices, which are among the important functions of local governments, have also increased rapidly. In this period, within the scope of the social policies that came to the agenda regarding local governments, decision-makers
decision-makers and practitioners both in the central government and in local governments, thought that they could provide important benefits for the populist political goals of the central government through social policies, and engaged in social municipality activities. Social municipality, which is the focus of this study, gives planning and regulation functions to local governments in social areas; within this framework, directing public expenditures to social purposes, including housing, health, education and environmental protection; It envisages producing conscious policies in order to provide assistance to the unemployed and orphans, to coordinate social solidarity and integration, to carry out socio-cultural activities and studies, to make the necessary infrastructure and investments; It emerges as a model that imposes socialization and social control functions on local governments in order to strengthen the weakening social security and justice concepts among individuals and social segments. In this context, in this study, the subject of social municipality was discussed with the literature review method and the history of social municipality in Turkey was examined in outline. Qualitative evaluations were made on theoretical domestic and foreign sources, and the place of social municipality in the public service delivery process in Turkey was briefly evaluated, especially through the applications in Istanbul Metropolitan Municipality.

Anahtar Kelimeler

Local Governments, Social Policy, Social Municipality, Turkey

Kaynakça

• Adams, D.; Hess, M. (2001). Community in Public Policy, Fad or Foundation? Australian Journal of Public Administration, 60(2), 13-22.
• Alan, Ç. (2018). Türkiye’de Sosyal Belediyeciliğin Uygulanmasını Zorlaştıran Nedenler, Journal of International Management, Educational And Economics Perspectives, 6(2), 54-66.
• Aldemir, C. (2015). A Comparative Analysis of Local Government Reform Processes in The United Kingdom and Turkey, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(2), 215-234.
• Balcı, F. (2008). Ankara Büyükşehir Belediyesi, Kamu Yararı Kavramı Çerçevesinde Kentsel Dönüşüm, Erişim Tarihi: 10.01.2022. http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/semp5_24.pdf, 241-250.
• Batal, (2015). Türkiye’de Sosyal Devlet Kavramının Dönüşümü: Sosyal Belediyecilik, TSA, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(2), 221-245.
• Beall, J.; Crankshaw, O; Parnell, (2000). “Local Government, Poverty Reduction and Inequality İn Johannesburg”, Environment & Urbanization, 12(1), 107-122.
• Beland, D. (2005). Ideas And Social Policy: An Institutionalist Perspective, Social Policy & Administration, 39 (1), 1-18. Berkün, (2017). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik Anlayışı, E-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 9(2), 582-598.
• Buğra, A.; Keyder, Ç. (2005). Poverty And Social Policy in Contemporary Turkey, Boğaziçi University Social Policy Forum, 1-40.
• Buğra, A.; Adar, S. (2008). Social Policy Change in Countries Without Mature Welfare States: The Case Of Turkey”, New Perspectives on Turkey, 38, 83-106.
• Cahnman, W.; Schmitt, M. (1979). The Concept of Social Policy (Sozialpolitik), Jnl Soc. Pol., 8, 47-59.
• Çetin, Z. (2014). The Social Democratic Municipalism in Turkey: The Metropolitan Municipal Case Of Ankara, International Journal of Liberal Arts and Social Science, 2(7), 129-143.
• Dündar, Ö. (2011). Türkiye’de Kentsel Yoksulluk Sorunu Açısından Sosyal Belediyeciliğin Önemi, Mediterranean Journal Of Humanities, 117-126.
• Göçmen, İ. (2014). Religion, Politics and Social Assistance in Turkey: The Rise Of Religiously Motivated Associations, Journal Of European Social Policy, 24(1), 92-103.
• https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5393&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, 5393 Sayılı Kanun. Erişim Tarihi: 10.01.2022.
• https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5216.pdf, 5216 Sayılı Kanun.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/08/20060816-9.htm, Büyükşehir Belediyeleri Özürlü Hizmet Birimleri Yönetmeliği, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
• https://www.turkiye.gov.tr/icisleri-sosyal-yardim-talebinde-bulunma-ve-talebi-sorgulama-4671, E-devlet kapısı, 2021, Erişim Tarihi: 10.01.2022.
• İBB, (2019). İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2018 Yılı Faaliyet Raporu, Erişim Tarihi: 10.01.2022. https://www.ibb.istanbul/Uploads/2019/5/IBB-FAALIYET-RAPORU-2018-v4.pdf, 1-287.
• Kangas, O.; Palme, J. (2000). Does Social Policy Matter? Poverty Cycles in OECD Countries, International Journal of Health Services, 30(2), 335-352.
• Karadaş, E. (2019). Türkiye’de Sosyal Politika ve Sosyal Belediyecilik Anlayışının Geliştirilmesi, Toplum ve Demokrasi, 13(27-28), 71-81.
• Karpat, K. (1967). Socialism and the Labor Party Of Turkey, Middle East Journal, 21(2), 156-172.
• Kesgin, B. (2012). Yoksulluğa Yerel Müdahale Sosyal Belediyecilik, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Koçak, O.; Kavi, E. (2014). Sosyal Politika Aktörü Olarak Sosyal Girişimci Belediyecilik, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(6), 26-49.
• Köker, L. (1995). Local Politics and Democracy in Turkey: An Appraisal, SAGE Social Science Collections, 51-62.
• Kurtuluş, H.; Aslan, Ş. (2016). Üç Şehir Üç Başkan: Yeni Liberal Dönemde İstanbul, Ankara ve İzmir’de Sosyal Demokrat Belediyecilik Deneyimi, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 54, 17-42.
• Majone, G. (1993). The European Community Between Social Policy and Social Regulation, Journal of Common Market Studies, 31(2), 153-170.
• Metin, O. (2011). Sosyal Politika Açısından AKP Dönemi: Sosyal Yardım Alanında Yaşananlar, Çalışma ve Toplum Dergisi, 179-200.
• OECD, (2022). Profile Turkey, Erişim Tarihi: 10.01.2022. https://www.oecd.org/regional/regional-policy/profile-Turkey.pdf.
• Özer, M. A. (2015). Sosyal Ekonomi Politikaları Kapsamında Sosyal Belediyecilik Anlayışı, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 15(35), 79-100.
• Shatkin, G. (2000). Obstacles to Empowerment: Local Politics and Civil Society in Metropolitan Manila, The Philippines, Urban Studies, Volume, 37(12), 2357-2375.
• Toprak, D.; Şataf, C. (2009). Türkiye’de Yerel Yönetimler Reformu Çerçevesinde Sosyal Belediyecilik Yaklaşımı, Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 1(1), 11-24.
• Uyar, H. (2004). Türkiye’de ve Dünyada Yerel Yönetimler: Kısa Bir Tarihçe, Aydınlanma 1923 Bağımsız Kemalist Düşün Dergisi, 8(51), 31-38.
• Yılmaztürk, A.; Güler, T. (2017). Sosyal Devlet Anlayışının Yerel Karşılığı: Sosyal Belediyecilik ve Temel Sorunları, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-23.
• Young-Hyman, T. (2008). The Potential for Effective Regional Development Agencies in Turkey: A Comparative Analysis, Regional and Federal Studies, 18(4), 375-402.
• Varol, Tekin, U. (2019). Türkiye’de Sosyal Belediyecilik: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Örneği, Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(21), 106-121.