Sivil havacılıkta toplumsal cinsiyet dengesi geliştirme: Havacı kadın sicili örneği

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 43 - 52, 31.12.2023

Tuğba Damgacı

https://doi.org/10.55212/ijaa.1307503

Öz

Toplumsal cinsiyet kavramı doğuştan olmayan, toplum tarafından sonradan kazandırılan bir kavramdır. Toplum tarafından yapılan bu ayrım, taraflardan birinin diğerine üstün olması ya da eşitsizlikler yaratılmasına sebebiyet vermektedir. Ülkeler kadın erkek eşitliğini başta modern, demokratik ve çağdaş devlet göstergesi olarak, daha sonra ise beşerî bir kaynağı güçlendirmek adına kabul etmektedir. Bu kabul doğrultusunda toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak üzere kamu politikaları gerçekleştirmektedir. Türkiye’de de eğitimden sağlığa, istihdamdan siyasal katılıma kamu hizmetlerinde eşitlik adına toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları üretilmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadın erkek dengesini kurmak adına kamu politikaları üreten kamu kurumlarından biri de Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’dür. Toplumsal cinsiyet eşitliğini oluşturma amacı ile Sivil Havacılıkta Toplumsal Cinsiyet Dengesi Geliştirme adına bir talimatname hazırlanmıştır. Bu talimatnameden yola çıkılarak birden fazla faaliyet ve proje gerçekleştirilmiştir. Bunlardan biri de “Havacı Kadın Sicili” projesidir. Türk kadınının havacılıktaki katkılarını tespit etmek, rol model oluşturmak adına gerçekleştirilen bu proje ile Türk havacılık tarihinde ilkleri gerçekleştiren kadınlar tescillendirilmiştir. Çalışmanın temel amacı toplumsal cinsiyet eşitliği üzerinden SHGM tarafından yapılan çalışmaların neler olduğuna bakmak, Havacı Kadın Sicilinin oluşumu ile yarattığı etkiyi gözler önüne sermektir.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet eşitliği, Havacı kadın sicili, Kimlik ve toplumsal cinsiyet, Sivil havacılık

Developing gender balance in civil aviation: Example of aviation woman’s register

Öz

The concept of gender is a concept that is a not innate, which is acquired later by society. This distinction made by the society causes one of the parties to be superior to the other or to create inequalities. Countries accept the equality of men and women primarily as an indicator of a modern, democratic and contemporary state, and then in order to strengthen a human resource. In line with acceptance, it implements public policies to ensure gender equality. In Turkey, gender equality policies are produced in the name of equality in public services, from education to health, from employment to political participation. One of the public institutions that produce public policies in order to ensure gender equality and balance between men and women is the Directorate General of Civil Aviation. With the aim of creating gender equality, a guideline has been prepared for the Development of Gender Balance in Civil Aviation. Based on this instruction, more than one activity and project were carried out. One of them is the “Aviator Women Registry” project. With this project, which was carried out in order to identify the contributions of Turkish women in aviation and to set a role model, women who broke new ground in the history of Turkish aviation were registered. The main purpose of the study is to look at the studies carried out by the DGCA on gender equality and to reveal the effect it has created with the formation of the Aviator Women’s Registry.

Anahtar Kelimeler

Gender equality, Aviator women registry, Identity and social gender, Civil aviation

Kaynakça

• Ersoy, E. 2009. Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
• Şimşek, S. 2002. Günümüzün kimlik sorunu ve bu sorunun yaşandığı temel çatışma eksenleri. Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 29-39.
• Sarup, M. and Tasneem, R. Identity, culture and the post-modern world, The University of Georgia Press, Athens, 1996.
• Türköne, M. Eski Türk toplumunun cinsiyet kültürü, Ark Yayınları, Birinci basım, Ankara, 1995.
• Newman, L. K. 2002. Sex, gender and culture: Issues in the definition, assessment and treatment of gender identity disorder. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7(3), 358-367.
• Kaypak, Ş. 2014. Toplumsal cinsiyet bakış açısından kente bakmak. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 344-357.
• Aksu, B. Kadın-erkek eşitliği ve toplumsal cinsiyet eğitici kılavuzu. Birleşmiş Milletler sığınma evleri projesi ders notları, Ankara, 2008.
• Alisbah Tuskan, A. 2012. Toplumsal cinsiyet toplumda kadına biçilen roller ve çözümleri. TBB Dergisi, 99, 445-449.
• BM kadın birimi stratejik planı, Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlandığı bir dünya inşa etmek, https://www.unwomen.org/sites/default/files/2021-12/UN-Women Strategic-Plan-2022-2025-brochure-tr.pdf. (02.03.2023).
• Kurtoğlu, A. Hak temelli izleme ve değerlendirme ve toplumsal cinsiyet anaakımlaştırılması, Ceid Yayınları, Birinci baskı, Ankara, 2015.
• Şahin, M. ve Gültekin, M. Toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı politika uygulayan ülkelerde kadın ve aile (İzlanda, Finlandiya, Norveç, İsveç, Türkiye), Dördüncü baskı, SEKAM Yayınları, İstanbul, 2015.
• Başerer Berber, Z. 2021. Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliğini giderme yolları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(3), 1215-1223.
• Şimşek, A. Ç. ve Çakmak, D. 2019. Ülkemizde yürürlükte olan kadın sağlığını koruma politikaları mevzuatı. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 16(1), 45-50.
• İzdeş, Ö. 2022. Çalışma hakkı ve toplumsal cinsiyet eşitliği: İstihdam yaratma programları. Akademik İzdüşüm Dergisi, 7(2), 23-40.
• Sancar, S. 2016. Türkiye'de kadınların siyasal kararlara eşit katılımı. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4), 173-184.
• Kuyucak Şengür, F. 2018. Havacılıkta toplumsal cinsiyet dengesi geliştirme çabaları. UTED Havacılık Dergisi, 362, 34-36.
• https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/calisma_gruplari/tcd/8_mart_dergi.pdf. (16.06.2023).
• Havada ve uzayda kadın sempozyumu, 2018. https://www.turksat.com.tr/tr/etkinlikler/airshow-kapsaminda-havada-ve-uzayda-kadin-konulu-sempozyum-duzenlendi. (13.03.2023).
• https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/talimatlar/2018/TC-TCD.pdf. (10.02.2023).
• https://www.icao.int/Meetings/AviationGenderSummit/Documents/Communique_Global%20Aviation%20Gender%20Summit_FINAL.10%20Aug.pdf. (09.04.2023).
• Uluköse, G. Sabiha Gökçen, Kastaş Yayınevi, İstanbul, 2007.
• https://web.shgm.gov.tr/tr/s/5986-ilk-sivil-havaci-kadin-sicil-duzenlemeleri. (15.04.2023).
• Balcı, M. ve Karadeniz, Y. 2018. Cumhuriyet modernleşmesinin genç kadın pilotu: Sabiha Gökçen. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-7.
• https://www.burduryenigun.com/onsuz-gecen-22-yil-turkiyenin-ilk-kadin-sehit-pilotu-ayfer-gok/. (19.04.2023).
• Kaplan, S. 2018. Türkiye’nin ilkleri başaran kadınları, Türkiye’nin ilk kadın pilotu, Bedriye Tahir Gökmen. Petrol-İş Kadın Dergisi, 58, 44-45.