DYNAMICS AND CHARACTERISTICS OF TURKEY-AZERBAIJAN COOPERATION: DISCURSIVE ASPECT OF RELATIONS

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 20, 1 - 14, 30.06.2025

Mehmet Talha Zeytinci

Öz

The study aims to analyze the historical origins of Turkey-Azerbaijan relations and the discursive dimensions of these relations. While the “One Nation, Two States” discourse emphasizes that the relations between the two countries are based on brotherhood, the study examines how these emotional ties sometimes lead to high expectations and cause the relations to deviate from a realpolitik ground. The findings reveal that rhetorical policies are insufficient to strengthen the strategic cooperation of the two countries and emphasize the necessity of cooperation based on concrete, realpolitik foundations. It is recommended that such an approach be adopted to ensure the sustainability of relations between Turkey and Azerbaijan. This study hypothesizes that in order to strengthen the strategic partnership between the two countries, it is necessary to go beyond rhetorical elements and increase concrete economic, political, and cultural cooperation. This approach will contribute to making Turkey-Azerbaijan relations more effective and sustainable at both regional and global levels.

Anahtar Kelimeler

Turkey-Azerbaijan relations , Realpolitik , Strategic cooperation , Cultural diplomacy

TÜRKİYE-AZERBAYCAN İŞ BİRLİĞİNİN DİNAMİKLERİ VE ÖZELLİKLERİ: İLİŞKİLERİN SÖYLEMSEL YÖNÜ

Öz

Çalışma, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin tarihsel kökenlerini ve bu ilişkilerin söylemsel boyutlarını incelemeyi amaçlamaktadır. "Tek Millet, İki Devlet" söylemi, iki ülke arasındaki ilişkilerin kardeşlik temeline dayandığını vurgularken, bu duygusal bağların nasıl zaman zaman yüksek beklentilere yol açtığını ve ilişkilerin reelpolitik bir zeminden sapmasına neden olduğunu ele alınmaktadır. Bulgular; söylemsel politikaların, iki ülkenin stratejik iş birliğini güçlendirmede yetersiz kaldığını ortaya koymakta ve somut, reelpolitik temellere dayalı iş birliklerinin gerekliliğini vurgulamaktadır. Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerin sürdürülebilirliğini sağlamak için bu tür bir yaklaşımın benimsenmesi önerilmektedir. Bu çalışma, iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın güçlendirilmesi için söylemsel unsurların ötesine geçilmesi ve somut ekonomik, politik ve kültürel iş birliklerinin artırılması gerektiği hipotezini öne sürmektedir. Bu yaklaşım, Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin hem bölgesel hem de küresel düzeyde daha etkili ve sürdürülebilir olmasına katkı sağlayacaktır

Anahtar Kelimeler

Türkiye-Azerbaycan İlişkileri , Reelpolitik , Stratejik İş Birliği , Kültürel Diplomasi

Kaynakça

• Atatürk Ansiklopedisi. (2025, 3 Ocak). Türkiye-Azerbaycan ilişkileri (1919-1938). 03 Ocak 2025 tarihinde https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/turkiye-azerbaycan-iliskileri-1919-1938/?pdf=3301 adresinden erişildi.
• Beşikçi, Ö. (2016). Bağımsızlık Sonrası Dönemde Azerbaycan Dış Politikasındaki Stratejik Değişimler ve Yönelimler, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 16/2, 237-252.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. (2008). "İşgal Altındaki Azerbaycan Topraklarındaki Durum" başlıklı 62/243 sayılı karar. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 62. oturum, 14 Mart 2008.
• Bostancı, M. (2012). Kamu diplomasisinde medyanın rolü ve önemi. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Bozkurt, İ. (2024). Osmanlı’dan günümüze reform hareketleri ve dini kurumlar. TESAM Yayınları.
• Buniyatov, Z. M. (1991). Azerbaycan. DİA, (C. IV, s. 317-322), İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Dedeyev, B. (2017). 16. yüzyıl Osmanlı saraylarında Azerbaycanlı hattat ve kâtipler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 81(Mart), 89-113.
• Deik. (2013). Azerbaycan ekonomisi: Yeni fırsatlar, yeni işbirlikleri (s. 13). Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu.
• https://www.deik.org.tr/uploads/azerbaycan-nisan-2013.pdf
• Demir, A. F. (2006). Türkiye’nin Güney Kafkasya’ya yönelik dış politikasını oluşturmasında rol oynayan unsurlar. In M. Aydın & Ç. Erhan (Eds.), Beş deniz havzasında Türkiye. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Erzen, M. Ü. (2012). Kamu diplomasisi. İstanbul: Derin Yayınları.
• Europa. (2005, Ekim 25). External relations with Azerbaijan. Avrupa Komisyonu.
• http://europa.eu.int/comm/external_relations/azerbaidjan/intro Haydar Aliyev Research Center. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Azerbaycan ziyareti. 03 Ocak 2025 tarihinde https://heydaraliyevcenter.az adresinden erişildi.
• Karabağ Zaferi’nde kilit rol oynayan Türk SİHA’ları. (2021, 8 Kasım). TRT Haber. Erişim Adresi: https://www.trthaber.com/haber/dunya/karabag-zaferinde-kilit-rol-oynayanturk-sihalari-623731.html Kaygusuz, Y. (2020). Kuruluşunun 10.yılında Türk Konseyi’nin Türkiye ile diğer üye ülkeler arasındaki ticarete etkileri. Tesam Akademi Dergisi, 8(1), 199-236.
• Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları. (226). Başlık yok. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.
• Kut, Ş. (2000). Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrası dış politikasının ana hatları. In G. Özcan & Ş. Kut (Eds.), En uzun on yıl (ss. 51-52). İstanbul: Büke Yayınları.
• Mollaer, F. (2004). Azerbaycan’da demokrasi ve geleceği üzerine bazı gözlemler. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 63-78.
• ORASAM. (2000). ORASAM Raporları Dizisi No: 3 (s. 14). ORASAM.
• Prezident Kitabxanası. (2022). Müstəqillik ərəfəsində və müstəqillik illərində mühüm hadisələrin xronologiyası. 14 Temmuz 2023 tarihinde https://republic.preslib.az/az_f1.html adresinden erişildi.
• Sancar, A. G. (2012). Kamu diplomasisi ve uluslararası halkla ilişkiler. Beta Yayınları.
• Sander, O. (2004). Yeni bir bölgesel güç olarak Türkiye’nin dış politika hedefleri. In F. Sönmezoğlu (Ed.), Türk dış politikasının analizi (pp. 959-960). İstanbul: Der Yayınları.
• Ulaş, Ş. (2007). Türkiye-Azerbaycan eğitim sistemleri ve eğitim ilişkileri (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Vəliyev, C. (2017). Kitap adı ya da makale başlığı. [Varsa kitap ya da dergi bilgileri eklenir], s. 113-114. Yılmaz, S. (2012). Akıllı güç. İstanbul: Kum Saati Yayınları. Yılmaz, S. (2012). Akıllı güç. İstanbul: Kum Saati Yayınları. Yoska, E. (2020). Ebulfez Elçibey’in Azerbaycan özelinde Türk dünyası meselelerine bakışı. Journal of Universal History Studies, Prof. Dr. Mustafa Keskin Special Issue, 216-237.