The Effect of Fear and Confidence on Investor Behaviour: Evidence from Break Tests

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 344 - 369, 31.12.2024

Ayşegül Han

Öz

This study aims to examine the impact of fear and confidence factors on investor behaviour in the financial markets of Türkiye. Monthly data are used for the period 2008:01-2023:12. The study revealed the existence of long-run relationships between the consumer confidence index, the VIX fear index, and the BIST100 index. In particular, May 2021 was identified as a breakpoint associated with the negative impact of the COVID-19 pandemic on the global economy and financial markets. This break led to a decline in consumer confidence and investor risk appetite, and consequently to a decline in the BIST100 index. The results of the long-run coefficient estimates using the FMOLS and DOLS estimators show that an increase in the consumer confidence index reduces the BIST100 index and an increase in the VIX fear index reduces the BIST100 index. These results highlight the complexity of investor behaviour and the sensitivity of financial markets. It also shows that confidence and fear in financial markets can affect investors' perception of risk and thus market performance. The research is expected to make an important contribution to understanding how economic events and emotional factors can affect financial market volatility.

Anahtar Kelimeler

Breakpoint Cointegration Test, Coefficient Estimation, Investor Behavior

Korku ve Güvenin Yatırımcı Davranışlarına Etkisi: Kırılmalı Testlerden Kanıtlar

Öz

Çalışmada, Türkiye'deki finansal piyasalarda korku ve güven faktörlerinin yatırımcı davranışları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda 2008:01-2023:12 dönemindeki aylık veriler kullanılmıştır. Araştırma, tüketici güven endeksi ve VIX korku endeksi ile BIST100 endeksi arasında uzun dönemli ilişkilerin varlığını ortaya koymuştur. Özellikle, 2021 yılının mayıs ayında COVID-19 pandemisinin küresel ekonomi ve finansal piyasalarda olumsuz etkileriyle ilişkilendirilen bir kırılma noktası olarak belirlenmiştir. Bu kırılma, tüketici güveninde ve yatırımcı risk iştahında bir düşüşe neden olmuş ve sonuç olarak BIST100 endeksinde bir düşüşe yol açmıştır. FMOLS ve DOLS tahmincileri kullanılarak yapılan uzun dönemli katsayı tahminleri sonuçlarına göre, tüketici güven endeksindeki artışın BIST100 endeksini azalttığı ve VIX korku endeksindeki artışın ise BIST100 endeksini azalttığını göstermiştir. Bu sonuçlar, yatırımcı davranışlarının karmaşıklığını ve finansal piyasalardaki duyarlılığını vurgulamaktadır. Ayrıca, finansal piyasalardaki güvenin ve korkunun, yatırımcıların risk algısını ve dolayısıyla piyasa performansını etkileyebileceğini göstermektedir. Araştırmanın ekonomik olayların ve duygusal faktörlerin finansal piyasalardaki hareketliliği nasıl etkileyebileceğini anlamak için önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kırılmalı Eşbütünleşme Testi, Katsayı Tahmini, Yatırımcı Davranışları

