Kamu Sektöründe Görev Yapan Kadın Çalışanların Cam Tavan Sendromu Algıları ile İşten Ayrılma Niyetleri Arasındaki İlişki

Yıl 2024, , 27 - 41, 27.04.2024

Ahmet Can , Murat Sakal

https://doi.org/10.18394/iid.1371072

Öz

Bu çalışmanın amacı, cam tavan sendromu ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmada veriler anket formu ile toplanmıştır. Elde edilen temel bulgu; çalışanların cam tavan sendromu alt boyutlarından çoklu rol üstlenme algısı ile örgüt kültürü ve politikaları algısının, işten ayrılma niyeti üzerinde doğrudan bir negatif etkisinin olduğudur. Örgüt kültürü ve politika algısı ile işten ayrılma niyeti arasında ters yönlü ve orta üstü negatif ilişki olduğu tespit edilmiştir. Kamu sektöründe görev yapan kadın çalışanların örgüt kültürü ve politikalarına dair algılarının işten ayrılma niyetleri üzerinde negatif bir etki ettiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cam Tavan Sendromu, İşten Ayrılma Niyeti, Kariyer Engelleri, Görünmez Engeller, Kadın Girişimcilik

Etik Beyan

İnsan katılımcıları içeren çalışmalarda gerçekleştirilen tüm prosedürler, kurumsal ve / veya ulusal araştırma komitesinin etik standartlarına ve 1964 Helsinki deklarasyonuna ve daha sonraki değişikliklerine veya karşılaştırılabilir etik standartlara uygundur. Bu araştırma için Muğla Sıtkı Koçman Ünı̇versı̇tesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’ndan 08.08.2022 tarih 121 sayılı karar numarası ile Etik Kurul Onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, kamu, ticari veya kâr amacı gütmeyen kuruluşlar gibi herhangi bir organizasyondan destek almamıştır.

The Relationship Between Glass Ceiling Syndrome Perceptions and Turnover Intentions of Female Employees Working in the Public Sector

Öz

Since there is no study in the literature on the relationship between glass ceiling syndrome and turnover intention, the aim of this study is to investigate whether there is a relationship between glass ceiling syndrome and turnover intention. Questionnaire form was used as data collection technique in the study. The main finding obtained; employees' perception of taking on multiple roles, which are sub-dimensions of glass ceiling syndrome, and the perception of organizational culture and policies have a direct effect on their intention to leave. It has been determined that there is an inverse and above-average relationship between organizational culture and policy perception and turnover intention. It has been determined that the perceptions of female employees working in the public sector about organizational culture and policies reduce their intention to leave.

Anahtar Kelimeler

Glass Ceiling Syndrome, Intention to Leave, Career Barriers, Invisible Barriers, Women Entrepreneurship

