İlköğretim Öğrencilerinin Bilimin Doğasına Yönelik Görüşlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 141 - 153, 07.09.2022

Özay Soslu

Öz

Araştırma ilköğretim öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerini incelemek amacıyla gerçekleştirlmişir. Bununla birlikte öğrencilerin bakış açılarının bazı değişkenlere göre durumu ortaya konulmuştur. Araştırma, 2020-2021eğitim-öğretim döneminde Karaman’da öğrenimine devam eden 202 tane 8.sınıf öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Tarama modeli kullanılan araştırmada veriler “Kişisel Bilgi Formu” ve “Bilimin Doğası Görüşler Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Ölçek toplam 13 maddeden ve dört faktörlü yapıdan oluşmaktadır. Elde edilen veriler “Betimsel Analiz” kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuçlar incelendiğinde; öğrencilerin bilimin doğasına bakış açısında eğitim seviyesi ve bilimsel dergi okuma/yayın izleme durumu önemli bir yer taşımaktadır. Öğrencilerin çoğunluğunun bilimsel bilginin değişebilir düşüncesinde olduğu, bilimin oluşumunda hayal gücü ve yaratıcılığın rolü hakkındaki önemi bildikleri ve deneysel yolla elde edilen bilgiye daha çok yöneldikleri tespit edilmiştir. Ancak; öğrencilerin gözlem ve çıkarım kavramlarınına ilişkin bilgilerin yeterince anlaşılmadığı ve bakış açılarının bu kavramlardan uzak olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçları doğrultusunda 8.sınıf öğrencilerine yönelik bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin daha iyi olmasına ilişkin katkı sağlayacağı düşünülen önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilim, bilimin doğası, ilköğretim öğrencileri.

Kaynakça

• Abd-El-Khalick, F., & Lederman, N. G. (2000). Improving science teachers' conceptions of nature of science: a critical review of the literature. International journal of science education, 22(7), 665-701.
• Abd-El-Khalick, F. (2002). The influence of a philosophy of science course on preservice secondary science teachers views of nature of science, Proceedings of 2002. The Annual International Conference of The Association for the Education of Teachers in Science.
• American Association for the Advancement of Science (AAAS) (1989). Project 2061: Science for All Americans. Washington, DC: Author. American Association for the Advancement of Science (AAAS) (1990). Project 2061: Science for All Americans. Washington, DC: Author. Chester, W. ve Diana M. (1994). Effects of a family physical science program on student and parent achievement and attitudes. Florida Institute of Technology, AAT 9521899.
• Crim, S.R. (2006). African american eighth-grade female students’perceptions andexperiences as learners of science literacy. http://etd.gsu.edu/theses/available/etd-09292006-124707/ ,(ErişimTarihi: 05.05.2008).
• Çakıcı, Y. (2009). Fen eğitiminde bir ön koşul : Bilimin doğasını anlama. M.Ü. Atatürk Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 57 – 74.
• Doğan, N. (2010). Farklı liselerde okuyan 11. sınıf öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki bakış açılarının karşılaştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 533-560.
• Doğan, N., Çakıroğlı, J., Bilican, K., Çavuş Güngören, S. (2014). Bilimin doğası ve öğretimi. (s.13). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Dursun, Ş. ve Dede, Y. (2004). Öğrencilerin matematikte başarısını etkileyen faktörler: matematiköğretmenlerinin görüşleri bakımından. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 217-230.
• Ekici, D. İ. (2017). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 25(2).
• Hacieminoğlu, E., Yilmaz-Tüzün, Ö., & Ertepinar, H. (2012). Development and validation of nature ofscience instrument for elementary school students. Education 3-13. International Journal of Primary,Elementary and Early Years Education, 42(3), 258-283. doi: 10.1080/03004279.2012.671840.
• İlköğretim Fen Ve Teknoloji Dersi (4. ve 5. Sınıf) Öğretim Programı (İFTDÖP) (2005). Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• İpek, C. ve Bayraktar, Ş. (2004). “Aday öğretmenlerin fen bilimleri ve sosyal bilimlere bakışları”. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, G. (2011). Fen kavramlarıyla ilişkilendirilmiş doğrudan yansıtıcı yaklaşımın ilköğretim öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerine ve akademik başarılarına etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Khishfe, R., & Abd-El-Khalick, F. (2002). Influence of explicit and reflective versus implicit inquiry-oriented instruction on sixth graders’ views of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39(7), 551-578.
• Lederman, N. G. (1992). Students’ and teachers’ conceptions of the nature of science: A review of the research. Journal of Research in Science Teaching, vol.29, no.4, 331-359. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2004). İlköğretim fen ve teknoloji dersi 4. ve 5. Sınıf öğretim programı
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2006). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2017). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi öğretim programı. (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı.
• National Research Council (NRC) (1996). National Science Education Standards. Washington, DC: National Academy Press. Parkinson, J. ve Ralph A. (2003). The Use Of Popular Science Articles İn Teaching Scientific Literacy. English for Specific Purposes, Cilt 23, Sayı 4, s. 379–396.
• Say, Ö., Tunç Şahin, C. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilimsel okur yazarlık düzeylerinin incelenmesi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), pp. 223–240.
• Seçkin, M. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimin doğası hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 4(7), 27-52.
• Soslu, Ö. (2021). Fen Bilimleri Öğretiminde Bilimin Doğası. Dalkılıç, M. (Edt. ). INSAC Advances in Social and Education Sciences içinde (s.217-236). İzmir: Duvar Kitabevi.
• Yücel Dağ, M. (2015). Kavram karikatürleriyle zenginleştirilmiş etkileşimli kısa tarihsel hikâyelerin bilimin doğası öğretiminde kullanımı üzerine bir öz-inceleme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.