İRAN VE ERMENİSTAN GÖLGESİNDE İSRAİL’İN AZERBAYCAN İLE STRATEJİK İLİŞKİLERİ

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 13, 1 - 21, 31.01.2022

Pınar Özden Cankara Yavuz Cankara

Öz

Azerbaycan’da bulunan Yahudi azınlık bu ülkenin İsrail ile ilişki kurmasında bir etken olarak görev almaktadır. Bunun dışında İsrail’e göç eden Azerbaycan Yahudileri de taraflar arasında stratejik bir ilişki kurulmasına yardımcı olmaktadır. İki ülke 1992 yılından beri diplomatik temas kurmakta ve ekonomik ilişki geliştirmektedir. Azerbaycan’da faaliyet gösteren önemli İsrail firmaları da bulunmaktadır. İki ülke aynı zamanda savunma sanayi alanında işbirliği yapmaktadır. Azerbaycan son on yıldan beri İsrail’den önemli miktarda askeri malzeme satın alarak silahlanmaktadır. Bu iki ülkenin siyasal, ekonomik ve askeri işbirliğinde olmaları Ermenistan ve İran’ı rahatsız etmektedir. Bu işbirliğini kırmak için Ermenistan İsrail ile yakınlaşmaya çalışmakta, İran ise Azerbaycan’ı korkutarak İsrail ile ilişkileri yüzünden bu ülkeyi uyarmaktadır. 2020 yılında yaşanan ve kırk dört gün süren Dağlık Karabağ Savaşı’nda Ermeni bürokratlar İsrail’i silah sevkiyatları nedeniyle ağır bir şekilde suçlayan bir dil kullanmıştır. İran ise Azerbaycan’ı Hazar Denizi’nde Pakistan ve Türkiye ile birlikte yaptığı askeri tatbikattan sonra aynı şekilde eleştirmiştir. Bu çalışmanın amacı Azerbaycan-İsrail ilişkilerinin seyrini ve İran ve Ermenistan’ın onların ilişkisini nasıl yorumladığını ortaya koymaktır. Azerbaycan-İsrail ilişkilerinin stratejik boyutunun araştırıldığı bu çalışmada İran ve Ermenistan’ın çeşitli manevralar ile bu iki ülke arasındaki işbirliğini kırmaya çalıştıkları sonucuna ulaşılmıştır. Her ne kadar Ermenistan ve İran rahatsız olsa da Azerbaycan ve İsrail stratejik işbirliği yapmaya devam etmektedir. Doğalgaz iletimi ve askeri malzeme tedariki iki ülkeyi birbirine bağımlı hale getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

İsrail, Azerbaycan, İran, dış politika, Ermenistan

Kaynakça

• JEAN, C. (2020). “Armenia Assuages Iran’s Concerns Over its Embassy Opening in Israel”, The Jerusalem Post, https://www.jpost.com/international/armenia-assuages-irans-concerns-over-armenian-embassy-opening-in-israel-631338, (20 Aralık 2021).
• ISRAEL MINISTRY OF FOREIGN AFFAIRS, (2019), “Republic of Armenia to Open an Embassy in Israel”, https://mfa.gov.il/MFA/PressRoom/2019/Pages/Republic-of-Armenia-to-open-an-embassy-in-Israel-19-September-2019.aspx, (18 Aralık 2021).
• JEAN, C. (2020). “Armenia Assuages Iran’s Concerns Over its Embassy Opening in Israel”, The Jerusalem Post, https://www.jpost.com/international/armenia-assuages-irans-concerns-over-armenian-embassy-opening-in-israel-631338, (20 Aralık 2021).
• EHRMANN, M., KRAUS, J. ve SOULEIMANOV, E. (2013). “The Iran-Israel-Azerbaijan Triangle: Implications on Regional Security”, Revista Estudos Politicos, 1 (6), 215-228.