TMS 2 STOKLAR STANDARDI AÇIKLAMA GEREKLİLİKLERİNİN 2016-2017 YILLARINA İLİŞKİN UYUM DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMALI OLARAK İNCELENMESİ: BORSA İSTANBUL’DA BİR UYGULAMA

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 144 - 165, 31.01.2019

Tansel Çetinoğlu

Öz

Günümüzde,
hızlı bir şekilde artan rekabet ve küreselleşmeyle
birlikte, farklı
ülkelerde farklı
kurallara göre hazırlanan finansal
tabloların karşılaştırılmasında sıkıntılar olmaktadır. Bu nedenle, bu ülkelerde finansal
tabloların uyumlu hale gelmesi için çalışmalar devam etmekte ve
küresel boyut kazanan ekonomik sistemde anlaşılabilir, daha şeffaf ve
karşılaştırılabilir finansal raporlama için şirketlerce benzer finansal
raporlama dilinin üzerinde durulmasını sağlayan Uluslararası Muhasebe ve
Finansal Raporlama Standartları’nın
kullanılması bir zorunluluk haline gelmektedir.  Bilgi kullanıcılara finansal bilgilerin temel
niteliklerini üzerinde taşıyacak biçimde iletilebilmesi adına, dipnotların
ayrıntılı olarak açıklanmasının gerekliliği ortadadır. Ülkemizde de bu ortak
dili konuşabilmek, finansal raporlamada diğer ülkelerle oluşabilecek
farklılıkları ortadan kaldırmak için Uluslararası Muhasebe ve Finansal
Raporlama Standartları, ülkemizin şartlarına uygun bir şekilde, Türkçeye
çevrilerek Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Türkiye Finansal Raporlama
Standartları (TFRS) oluşturulmuştur. Araştırmamızda, üretim şirketlerinde
stoklar, önemli bir kalem olduğu için TMS 2 stoklar standardı seçilmiştir.
Ayrıca, BIST 100 endeksinde, yer alan 52 adet üretim işletmesi içerisinden TMS
2 stoklar standardına en uygun faaliyet raporlarına sahip 20 adet üretim
işletmesi seçilmiştir. Araştırmamız da, şirketlerin 2016 ve 2017 yıllarındaki
finansal tablolarından yararlanılmıştır. Şirketlerin finansal bilgilerine kamuyu
aydınlatma platformu (KAP) ve Borsa İstanbul’un resmi sitesinden ulaşılmıştır. TMS
2 Stoklar Standardı dipnot açıklama gereklilikleri uyum düzeyleri her şirket
için tek tek incelenmiş, şirketlerin dipnot açıklama gereklilikleri uyum
düzeylerini belirlemek için açıklama yapılanlara “1” açıklama yapılmayanlara
“0” değeri verilerek her şirket için bir sonuca ulaşılmıştır. Verilen değerlere
göre 2016 ve 2017 yıllarının mutlak olarak karşılaştırılmasını yaptığımız da tablo
ve grafiklerde de görüldüğü gibi 2017 yılında dipnot açıklama gereklilikleri
uyum düzeylerinde artış olduğu tespit edilmiştir. Bu durum genel olarak
şirketlerin 2016 yılına göre 2017 yılında mutlak ve yüzdesel olarak uyum
düzeylerinin arttığını göstermektedir. Ayrıca, bu artışın şirket kriterlerinden
olan aktif büyüklük, şirket karlılığı ve şirket yaşı ile olan ilişkileri
incelenmiştir. Sonuç olarak, yapmış olduğumuz araştırmada, elde ettiğimiz
verilerden yola çıkarak, “Şirketlerin TMS 2 stoklar standardı dipnot açıklama
gerekliliklerinin yıllara göre değişen uyum düzeyleri ile değişkenler arasında
(aktif büyüklük, karlılık, şirket yaşı) anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.”
hipotezi doğrulanmıştır. Şirketlerin, TMS 2 Stoklar standardı dipnot açıklama gereklilikleri
uyum düzeyleri ve şirket kriterlerinden olan aktif büyüklük, karlılık, şirket
yaşı ile olan ilişkisi ortaya çıkarılmaya çalışılmış ve bu belirlenen
ilişkilerin nedenleri de vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dipnot, Açıklama, Gereklilik, Uyum

