Türkiye’de İller Arası Gelir Dağılımının Sorgulayıcı Veri Çözümlemesi Teknikleri İle Analizi

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: 2, 104 - 124, 27.10.2021

Atilla Aydın

Öz

Günümüzde tüm dünyaya egemen olan liberal ekonomi anlayışı ve buna bağlı olarak gelişen küreselleşme eğilimi, bir yandan ülkeleri daha zengin hale getirirken diğer yandan gelir dağılımında dengesizlikleri arttırmaktadır. Küreselleşmenin getirdiği iktisadi büyüme, her ülkede aynı düzeyde olmamakta ve ülkeler arasındaki gelir farkı giderek açılmaktadır. Uluslararası ölçekte yaşanan bozulma, ayrıca her ülke bazında ulusal ölçekte de yaşanmakta ve iktisadi açıdan büyüyen bir ülkede, artan refah düzeyi ülkenin her yanına adaletli bir şekilde yansımamaktadır. Coğrafi nedenler, pazar koşulları, tarihsel faktörler, iktisadi etmenler gibi birçok nedeni olan gelir dağılımı dengesizliğinin azaltılması, artık uluslararası bir sorun haline gelmiştir. Bölgeler arası gelir dağılımı dengesizliği, ekonomik bir sorun olmanın ötesinde sosyal bir mesele haline de gelmekte ve yoksulluğu besleyen bir yapıya bürünmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de iller arasındaki gelir dağılımının yapısını ortaya çıkarmak ve bu konuda yapılacak olan çalışmalara ışık tutmaktır. Çalışmada yöntem olarak sorgulayıcı veri çözümlemesi teknikleri kullanılmıştır. Çalışma, bu yönüyle daha önceki ekonometrik ve doğrulayıcı istatistik yöntemlerinin kullanıldığı çalışmalardan ayrılmaktadır. 2004-2019 yıllarının analize tabi tutulduğu çalışmada iller arası gelir dağılımının gerek ülke genelinde gerekse orta gelir düzeyine sahip iller arasında bozulduğu tespit edilmiştir. Ayrıca dağılımın tepe sayısının yıllar içinde artış gösterdiği, bazı illerin kendi aralarında kümelendiği görülmüştür. Birbirini doğrulayan yöntemlerle iller arası gelir dağılımının çarpıklığının, dışadüşen illerin yıllar içindeki seyrinin ortaya çıkarılması çalışmanın diğer çıktılarını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Gelir Dağılımı, Veri Çözümleme, Dal Yaprak, Beşli Özet, Kutu Çizim

Analysis of Inter-Provincial Income Distribution in Turkey with Exploratory Data Analysis Techniques

Öz

Today, the liberal understanding of economy that dominates the whole world and the trend of globalization that develops accordingly, on the one hand make countries richer, on the other hand, increase the imbalances in income distribution. The economic growth brought about by globalization is not at the same level in every country and the income gap between countries is getting wider. The deterioration experienced on an international scale is also experienced on a national scale on the basis of each country, and in a country that is growing economically, the increasing level of welfare does not reflect fairly all over the country. Reducing income distribution imbalance, which has many reasons such as geographical reasons, market conditions, historical factors, and economic factors, has now become an international problem. Imbalance of income distribution between regions becomes a social issue beyond being an economic problem and takes on a structure that feeds poverty. The aim of this study is to reveal the structure of income distribution between provinces in Turkey and to shed light on the studies to be done on this subject. Inquiry data analysis techniques were used as a method in the study. In this respect, the study differs from previous studies in which econometric and confirmatory statistical methods were used. In the study in which the years 2004-2019 were analyzed, it was determined that the income distribution between the provinces deteriorated both throughout the country and among the provinces with the middle income level. In addition, it was observed that the number of peaks of the distribution increased over the years, and some provinces were clustered among themselves. Revealing the skewness of the income distribution between the provinces and the course of the outlying provinces over the years with the methods that confirm each other are the other outputs of the study.

Anahtar Kelimeler

Regional Income Distiribution, Data Analysis, Stem and Leaf, Five Summary, Boxplot

