ÜÇÜZ AÇIK HİPOTEZİ: 1974-2015 YILLARI ARASI TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 143 - 154, 30.06.2019

Ahmet Kamacı , Sevde Şahin Kara

Öz

Üçüz açık
hipotezi, cari işlemler açığının, bütçe açığının ve tasarruf-yatırım açığının
aynı anda meydana geldiği durumu ifade etmektedir. İç ekonomik dengeyi gösteren
tasarruf-yatırım dengesi ve bütçe dengesi beraber açık verirse, dış dengeyi
gösteren cari dengenin de açık vermesi beklenmektedir. Bu açıkların birbirini
etkilediği durum üçüz açık hipotezini göstermektedir. Türkiye ekonomisinde
bütçe açıkları azalsa da tasarruf-yatırım açığı ve cari açıkta artış
görülmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde üçüz açık
hipotezinin geçerliliği 1974-2015 dönemini kapsayan veriler yardımıyla ampirik
olarak incelenmiştir. Bu amaçla ilgili döneme ait veriler sınır testi, ARDL
analizi ve Toda-Yamamoto nedensellik analizleri ile test edilmiştir. Sınır testi
sonuçları cari açık, bütçe açığı ve tasarruf yatırım açığı değişkenleri
arasında uzun dönemli eşbütünleşme ilişkisini göstermektedir. ARDL analizi
sonuçlarına göre, tasarruf açığından cari açığa doğru bir nedensellik tespit
edilmiştir. Uzun dönem tahmin sonuçlarına göre ise, tasarruf açığındaki 1
birimlik artış, cari açığı 0.37 azaltmaktadır. Diğer değişkenler arasında ise
nedensellik ilişkisi mevcut değildir. Bu sonuç da belirtilen dönemler için
Türkiye ekonomisinde üçüz açık hipotezinin geçerli olmadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Üçüz açık, tasarruf-yatırım açığı, ARDL analizi

Kaynakça

• AKEL, V. VE GAZEL, S. (2014), “Döviz Kurları İle BİST Sanayi Endeksi Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı” Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 44, Temmuz-Aralık 2014 ss. 23-41.
• AKINCI , M.; AKINCI, G. Y. VE YILMAZ , Ö. (2016), “Dördüz Açıklar: Ütopya Mı Yoksa Gerçek Mi? PARADOKS Ekonomi,Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt:12, Sayı:1, s.22-47.
• BALAN, F. (2016), “BRIC VE MINT Ekonomilerinde Üçüz Açık Hipotezinin Ampirik Analizi” Journal of Life Economics, Cilt:3, Sayı:1, s.57-70.
• BERKE, B.; TEMIZ, D. VE KARAKURT, E. (2015), “Üçüz Açık ve Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Ağustos 2015, 10(2), s.67-89.
• CEYHAN, M.S.; AKPOLAT, A. VE PEÇE, M.A. (2016), “Kazakistan Ekonomisinin Dışa Açıklık ve Enflasyon Oranlarının Ekonomik Büyümesine Etkisi (1994-2013)” International Journal of Cultural and Social Studies, June 2016, 2(1), s.45-61.
• CHOWDHURY, K. AND SALEH, A. S. (2008), “Testing the Keynesian Proposition of Twin Deficits in the Presence of Trade Liberalisation: Evidence from Sri Lanka”, Middle East Business and Economic Review, 18 (2), 1-13.
• ÇOBAN, H. VE BALIKÇIOĞLU, E. (2016), “Triple Deficit Or Twin Divergence : A Dynamic Panel Analysis” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 1, 2016, s.271-280.
• DOMÉNECH, R.; TAGUAS, D. AND VARela, J. (2000), “The Effects of Budget Deficits on National Saving In The OECD” Economics Letters, Vol.69, Issue:3, pp.377-383.
• EISNER, R. (1994), “National Saving and Budget Deficit” The Review of Economics and Statistic, MIT Press, vol. 76(1), pp 181-186, February.
• EROL, E.D. VE ALMA, D. (2016), “Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1975-2014 Dönemi Türkiye Analizi” ICEB 2016, May 30-June 3-2016, s.22-31.
• GÜDER, F. VE KILIÇ, C. (2016), “Üçüz Açık Sorunu ve Üçüz Açık Bileşenlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi” Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Cilt:11, Sayı:2, Kış 2016, ss. 46-77.
• İPEK, E. VE KIZILGÖL, Ö.A. (2016), “Türkiye Ekonomisinde Üçüz Açık” Ege Akademik Bakış, Cilt:16, Sayı:3, Temmuz 2016, s.425-442.
• KARAÇOR, Z.; ALPTEKIN, V., AKAR, T. VE AKAR, G. (2012), “İstikrar mı, İstikrarsızlık mı? Türkiye'de Üçüz Açık Analizi” Türkiye Ekonomisi Kurumu 3. Uluslararası Ekonomi Konferansı, Borç Dinamikleri, Finansal İstikrarsızlık ve Büyük Durgunluk Konferansı, s.1-15, İzmir.
• KARANFIL, M. VE KILIÇ, C. (2015), “Türkiye Ekonomisinde Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği : Zaman Serisi Analizi” Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt:11, Sayı:24, s.1-19.
• KAYGISIZ, A.D.; KAYA, D.G. VE KÖSEKAHYAOĞLU, L. (2016), “Türkiye’de Tasarruf, Yatırım, Cari Açık ve Büyüme: 1980-2014 Dönemi Üzerine Bir Nedensellik İlişkisi Analizi” Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1): 273-300.
• KUIJS, L. (2006), “How will China’s Saving-Investment Balance Evolve?” World Bank Policy Research Working Paper, No.3958.
• ÖZDEMIR, D.; BUZDAĞLI, Ö., EMSEN, Ö. S. VE ÇELIK, A. A. (2014), “Geçiş Ekonomilerinde Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği” International Conference On Eurasian Economies 2014, Skopje, Macedonia.
• SAMIRKAŞ, M. C. VE SAMIRKAŞ, M. (2015), “Türkiye'de Üçüz Açık Hipotezinin Geçerliliği Üzerine Ampirik Bir Çalışma” Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (3) s.23-32.
• TANG, T. C. (2014), “Fiscal Deficit, Trade Deficit and Financial Account Deficit:Triple Deficits Hypothesis with the U.S.” Experience. Monash University Discussion Paper, no: 06/14.
• TÜLÜMCE, S. Y. (2013) “Türkiye’de Üçüz Açığın Ampirik Analizi (2010-1984)” Maliye Dergisi, Sayı:165, s.97-114.
• TÜRKAY, H. (2013), “Türkiye'de Cari Açık, Bütçe Açığı ve Yatırım-Tasarruf Açığı İlişkisi” Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, s.253-269.