Kaynakça

• Ayuningtyas, R. & Koesrindartoto, D. P. (2014). The Relationship Between Business Confidence, Consumer Confidence, and Indexes Return: Empirical Evidence in Indonesia Stock Exchange. International Conference on Trends in Economics, Humanities and Management 2014, 21-25.
• Baker, M. & Wurgler, J. (2007). Investor Sentiment in the Stock Market. Journal of Economic Perspectives, 21(2), 129-151.
• Bekaert, G., Hoerova, M. & Lo Duca, M. (2013). Risk, Uncertainty and Monetary Policy. Journal of Monetary Economics, 60(7), 771-788. https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2013.06.003
• Başarır, Ç. (2018). Korku Endeksi (VIX) ile BIST100 Arasındaki İlişki: Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 177-191. https://doi.org/10.24889/ifede.468802
• Başarır, Ç., Bıcıl, İ. M. & Yılmaz, Ö. (2019). The Relationship Between Selected Financial and Macroeconomic Variables with Consumer Confidence Index. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(Special Issue), 173-183.
• Bekıros, S. & Georgoutsos, D. (2008). Non-Linear Dynamics in Financial Asset Returns: The Predictive Power of the CBOE Volatility Index. The European Journal of Finance, 14(5), 397-408. https://doi.org/10.1080/13518470802042203
• Bolaman Avcı, Ö. & Mandacı Evrim, P. (2014). Effect of Investor Sentiment on Stock Markets. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(11), 51-64.
• Chen, B.-X. & Sun, Y.-L. (2022). The Impact of VIX on China’s Financial Market: A New Perspective Based on High-Dimensional and Time-Varying Methods. The North American Journal of Economics and Finance, 63, 1-13. https://doi.org/10.1016/j.najef.2022.101831
• Çelik, S., Aslanoğlu, E. & Deniz, P. (2010). The Relationship between Consumer Confidence and Financial Market Variables in Turkey during the Global Crisis. 30th Annual Meeting of The Middle East Economic Association, Allied Social Science Associations, January 3-6, Atlanta, GA.
• Daly, K. J. (2008). Financial Volatility: Issues and Measuring Techniques. Physica A: Statistical Mechanics and Its Applications, 387(11), 2377-2393. https://doi.org/doi:10.1016/j.physa.2008.01.009
• Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431. https://doi.org/10.2307/2286348 Dickey, D. A. & Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
• Drake, P. P. (2022). The Gold-Stock Market Relationship During COVID-19. Finance Research Letters, 44, 1-7. https://doi.org/10.1016/j.frl.2021.102111
• Engle, R. F. & Granger, C. W. J. (1987). Cointegration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276. http://dx.doi.org/10.2307/1913236
• Erdoğan, S. (2006). Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi: Koentegrasyon ve Nedensellik Testi Uygulaması. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (1), 30-39.
• Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. The Journal of Finance, 25(2), 383-417. https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.1970.tb00518.x
• Ferrer, E., Salaber, J. & Zalewska, A. (2016). Consumer Confidence Indices and Stock Markets Meltdowns. The European Journal of Finance, 22(3), 195-222. https://doi.org/10.1080/1351847X.2014.963634
• Görmüş, Ş. & Güneş, S. (2010). Consumer Confidence, Stock Prices and Exchange Rates: The Case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114.
• Gregory, A. W. & Hansen, B. E. (1996). Residual-Based Tests for Cointegration in Models with Regime Shifts. Journal of Econometrics, 70(1), 99-126. https://doi.org/10.1016/0304-4076(69)41685-7
• Hassani, H., Yeganegi, M. R., Khan, A. & Silva, E. S. (2020). The Effect of Data Transformation on Singular Spectrum Analysis for Forecasting. Signals, 1(1), 4-25. https://doi.org/10.3390/signals1010002
• Hou, K., Xue, C. & Zhang, L. (2020). Replicating Anomalies. The Review of Financial Studies, 33(5), 2019-2133. https://doi.org/10.1093/rfs/hhy131
• Hsu, C.-C., Lin, H.-Y. & Wu, J.-Y. (2011). Consumer Confidence and Stock Markets: The Panel Causality Evidence. International Journal of Economics and Finance, 3(6), 91-98.