COMPARATIVE INVESTIGATION OF THE COMPLIANCE LEVELS RELATION WITH THE DISCLOSURE REQUIREMENTS OF TAS 2 STOCK STANDARD IN 2016-2017 YEARS: AN APPLICATION IN BORSA ISTANBUL

Öz

Nowadays,
with increasing competition and globalization, there are difficulties in
comparing the financial statements prepared in different countries according to
different rules. Therefore, efforts are underway to harmonize the financial
statements in these countries and the use of the International Accounting and
Financial Reporting Standards, which allows for a more transparent and
comparable financial reporting language to be understood in the global economic
system, makes it possible to focus on similar financial reporting languages. .
It is obvious that the footnotes should be explained in detail so that
information can be conveyed to the users on the basis of financial information.
In our country, to speak the common language, financial reporting to eliminate
differences that may occur with other countries, the International Accounting
and Financial Reporting Standards, appropriately to the conditions of our
country, translated into Turkish and Turkey Accounting Standards (TAS) and
Turkey Financial Reporting Standards (IFRS) have been established. In our study,
TAS 2 stocks standard has been chosen as the stocks in production companies are
an important item. In addition, in the BIST 100 index, 20 production
enterprises with the most appropriate activity reports were selected from the
52 production enterprises. In our research, the financial statements of the
companies in 2016 and 2017 were used. The financial information of the
companies was obtained from the Public Disclosure Platform (KAP) and Borsa
İstanbul's official website. The compliance levels of the TAS 2 Stocks Standard
footnote disclosure requirements were examined for each company individually. In
order to determine the compliance levels of the companies' footnotes disclosure
requirements, a value of “1” was given to those that were disclosed, and a
value of “0” was given to those who did not make a statement. According to the
values ​​given in 2016 and 2017 as an absolute comparison of the tables and
graphs as seen in 2017, it was determined that the compliance levels of
footnote disclosure requirements increased in 2017. In general, this situation
shows that in 2017, compliance levels of companies increased in absolute and
percentage terms compared to 2016. In addition, the relationship between the
asset size, company profitability and company age, which is one of the company
criteria, has been examined. As a result, based on the data we have obtained, There
is a significant relationship between the variables of compliance of the
companies TAS 2 stocks standard footnote disclosure requirements with years and
the variables (asset size, profitability, company age). The hypothesis has been
confirmed. The relationship between companies' TAS 2 stocks standard footnote
disclosure requirements compliance levels and company size asset size,
profitability, company age was tried to be revealed and the reasons for these
relations were also emphasized.