Kaynakça

• Afza, S. R. & Newaz, M. K. (2008). Factors determining the presence of glass ceiling and influencing women career advancement in Bangladesh. Brac University Journal, 5(1), 85-92.
• Akpinar-Sposito, C. (2013). Career barriers for women executives and the glass ceiling syndrome: the case study comparison between French and Turkish women executives. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 75, 488-497.
• Akyol, A., (2017). Amaca yönelik pazarlama değerlendirmesi ve bir ölçek geliştirme denemesi. (Yayımlanmış doktora tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akyurt, N. (2018). Kadın çalışanlarda kariyer engelleri: radyoloji çalışanları örneği. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(1), 85-107.
• Ambri, S., Tahir, L. M. & Alias, R. A. (2019). An overview of glass ceiling, tiara, imposter, and queen bee barrier syndromes on women in the upper echelons. Asian Social Science, 15(1), 8-13.
• Anafarta, N., Sarvan, F. & Yapıcı, N. (2008). Konaklama işletmelerinde kadın yöneticilerin cam tavan algısı: Antalya ilinde bir araştırma. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (15), 111-137.
• Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1984). The effect of sampling error on convergence, improper solutions, and goodness-of-fit indices for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Psychometrika, 49, 155-173.
• Aydağ, P. (2012). Turizm sektöründe cam tavan sendromu: Adana ve Hatay illerindeki 4-5 yıldızlı konaklama işletmeleri ve IATA üyesi seyahat acentaları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Baumgartner, M. S. & Schneider, D. E. (2010). Perceptions of women in management: a thematic analysis of razing the glass ceiling. Journal of Career Development, 37(2), 559-576.
• Beğenirbaş, M. & Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 5(2), 109-127.
• Bibby, C. L. (2008). Should i stay or should i leave? Perceptions of age discrimination, organizational justice, and employee attitudes on intentions to leave. The Journal of Applied Management and Entrepreneurship, 13(2). 63-86.
• Cammann, C., Fishman, M. & Klesh, J. R. (1983). Assessing the attitudes and perceptions of organizational members. Seashore Assessing Organizational Change, Wiley, New York.
• Can, E., Kaptanoğlu, S. & Halo, L. M. (2018). Akademisyenlerde cam tavan sendromunun güç mesafesi ile ilişkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 13(50), 52-64.
• Chenevert, D. & Tremblay, M. (2002). Managerial career success in canadian organizations: Is gender a determinant? The International Journal of Human Resource Management, 13(6), 920-941.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral science. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
• Connell, R. (2006). Glass ceilings or gendered institutions? Mapping the gender regimes of public sector worksites. Public Administration Review, 6(66), 837-849.
• Çolakoğlu, N., Dikili, E. & Aslan, M. (2021). Örgütsel adaletin örgütsel bağlılığa etkisi: özel bir işletmenin satış personeli üzerinde bir araştırma. Journal of life Economics, 101-109.
• Derin, N. (2020). Dünyadan ve Türkiye’den örneklerle cam tavan sendromu. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 137-154.
• Dimovski, V., Škerlavaj, M. & Man, M. M. K. (2010). Is there a ‘glass ceiling’ for female managers in Singapore organizations? Management, 5(4), 307-329.
• Dreher, G. F. (2003). Breaking the glass ceiling: the effects of sex ratios and work-life programs on female leadership at the top. Human Relations, 56(5), 541-562.
• Durrah, O. & Chaudhary, M. (2020). Negative behaviors among employees: the impact on the intention to leave work. WJEMSD, 17(1), 106-124.
• Erdirençelebi, M. & Karakuş, G. (2018). Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılarının iş tatminleri ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3, 95-119.
• Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K. & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Ertaş, H., Kıraç, F. Ç., & Kıraç, R. (2018). Cam tavan sendromu (özel hastane uygulaması). Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 85, 446-455.
• Ezzedeen, S. R., Budworth, M. H. & Baker, S. D. (2015). The glass ceiling and executive careers: still an issue for pre-career women. Journal of Career Development, 42(5), 355-369.
• Falk, R. F. & Miller, N. B. (1992). A primer for soft modeling. Akron: University of Akron Press.
• Fapohunda, T. M. (2018). The glass ceiling and women’s career advancement. BVIMSR’s Journal Of Management Research, 10(1), 21-30.
• Göktaş Kulualp, H. (2015). Stratejik insan kaynakları yönetiminde cam tavan sendromu engellerini aşmak. Kamu-İş, 14(1), 99-123.
• Gül, H. & Oktay, E. (2009). Türkiye ve Dünya’da kadınların çalışma hayatında yaşadıkları cam tavan algıları üzerine kavramsal bir çalışma. SÜİİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9(18), 421-436.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hair, J. F., Tomas, G., Hult, M., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2014). A primer on partial least square structural equations modeling (PLS-SEM). Los Angeles: Sage.
• Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Jackson, J. F. L., O’callaghan, E. M. & Adserias, R. P. (2014). “‘Chapter 3”’ Measuring Glass Ceiling Effects in Higher Education : Oppurtunuties and Challenges. San Francisco.
• Jaros, S. J. (1997). An assessment of Meyer and Allen’s (1991) three-component model of organizational commitment and turnover intentions. Journal of Vocational Behavior, 51, 319-337.
• Joseph, J. K. & Shaji, J. P. (2020). Career barriers for women executives in India and the glass ceiling syndrome. Journal of The Social Sciences, 23(2), 552-562.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
