TÜRKİYE’DE ÖZEL SEKTÖR İLE KAMU SEKTÖRÜNE AİT ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME (AR-GE) HARCAMALARININ KİŞİ BAŞINA DÜŞEN GELİR ÜZERİNE KATKISI BULUNUYOR MU?

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 10, 38 - 52, 30.06.2020

Şerif Canbay

Öz

Ar-Ge faaliyetleri, uluslararası rekabetin her geçen gün daha da arttığı dünyada ülkelerin ve işletmelerin varlığını sürdürmelerini sağlayan önemli faktörlerden biridir. Ar-Ge faaliyetlerinin önemini fark eden gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, 1990’lı yıllardan itibaren kalkınma politikalarında önemli bir yer alan Ar-Ge harcamalarına büyük miktarlarda kaynak ayırmaktadırlar. Ar-Ge faaliyetlerinin yoğunluğu orta ve uzun vadede ülkelerin sürdürülebilir iktisadi büyümelerini ve toplumsal refah seviyelerini yükseltmesinden dolayısıyla Ar-Ge harcamalarının ulusal gelir içindeki payı yüksek olan ülkeler günümüzde gelişmiş ülkeler arasında yer almaktadırlar. Bu çalışmada Türkiye’nin kamu sektörü ile özel sektörüne ait araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamalarının, kişi başına düşen gelir üzerindeki etkilerini 1990-2016 dönemi verileri ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda değişkenler arasındaki ilişkiler yapısal kırılmalı Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış Modeline (ARDL) dayalı Sınır Testi yardımıyla tahmin edilmeye çalışılmıştır. Analiz sonuçlarına göre uzun dönemde kamu sektörüne ait AR-GE harcamalarındaki %1’lik bir artış kişi başına düşen geliri yaklaşık %0,31, özel sektöre ait AR-GE harcamaları ise kişi başına düşen geliri yaklaşık %0,22 oranında artırdığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İktisadi Büyüme, Kişi Başına Düşen Gelir, Araştırma ve Geliştirme Harcamaları, ARDL Sınır Testi