Kaynakça

• Altınbaş S. vd. (2002). Türkiye’de Bölgesel Yakınsama: Kalkınmada Öncelikli İller Politikası Başarılı mı?, VI. ODTÜ Uluslararası Ekonomi Kongresi, 11-14 Eylül, Ankara, ss.1 21.
• Aydın, A . (2021). Türkiye’de Bölgelere Göre Yoksulluk Oranlarının Sorgulayıcı Veri Çözümlemesi Teknikleri ile Analizi, Econharran, 5 (7) , 184-220. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/econharran/issue/60019/840523
• Aydın, A . (2021). Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Arasındaki Uzun Dönem İlişkisi, Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 4 (1) , 30-62. DOI: 10.38057/bifd.865548
• Berber M. vd. (2000). Türkiye’de Yakınlaşma Hipotezinin Bölgeler Bazında Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma: 1975-1997, 9. Ulusal Bölge Bilimi ve Bölge Planlama Kongresi Bildiriler Kitabı, ss.51-59.
• Bernard A. ve Durlauf, S. (1995). Convergence in International Output. Journal of Applied Econometrics, 10 (2), 97-108.
• Carluer F ve Sharipova E. (2001). Regional Convergence in Russia? Or When Economic Geography Confirms Macroeconomic Analysis, Russian-European Centre for Economic Policy (RECEP), Russia.
• Courchene, T.J. (1970). Interprovincial Migration and Economic Adjustment, Canadian Journal of Economics, 4: 550-576.
• Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze). Ankara: Ġmge Kitabevi Yayınları
• Dağdemir, Ö. ve Acaroğlu, H. (2011), Türkiye’de Bölgesel Gelir Dağılımının İller Düzeyinde Analizi: 1990-2006, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 39-56
• Das, B. B. (2000), Economic Liberalisation and Inter-Regional Disparities in India, Economic Liberalisation and Regional Disparities In India içinde (Editörler B. Misra ve R. Meher), A.P.H. Publication Company, New Delhi.
• Dhongde S. ve Miao X. (2013). Cross-Country Convergence in Income Inequality, Working Papers 290, ECINEQ, Society for the Study of Economic Inequality.
• Dinler, Z. (1994), Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, Bursa
• Emerson, J.D ve Strenıo, J. (1983). Boxplots And Batch Comparison, Hoaglin, Mosteller, Tukey (1983) içinde 97-128
• Erinç, S. (1953), Doğu Anadolu Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Filiztekin, A. (2004). Bölgesel Büyüme, Eş-hareketlilik ve Sektörel Yapı, Süleyman Demirel Üniversitesi 12. Ulusal İktisat Sempozyumu.
• Goerlich F.J. ve Mas M. (2004). Three (Marginal?) Questions Regarding Convergence. Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 15876.
• Günçavdı, Ö. Selim, R. ve Bayar, A.A. (2014), Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı Eşitsizlikleri: Fonksiyonel Gelir Kaynakları ve Bölgesel Eşitsizlikler, TÜSİAD Yayınları
• Halaç, U. ve Kuştepeli, Y. (2008). Türkiye'de Bölgesel Gelirin Yakınsaması: Gelir Dağılımı Açısından Bir Değerlendirme, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisat Bölümü, Discussion Paper Series No. 08/01, İzmir
• Hartwig, F ve Dearıng,B.E. (1979). Exploratory Data Analysis, Sage.
• Hirschman, A. O. (1958), The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Heaven.
• Hoaglın, D.C. (1983). Understanding Robust And Exploratory Data Analysis, Wiley.
• Kangasharju A. (1998). β convergence in Finland”: Regional Differences in Speed of Convergence. Applied Economics, 30(5) May, 679-687.
• Karaca O. (2004). Türkiye’de Bölgeler Arası Gelir Farklılıkları: Yakınsama var mı? Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni,7, ss.1 16.
• Karaalp H. S. ve Erdal F. (2009). Türkiye’de İller ve Bölgeler Arasında Gelir Farklılıkları: Sigma Yakınsama Analizi, I. Uluslararası Davraz Kongresi, 24-27 Eylül, Isparta, ss.27 39
• Karayaman, M . (2012). Atatürk Döneminde Şeker Sanayi ve İzlenen Politikalar, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 28 (82) , 53-96 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/aamd/issue/52924/699349
• Kazgan, H. (1982), Sanayi Tarihi, İTÜ Matbaası, İstanbul
• Lin P-C. ve Huang H-C. (2011). Inequality Convergence in a Panel of States, J Econ Inequal, 9: 195–206 DOI 10.1007/s10888-010-9141-4.
• Mardin, Ş. (1989), Türkiye’de Bölgesel Politika: Sosyal ve Kültürel Farklılıkların Orijini, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Mrydal, G. (1957), Economic Theory and Underdeveloped Regions, Duckworth Press, London.
• Paci R. ve Pigliaru F. (1997). European Regional Growth: Do Sectors Matter 37° European Congress of the Regional Science Association, Rome
• Paci R. ve Saba A. (1997). The Empirics of Regional Economic Growth in Italy. 1951- 1993, Crenos Working Papers, 97/1.
• Pamir, A. (2002). Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi - dergipark.org.tr 79-120
• Pamuk, Ş. (1983), Osmanlı Zanaatlarının Yıkılışı: Pamuklu Tekstil Örneği, 1826–1913, Toplum ve Bilim, 23, 75-99.
• Pamuk, Ş. (2009). Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme (Seçme Eserleri II) (2 b.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
• Persson J. (1999). Demographic and Per Capita Income Dynamics: A Convergence Study on Demographics, Human Capital, and Per Capita Income for the US States, FIEF Working Paper Series, No. 156.
• Saraçoğlu, H. (1989), Doğu Anadolu Bölgesi, MEB Yayınları, İstanbul.
• Şenesen, Ü. (2007). Sayıların Arkasını Anlamak, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Tukey, J.W. (1977). Exploratory Data Analysis, Adisson-Wesley.
• Williamson, J.G. (1965), “Regional Inequality and the Process of National Development: A Description of Pattern”, Economic Development and Cultural Change, 13(4), s.3-4
• Yılmaz, Ö. (2001), Bölgesel Eşitsizlik: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1-19
• Yudong Y. ve Weeks M. (2000). Provincial Income Convergence in Chına, 1953-1997: 127 A Panel Data Approach, Econometric Reviews, Volume. 22, Issue. 1, 59-77.