Yeni Sanayileşen Ülkelerde Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Ampirik Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 25 Sayı: 1, 298 - 312, 30.06.2023

Dilek Atılgan , Tuba İspir

Öz

Turizm, ekonomik, sosyal ve kültürel kazanımlarından dolayı dünya ekonomisinin en önemli sektörlerindendir. Özellikle 2. Dünya Savaşından sonra büyük bir ivme kazanan turizm sektörü, ekonomik gelişmenin ve yenilenme sürecinin katalizörü olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma 1995-2020 dönemine ait verileri kullanarak yeni sanayileşen 10 ülkede (Brezilya, Meksika, Arjantin, Çin, Tayland, Filipinler, Türkiye, Malezya, Güney Afrika ve Hindistan) turizm gelirleri ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Ekonometrik yöntem olarak “Westerlund ve Edgerton (2007) LM” eşbütünleşme testi ile “Pesaran (2006) tarafından geliştirilen Common Corelated Effects (CCE-Ortak İlişkili Etkiler)” eşbütünleşme tahmincisi kullanılmıştır. Buna göre panel geneli için yeni sanayileşen 10 ülkede turizm gelirin ve gayri safi sermaye oluşumunun ekonomik büyüme üzerindeki etkisi istatistiksel olarak anlamlıdır. Elde edilen bulgular, turizm gelirindeki ve gayri safi sermaye oluşumdaki %1’lik bir artışın sırasıyla ekonomik büyümeyi %0,507 ve %0,375 arttırdığını göstermektedir. Ayrıca söz konusu ülkelerde ekonomik büyümeyi arttıran her bir değişkenin ülke ekonomilerine etkisinin farklılık gösterdiği tahmin edilirken, değişken arasında uzun dönemli ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Sanayileşen Ülkeler, Ekonomik Büyüme, Panel Veri Analizi

The Relationship Of Tourism Revenues and Economic Growth In New Industrializing Countries: An Empirical Examinations

Öz

Tourism is one of the most important sectors of the world economy due to its economic, social and cultural gains. The tourism sector, which gained great momentum especially after the Second World War, is accepted as the catalyst of the economic development and renewal process. This study aims to examine the relationship between tourism revenues and economic growth in 10 newly industrialized countries (Brazil, Mexico, Argentina, China, Thailand, Philippines, Turkey, Malaysia, South Africa and India) using data from 1995-2020. “Westerlund and Edgerton (2007) LM” cointegration test and “Common Corelated Effects (CCE)” cointegration estimator developed by Pesaran (2006) were used as econometric methods. Accordingly, the effect of tourism income and gross capital formation on economic growth in the 10 newly industrialized countries is statistically significant for the panel. The findings show that a 1% increase in tourism income and gross capital formation increases economic growth by 0.507% and 0.375%, respectively. In addition, while it is estimated that the effect of each variable that increases economic growth in the said countries on the economies of the countries differs, it has been concluded that there is a long-term relationship between the variable.