• Huang, T.-C. & Wang, K.-Y. (2017). Investors’ Fear and Herding Behavior: Evidence from the Taiwan Stock Market. Emerging Markets Finance and Trade, 53(10), 2259-2278. https://doi.org/10.1080/1540496X.2016.1258357
• Huseynli, N. (2022). The Relationship between Consumer Confidence Index and BIST50 Index. Journal of Eastern European and Central Asian Research (JEECAR), 9(6), 1107-1116. https://doi.org/10.15549/jeecar.v9i6.1222
• Ismail, N. A. (2022). Consumer Confidence and Intention to Save During COVID-19 in Malaysia. Malaysian Journal of Consumer and Family Economics, 29, 278-304.
• Kaya, A. & Coşkun, A. (2015). VIX Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının Bir Nedeni Midir? Borsa İstanbul Örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 75-186.
• Korkmaz, T. & Çevik, E. İ. (2009). Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37.
• Köycü, E. & Ege, İ. (2023). Borsa İstanbul’da Yabancı Yatırımcı Sayısını Etkileyen Faktörlerin Granger Nedensellik Testi ile İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 60-70. https://doi.org/10.55044/meusbd.1303018
• Kuzu, S. (2019). Volatilite Endeksi (VIX) ile BIST100 Arasındaki Johansen Eş-Bütünleşme ve Frekans Alanı Nedensellik Analizi. Electronic Turkish Studies, 14(1), 479-193. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14943
• Lee, J. & Strazicich, M. C. (2004, December). Minimum LM Unit Root Test with One Structural Break (Department of Economics Working Papers, No: 04-17), Appalachian State University. https://econ.appstate.edu/RePEc/pdf/wp0417.pdf
• Liu, S. (2015). Investor Sentiment and Stock Market Liquidity. Journal of Behavioral Finance, 16(1), 51-67. https://doi.org/10.1080/15427560.2015.1000334
• Markowitz, H. M. (1999). The Early History of Portfolio Theory: 1600-1960. Financial Analysts Journal, 55(4), 5-16. https://doi.org/10.2469/faj.v55.n4.2281
• Münyas, T. & Bektur, Ç. (2021). Korku Endeksi (VIX) ile Kredi Temerrüt Swap (CDS), Dolar Kuru, Euro Kuru, BIST100 ve Altın Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. TESAM Akademi Dergisi, 8(2), 555-571. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.959051
• Nowzohour, L. & Stracca L. (2020). More Than a Feeling: Confidence, Uncertainty, and Macroeconomic Fluctuations. Journal of Economic Surveys, 34(4), 691-726. https://doi.org/10.1111/joes.12354
• Ögel, S. & Fındık, M. (2020). Farklı Kıtalarda Yer Alan Borsa Endekslerinin VIX (Korku) Endeksi ile İlişki. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 127-140. https://doi.org/10.33707/akuiibfd.715793
• Öner, H. (2019). Korku Endeksi ile Gelişmekte Olan Ülke Tahvil Piyasaları Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(1), 140-154. https://doi.org/10.31460/mbdd.418176
• Rashid, K., Tarıq, Y. B. & Rehman, M. U. (2021). Behavioural Errors and Stock Market Investment Decisions: Recent Evidence from Pakistan. Asian Journal of Accounting Research, 7(2), 129-145. https://doi.org/10.1108/ajar-07-2020-0065
• Perron, P. (1989). The Great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57(6), 1361-1401. https://doi.org/10.2307/1913712
• Phillips, P. C. B. & Hansen, B. (1990). Estimation and Inference in Models of Cointegration: A Simulation Study. Advances in Econometrics, 8, 225-248.
• Phillips, P. C. B. & Perron, P. (1988). Testing For a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346. https://doi.org/10.2307/2336182
• Ruan, L. (2018). Research on Sustainable Development of the Stock Market Based on VIX Index. Sustainability, 10(11), 4113. https://doi.org/10.3390/su10114113
• Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın Psikolojik Faktörlere Duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VIX) ve Tüketici Güven Endeksi (TGE) ile BIST100 Endeksi Arasındaki İlişkiler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2), 238-253.