Kaynakça

• ALTIN, O. ve KAYA, A. (2009). “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensel İlişkinin Analizi”, Ege Akademik Bakış, 9(1), 251-259.
• AKINCI, M. ve SEVINÇ, H. (2013). “Ar&Ge Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 1990-2011 Türkiye Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (27), 7-17.
• BAI, J., ve PERRON, P. (2003). “Computation and analysis of multiple structural change models”, Journal of Applied Econometrics, 18(1), 1-22.
• BOND, S. R. ve GUCERI, I. (2017). “R&D and productivity: Evidence from Large UK Establishments with Substantial R&D Activities”, Emerging Markets Finance and Trade, 26,108–20.
• BOZKURT, C. (2015). “R&D Expenditures and Economic Growth Relationship in Turkey”, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198.
• DERELİ, D. D. ve SALĞAR, U. (2019). “Ar-Ge Harcamaları ile Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme”, Journal of Life Economics, 6(3), 345-360.
• DUMAN, K. ve AYDIN, K. (2018). “Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ile GSYİH İlişkisi”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4(1), 49-66.
• ERDOĞAN, S ve CANBAY, Ş. (2016). “İktisadi Büyüme- Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Harcamaları İlişkisi Üzerine Teorik Bir İnceleme”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2) , 29-43. DOI: 10.18506/anemon.258538
• FALK, M. (2007). “R&D Spending in The High-Tech Sector and Economic Growth”, Research in Economics, 61(3), 140-147.
• FREIMANE, R. ve BĀLIŅA, S. (2016). “Research and Development Expenditures and Economic Growth in the EU: A Panel Data Analysis”, Economics and Business, 29(1), 5–11. https://doi.org/10.1515/eb-2016-0016.
• FREIRE-SERÉN, Mª. J. (1999). “Aggregate R&D Expenditure and Endogenous Economic Growth”, UFAE and IAE Working Papers, 436(99), 1-31.
• GOEL, R. K., PAYNE, J. E. ve RAM, R. (2008). “R&D Expenditures and U.S. Economic Growth: A Disaggregated Approach”, Journal of Policy Modeling, 30, 237-250.
• GRIFFITH, R., REDDING, S. ve REENEN, J. V. (2004). “Mapping the Two Faces of R&D: Productivity Growth in a Panel of OECD Industries”, Review of Economics and Statistics, 86(4), 883-895.
• GRİLİCHES, Z. (1985). “Productivity, R&D, and basic research at the firm level in the 1970’s”, American Economic Review, 76(1),141–54.
• GÜLOĞLU, B. ve TEKİN, R. B. (2012). “A Panel Causality Analysis of the Relationship among Research and Development, Innovation, and Economic Growth in High-Income OECD Countries”, Eurasian Economic Review, 2(1), 32–47.
• JONES, C. I. (2001). İktisadi Büyümeye Giriş, Sanlı Ateş ve İsmail Tuncer (çev.), İstanbul: Literatür Yayınları.
• KEIRSTEAD, B. S. (1948). The Theory of Economic Change, Toronto: Macmillan.
• KIM, J. W. (2011). “The Economic Growth Effect of R&D Activity in Korea”, Korea and the World Economy, 12(1), 25-44.
• KORKMAZ, S. (2015). “The Effect of Military Spending on Economic Growth and Unemployment in Mediterranean Countries”, International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 273-280.
• KURZ, H.D. ve SALVADORI, N. (2003). Theories of Economic Growth: Old and New, Salvadori, N. (Ed.), The Theory of Economic Growth: A Classical Perspective, Edward Elgar: Cheltenham.
• KUTBAY, H. ve ÖZ, E. (2017). “Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülkelerde Vergi Teşvikleri Boyutuyla Ekonometrik Analiz”, Maliye Dergisi, 173, 331-361.
• LICHTENBERG, F. R. (1992). “R&D Investment and International Productivity Differences”, National Bureau of Economic Research Working Paper Series, 4161, 1-39.
• LUCAS, R. E. (1988). “On The Mechanics of Economic Development”, Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
• LUH, Y. H. ve CHANG, S. K. (1997). “Building The Dynamic Linkages Between R&D and Productivity Growth”, Journal of Asian Economics, 8(4), 525-545.
• MARX, K. (2015). Kapital-Birinci Cilt. 11. Baskı. Alaattin Bilgi (çev.), Ankara: Sol Yayınları.
• ÖZCAN, B. ve ARI, A. (2014). “Araştırma-Geliştirme Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Veri Analizi”, Maliye Dergisi, 166(1), 39-55.
• PARK, W. G. (1995). “International R&D Spillovers and OECD Economic Growth”, Economic Inquiry, 33(4), 571-591.
• PENG, L. (2010). “Study on Relationship between R&D Expenditure and Economic Growth of China”, In Proceedings of the 7th International Conference on Innovation & Management , 1725-1728.
• PESARAN, M. H., SHIN, Y. ve SMITH, R. J. (2001). “Bounds Testing Approaches to The Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• ROMER, P. M. (1986). “Increasing Returns and Long-Run Growth, The Journal of Political Economy”, 95(5), 1002-1037.
• ROMER, P. M. (1990). “Endogenous Technological Change”, The Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• SADRAOUI, T. ve ZINA, N. B. (2009). “A Dynamic Panel Data Analysis for R&D Cooperation and Economic Growth”, International Journal of Foresight and Innovation Policy, 5(4), 218-233.
• SADRAOUI, T. ve ZINA, N. B. (2009b). “Complementarity between private and public investment in R&D: A Dynamic Panel Data analysis”, IAENG Conferences - WCE 2009 International Conference of Computational Statistics and Data Engineering, London: United Kingdom, https://core.ac.uk/download/pdf/7308938.pdf (Erişim Tarihi: 10.03.2020).
• SAMIMI, A. J. ve ALERASOUL, S. M. (2009). “R&D and Economic Growth: New Evidence from Some Developing Countries”, Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(4), 3464-3469.
• SCHUMPETER, J. A. (1939). Business Cycles: A Theoretical, Historical, and Statistical Analysis Of The Capitalist Process. New York ve London: McGraw-Hill.
• SHEFER, D. ve FRENKEL, A. (1998). “Local Milieu and Innovations: Some Empirical Results”, The Annals of Regional Science, 32(1), 185-200.
• SHEN, X., LIN, B. ve WU, W. (2019). “R&D Efforts, Total Factor Productivity, and the Energy Intensity in China”, Emerging Markets Finance and Trade, 55(11), 2566-2588, DOI: 10.1080/1540496X.2019.1579709.
• SILAGHI, M. I. P., ALEXA, D., JUDE, C. ve LITAN, C. (2014). “Do Business and Public Sector Research and Development Expenditures Contribute to Economic Growth in Central and Eastern European Countries? A Dynamic Panel Estimation”, Economic Modelling, 36, 108-119.
• SMITH, A. (1776;1981). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Indianapolis: Liberty Press.
• SOKOLOV-MLADENOVIĆ, S., CVETANOVIĆ, S. ve MLADENOVIĆ, I. (2016). “R&D Expenditure and Economic Growth: EU28 Evidence for the Period 2002–2012”, Economic research-Ekonomska istraživanja, 29(1), 1005-1020.
• SOLOW, R. M. (1956). “A Contribution to the Theory of Economic Growth”, The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
• SUNGUR, O., AYDIN, H.İ. ve EREN, M.V. (2016). “Türkiye’de Ar-Ge, İnovasyon, İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Asimetrik Nedensellik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 173-192.
• SYLWESTER, K. (2001). “R&D and Economic Growth, Knowledge, Technology, & Policy”, 13(4), 71-84.
• TAŞ, Ş., TAŞAR, İ. ve AÇCI, Y. (2017). “Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 197-206.
• TUNA, K., KAYACAN, E. ve BEKTAŞ, H. (2015). “The Relationship Between Research & Development Expenditures and Economic Growth: The Case of Turkey”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195, 501-507.
• TÜRKMEN, S., AĞIR, H. ve GÜNAY, E. (2019). “Seçilmiş OECD Ülkelerinde AR-GE ve Ekonomik Büyüme: Panel Eşbütünleşme Yaklaşımından Yeni Kanıtlar”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 14(2), 1-13.
• UÇAK, S., KUVAT, Ö. ve AYTEKIN, A. (2018). “Türkiye'de Arge Harcamaları- Büyüme ilişkisi: ARDL Yöntemi”, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 129-160.
• YAYLALI, M., AKAN, Y. ve IŞIK, C. (2010). “Türkiye’de Ar&Ge Yatırım Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Nedensellik İlişkisi: 1990–2009”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 13-26.
• YU-MING, W., LI, Z. ve JIAN-XIA, L. (2007). “Co-integration and Causality between R&D Expenditure and Economic Growth in China: 1953-2004”, International Conference on Public Administration, 869-876.
• ZHOU, Y., HE, X. ve SHEN, Y. (2012). “An Evaluation of the Efficiency of Chinese Industry Enterprises' Innovation Performance”, Economic Research Journal, 5, 107–119.