Anahtar Kelimeler

Footenote, Disclosure, Requirement, Compliance

Kaynakça

• Akhtaruddin M. (2005). “Corporate Mandatory Disclosure Practices in Bangladesh”, The International Journal of Accounting, 40: 399-422.
• Ali, M. J.,Kamran A., ve Darren H. (2004). “Disc¬losure Compliance with National Accounting Standards by Listed Companies in South Asia”, Accounting and Business Research, 34 (3): 183-199.
• Alsaeed K. (2006).“The Association between Firm-specific Charac¬teristics and Disclosure: The case of Saudi Arabia”, Managerial Accounting Journal, 21(5): 476-495.
• Al-Shammari, B.(2011). “Factors Influencing the Extent of Mandatory Compliance with International Financial Reporting Standards: The Case of Kuwaiti Listed Companies”, Journal of International Business and Econo¬mics, 11 (4): 11-31.
• Al-Shammari, B., Brown P., ve Tarca A. (2008). “An Investiga¬tion of Compliance with International Accounting Standards by Listed Com¬panies in the Gulf Co-Operation Council Member States”, The International Journal of Accounting, 43: 425-447
• Büke T. (2014).”UFRS Dipnot Açıklama Gerekliliklerine Uyum: Literatür Araştırması”, Mali Çözüm Dergisi,124:179-190Cooke,T.E. (1989).”Voluntary Corporate Disclosure by Swedish Com¬panies”, Journal of International Financial Management and Accounting, 1(2): 171-195.
• Çetinoğlu S. (2018).Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarının Açıklama Gerekliliklerine İlişkin Uyum Düzeylerinin İncelenmesi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya
• Çürük T., (2004). “Bağımsız Dıs Denetimin Muhasebe Seffaflığına Etkisi Üzerine Uygulamalı Bir Çalısma: Türkiye Örneği”, ODTÜ Gelisme Dergisi,31:149-165
• Demir V., Bahadır O. (2014). “An Investigation of compliance with International Financial Reporting Standards by listed companies in Tur¬key”. Accounting and Management Information System, 13 (1): 4-14.
• Dumontier, P., Raffournier B. (1998). “Why Firms Comply Voluntarily with IAS: An Empirical Analysis with Swiss Data”, Journal of International Financial Management and Accounting,9 (3): 216-245.
• Esen M.Ö. ve Sakin T. (2009).”Dipnot Açıklama Yükümlülüklerine Uyum: İMKB 100 Endeksinde Yer Alan Reel Sektör Firmalarının Durumu Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Dergisi (Yönetim), 20 (64):112-124
• Glaum, Martin ve Donna L. Street (2003). “Compliance with the Disclosure Requirements of Germany’s New Market: IAS Versus US GAAP”, Journal of International Financial Management and Accounting,14 (1): 64-100.
• Holthausen, R. W. ve R. W. Leftwich (1983). “The Economic Consequences of Accounting Choice”, Journal of Accounting & Economics, 5: 77-117.
• Hossain, M. ve Hammami H. (2009). “Voluntary Disclosu¬re in the Annual Reports of an Emerging Country: The Case of Qatar”, Ad¬vances in Accounting, Incorporating Advances in International Accounting, 25: 255-265.
• Juhmani, O. I. H. (2012). “Factors Influencing the Extent of Corporate Compliance with IFRSs: Evidence from Companies Listed in Bahrain Stock Exchange”, Journal of International Business and Economics, 12 (2): 67-79.
• Malone, D.,Fries C. ve Jones T. (1993). “An Empirical Investigation of the Extent of Corporate Financial Disclosure in the Oil and Gas Industry”, Journal of Accounting, Auditing & Finance, 8 (3): 249-273.
• Naser K. (1998). “Comprehensiveness of Disclosure of non-financial Companies Listed on Amman Financial Market”, International Journal of Commerce & Management, 2,(8) : 88-119.
• Nobes, C., (1998). “Towards a General Model of the Reasons for the International Differences in Financial Reporting”, Abacus, 31(1-3):162-187
• Örten R., Kaval H. ve Karapınar A. (2012). Türkiye Muhasebe –Finansal Raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları, Altıncı Baskı, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Street, Donna L. ve Stephanie M. Bryant (2000).”Disclosure Level and Compliance with IASs: A Comparison of Companies with and without U.S. Listings and Filings”, The International Journal of Accounting, 35 (3): 305-329
• Tadesse, Solomon, (2006). “The Economic Value of Regulated Disclosure: Evidence From The Banking Sector”, Journal of Accounting and Public Policy,25:32-70
• http://www.denetimnet.net/UserFiles/Documents/UFRS/UMS%202.pdf (15.01.2019)
• http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/Duyurular/v2/TMS/TMS%202%20Stoklar.pdf (16.01.2019)