• Karaca, A. (2007). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: cam tavan sendromu üzerine uygulamalı bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karcıoğlu, F. & Leblebici, Y. (2014). Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: cam tavan sendromu üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4), 1-20.
• Kayış, A., (2009). Güvenirlik Analizi. Ş. Kalaycı (Ed), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli Istatistik Teknikleri. (403-419). Ankara: Asil Yayıncılık.
• Korkmaz, H. (2016). Yönetimde kadın ve cam tavan sendromu. Alternatif Politika, 8 (Special), 95-112.
• Kottis, A. P. (1993). The glass ceiling and how to break it. Women In Management Review, 8(4), 9-15.
• Linehan, M. (2002). Senior female international managers: Empirical evidence from Western Europe. International Journal of Human Resource Management, 13(5): 802-814.
• Madichie, N. O. (2009). Breaking the glass ceiling in Nigeria: a review of women's entrepreneurship. Journal of African Business, 10, 51-66.
• Meydan, C. M. & Şeşen, H. (2015). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık, 2.Baskı.
• Mimaroğlu, H. (2008). Psikolojik sözleşmenin personelin tutum ve davranışlarına etkileri: tıbbi satış temsilcileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Nandy, S., Bhaskar, A. & Ghosh, S. (2014). Corporate glass ceiling: an impact on Indian women employees. International Journal of Management and International Business Studies, 4(2), 135-140.
• Oakley, J. G. (2000). Gender-based barriers to senior management positions: understanding the scarcity of female CEOs. Journal of Business Ethics, 27(4), 321-334.
• Örücü, E., Kılıç, R. & Kılıç, T. (2007). Cam tavan sendromu ve kadınların üst düzey yönetici pozisyonuna yükselmelerindeki engeller: Balıkesir ili örneği. Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 117-135.
• Özer, M. A. (2016). Sağlık sektöründe yeni bir hizmet sunum modeli: Kamu özel ortaklığı. SGD. Sosyal Güvenlik Dergisi, 6(1), 9-38.
• Özkalp, E. & Kırel, Ç. (2018). Örgütsel davranış. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Özyer, K. & Azizoğlu, Ö. (2014). İş hayatında kadınların önündeki cam tavan engelleri ile algılanan örgütsel adalet arasındaki ilişki. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 100(1), 95-106.
• Pelit, E., Gucer, E. & Demirdağ, Ş. A. (2016). Kadın işgörenlerin karşılaştığı sorunların iş bırakma eğilimlerine etkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 43-65.
• Ribeiras, R. (2021). Women in cardiology: between the glass ceiling and the sticky floor. Revista Portuguesa De Cardiologia, 40, 505-508.
• Ruderman, M. N., Ohlott, P. J., Panzer, K., & King, S. N. (2002). Benefits of multiple roles for managerial women. Academy Of Management Journal, 45(2), 369-386.
• Sağır, M. (2020). Cam tavan sendromunun bankacılık sektöründe çalışan kadınlarda işten ayrılma niyetine etkileri. Strategic Public Management Journal, 6(11), 91-102.
• Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Psychology Press.
• Sharma, S. & Kaur, R. (2019). Glass ceiling for women and work engagement: the moderating effect of marital status. FIIB Business Review, 8(2) 132-146.
• Sökmen, A. & Akar Şahingöz, S. A. (2017). Kadın çalışanlarda cam tavan yansıtıcılarından kurum ikliminin, iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 113-133.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları.
• Şahin, F. (2011). Lider-üye etkileşimi ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki üzerinde cinsiyetin etkisi. Ege Akademik Bakış, 11(2), 277-288.
• Şener, İ., Erdilek Karabay, M. & Arıkan Tezergil, S. (2018). Kadın yöneticilerin cam tavan algıları ve kadın yöneticilere karşı tutum: finansal hizmetler sektöründe bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 78-98.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• Tepper, B. J., Carr, J. C., Breaux, D. M., Geider, S., Hu, C. & Hua, W. (2009). Abusive supervision, intentions to quit, and employees workplace deviance: a power/dependence analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109(2), 156-167.
• Tett, R. P. & Meyer, J. P. (1993). Job satisfaction, organizational commitment, turnover intention, and turnover: path analyses based on metaanalytic findings. Personnel Psychology, 46, 259-293.
• Tiwari, M., Mathur, G. & Awasthi, S. (2019). A study on the effects of glass ceiling & organizational commitment on corporate women’s turnover intentions. Academy of Strategic Management Journal, 18(2), 1-10.
• Tlaiss, H. & Kauser, S. (2010). Perceived organizational barriers to women’s career advancement in Lebanon. Gender In Management, 25(6), 462-496.
• Toprak, B. (2022). Sağlık kurumlarında kadın çalışanların cam tavan algı düzeylerinin işten ayrılma niyetine etkisinde iş stresinin aracı rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• Turgut, A. Ş. (2019). Türkiye’deki gelir eşitsizliğinin toplumsal cinsiyet, kadının istihdamı ve kadın yoksulluğu açısından değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 315-329.
• Uyumaz, G. & Sırgancı, G. (2020). Doğrulayıcı faktör analizi için gerekli örneklem büyüklüğü kaç kişidir?: Bayes Yaklaşımı ve maksimum olabilirlik kestirimi. OPUS International Journal of Society Researches, 16(32), 5302-5340.
• Winn, J. (2005). Women entrepreneurs: can we remove the barriers? International Entrepreneurship and Management Journal, 1, 381-397.
• Yolcu, N. (2021). Cam tavan sendromunun örgütsel güven işten ayrılma niyetine etkisi: Edirne ili örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırklareli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
• Yolcu, N. & Kutluk Bozkurt, A. (2021). Otel işletmelerinde cam tavan sendromu, örgütsel güven ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki. International Journal of Contemporary Tourism Research, 2, 151-163.
• Yürür, S. & Ünlü, O. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi. “‘İş, Güç”’ Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(2), 83-104.