Anahtar Kelimeler

New Industrializing Countries, Economic Growth, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Ağır, H. & Özbek, S. (2021). Uluslararası Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Nedensellik Analizi, Tourism Economics, Management and Policy Research, 1(2), 96-103.
• Alhowaish, A. K. (2016). Is Tourism Development a Sustainable Economic Growth Strategy in the Long Run? Evidence from GCC Countries, Sustainability, 8, 1-10.
• Ayas, I. & Çallı, S. D. (2022). Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme İlişkisine ARDL Sınır Testi Ve Zamanla Değişen ARDL Teknikleri İle Ekonometrik Bakış, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(2), 345-361.
• Aydemir, A.H. Atılgan, D. & Türkmen, S. (2020). N11 Ülkelerinde Enerji Kullanımı ve Ekonomik Büyüme: Panel Nedensellik Analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (2) , 1027-1037.
• Bahar, O. & Bozkurt, K. (2010). Gelişmekte Olan Ülkelerde Turizm-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Dinamik Panel Veri Analizi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2), 255-265.
• Balıkçıoğlu, E. & K. Oktay (2015), Türkiye’de Turizm Gelirleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kamu Politikaları Doğrultusunda Değerlendirilmesi, Sosyoekonomi, 23(25), 113-125.
• Breusch, T. S. & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and its Applications to Model Specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Brida, G.J, Carrera, S.J. E. & Risso, A. W. (2008). Tourism’s Impact on Long-Run Mexican Economic Growth, Economics Bulletin, 3(21), 1-8.
• Çağlayan, E., Şak, N. & Karymshakov, K. (2012). Relatıonshıp Between Tourısm And Economıc Growth: A Panel Granger Causalıty Approach, Asian Economic and Financial Review 2(5):518-529.
• Çoban, O. & Özcan, C. C. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirleri-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi (1963-2010), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 243-261.
• Dücan, E., Şit, M., & Şentürk, M. (2016). Ekonomik Büyümeye Bir Katkı Bağlamında Turizm Gelirleri: Bir Panel Veri Uygulaması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-14.
• Kamacı, A. & Oğan, Y. (2014). Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Panel Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Internatıonal Conference On Eurasıan Economies 2014, 1-6.
• Kar, M., & Ağır, H. (2006). Türkiye'de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme Yaklaşımı İle Nedensellik Testi, 1926-1994. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 51-68.
• Kara, O. Çömlekçi, İ. & Kaya, V. (2012). Turizm Gelirlerinin Çeşitli Makro Ekonomik Göstergeler İle İlişkisi: Türkiye Örneği (1992-2011), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 75-100.
• Kızılgöl, Ö. & Erbaykal, E. (2008). Türkiye’de Turizm Gelirleri ile Ekonomik Büyüme İliskisi: Bir Nedensellik Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 351-360.
• Mishra, P. K, Rout, H. B. & Mohapatra, S. S. (2011). Causality between Tourism and Economic Growth: Empirical Evidence from India, European Journal of Social Sciences, 8(4), 518-527.
• Önder, F. (2022). Türkiye’de Turizmin Finansal Gelişmeye Etkisinin Ampirik Analiz, Tourism Economics, Management and Policy Research, 1(2), 29-35.
• Örnek, İ. & Türkmen, S. (2019). Gelişmiş ve Yükselen Piyasa Ekonomilerinde Sürdürülebilir Enerji: Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), ss. 109-129.
• Pesaran, M. H. & Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity In Large Panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests For Cross Section Dependence In Panels. Cambridge: University Of Cambridge, Working Paper.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multifactor Error Structure, Econometrica, 74(4), 967-1012.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted Lm Test Of Error Cross-Section Independence, Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Rasool, H., Maqbool, S. & Tarquie, M. (2021). The Relationship Between Tourism And Economic Growth Among BRICS Countries: A Panel Cointegration Analysis, Future Business Journal, 7(1), 1-11.
• Reese, S. & Westerlund, J. (2016), Panicca: Panic on Cross‐Section Averages, Journal of Applied Econometrics, 31 (6), pp. 961-981.
• Saleh, A., Assaf, G., Ihalanayake, R. & Lung, S. (2015). A Panel Cointegration Analysis Of The Impact Of Tourism On Economic Growth: Evidence From The Middle East Region. International Journal of Tourism Research, 17, 209-220.
• Şahin, D. (2017). Akdeniz Ülkelerinde Turizm ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 115-124.
• Şengönül, A., Karadaş, H. A. & Koşaroğlu, M. (2018). Turizme Dayalı Büyüme Hipotezinin OECD Üyesi Olan Akdeniz Ülkeleri İçin Analizi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1123-1135.
• Theobald, W. F. (2001). Global tourism. Second Edition, Oxford: Butterworth&Heinemann.
• UNWTO (2022). Dünya Turizm Örgütü, Erişim adresi: https://www.unwto.org/tourism-statistics/tourism-statistics-database (Erişim Tarihi: 10.08.2022).
• Vanegas, M. & Croes, R. R. (2003). Growth, Development And Tourism in A Small Economy: Evidence from Aruba. The International Journal of Tourism Research, 5(5), 315-330.
• Westerlund, J., & Edgerton, D. L. (2007). A Panel Bootstrap Cointegration Test, Economics Letters, 97: 185–190.
• World Bank (2022). World development indicators, Erişim adresi: http://databank.worldbank. org/data/reports.aspx?source = world-development - indicators (Erişim Tarihi: 10.08.2022).
• Yıldırım, B. I., & Şahin, D. (2018). Akdeniz Ülkelerinde Turizm Gelirleri Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bootstrap Panel Nedensellik Testi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 73-83.