• Sakarya, Ş. & Akkuş, H. T. (2018). BIST-100 ve BIST Sektör Endeksleri ile VIX Endeksi Arasındaki İlişkisinin Analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 351-373. https://doi.org/10.31795/baunsobed.492470
• Salhin, A., Sherif, M. & Jones, E. (2016). Managerial Sentiment, Consumer Confidence and Sector Returns. International Review of Financial Analysis, 47, 24-38. https://doi.org/10.1016/j.irfa.2016.06.009.
• Sarıtaş, H. & Nazlıoğlu, E. H. (2019). Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4), 542-551. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.538592
• Sarwar, G. (2012). Is VIX an Investor Fear Gauge in BRIC Equity Markets? Journal of Multinational Financial Management, 22(3), 55-65. https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2012.01.003
• Singal, M. (2012). Effect of Consumer Sentiment on Hospitality Expenditures and Stock Returns. International Journal of Hospitality Management, 31(2), 511-521. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2011.07.009
• Shah, J. (2024). The Relationship Between the Volatility of the S&P 500 and CBOE Volatility Index (VIX). International Journal of Social Science and Economic Research, 9(9), 3840-3851. https://doi.org/10.46609/IJSSER.2024.v09i09.039
• Shaikh, I. & Padhi, P. (2015). The Implied Volatility Index: Is ‘Investor Fear Gauge’ or ‘Forward Looking’? Borsa İstanbul Review, 15(1), 44-52. https://doi.org/10.1016/j.bir.2014.10.001
• Stock, J. H. & Watson, M. W. (1993). A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems. Econometrica, 61(4), 783-820.
• Sun, C., Abbas, H. S. M., Xu, X., Gillani, S., Ullah, S. & Raza, M. A. A. (2023). Role of Capital Investment, Investment Risks, and Globalization in Economic Growth. International Journal of Finance & Economics, 28(2), 1883-1898. https://doi.org/10.1002/ijfe.2514
• Şeyranlıoğlu, O. (2023). Tüketici Güven Endeksi ile Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getirileri Arasındaki Nedensellik İlişkilerinin Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29), 572-593. https://doi.org/10.38155/ksbd.1279166
• Topaloğlu, E. E. (2019). CBOE VIX Endeksi ile OECD Ülke Borsaları Arasındaki Volatilite Yayılımı: CCC-MGARCH Modeli ile Ampirik Bir Araştırma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(3), 574-595.
• Topaloğlu, E. E. & Metin, S. (2021). Tüketici Güven Endeksi ile Pay Piyasası Arasındaki İlişki: G7 Ülkeleri Üzerine Bir Zaman Serisi Analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2832-2844. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1293
• Topuz, Y. V. (2011). Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
• Trang, L. X., & Hang, N. P. T. (2023). The Impact of Public Government on the Relationship Between Consumer Confidence and Stock Market Index: A Study. International Journal of Professional Business Review, 8(6), 1-21. https://doi.org/10.26668/businessreview/2023.v8i6.2438.
• Tunçel, M. B. & Gürsoy, S. (2020). Korku Endeksi (VIX), Bitcoin Fiyatları ve BIST100 Endeksi Arasındaki Nedensellik İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(76), 1999-2011. https://doi.org/10.17755/esosder.712702
• Usul, H., Küçüksille, E. & Karaoğlan, S. (2017). Güven Endekslerindeki Değişimlerin Hisse Senedi Piyasalarına Etkileri: Borsa İstanbul Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), 685-695.
• Vuong, G. T. H., Nguyen, M. H. & Keung Wong, W. (2022). CBOE Volatility Index (VIX) and Corporate Market Leverage. Cogent Economics & Finance, 10(1), 2111798. https://doi.org/10.1080/23322039.2022.2111798
• Whaley, R. E. (2000). The Investor Fear Gauge. The Journal of Portfolio Management, 26(3), 12-17.
• Xia, T. & Chen, Z. (2023). Stock Price Anomalies Analysis and Detection Based on Machine Learning. Highlights in Business, Economics and Management, 21, 672-678. https://doi.org/10.54097/hbem.v21i.14723
• Zivot, E. & Andrews, D. W. K. (1992). Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270. https://doi.org/10.2307/1391541