M9 Anacı Üzerine Aşılı Arapkızı, Jonagold ve Fuji Kiku Elma (Malus domestica Borkh.) Çeşitlerinin Isparta Ekolojik Koşullarında Fenolojik ve Fiziko-Kimyasal Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 152 - 159, 21.07.2020

İlknur Eskimez Mehmet Polat Kerem Mertoğlu

https://doi.org/10.24180/ijaws.709110

Cited By: 8

Öz

Ekolojiye uygun tür ve türlere ait çeşitlerin tespiti, üretimin, sürdürülebilir ve ekonomik olması bakımından son derece önemlidir. Bu bağlamda yürütülen çalışmada, Isparta ekolojik koşullarında yetiştirilen üç farklı elma çeşidinin (‘Arapkızı’, ‘Fuji Kiku’ ve ‘Jonagold’), yöresel adaptasyonu ile ilgili sonuçlara yer verilmiştir. Ayrıca çalışılan özellikler arasında, korelasyonlar hesaplanarak, bu özelliklerin birlikte ele alınma potansiyelleri ortaya çıkarılmıştır. Tam çiçeklenme, ilk olarak ‘Jonagold’ çeşidinde görülürken (17.04), hasadı en son yapılan ‘Fuji Kiku’ çeşidinin (22.09), aynı zamanda hasat olumuna ulaşmak için en uzun süreye (156 gün) ihtiyaç duyduğu da tespit edilmiştir. Ağaç başına en yüksek verim, 22.35 kg ağaç-1 ile ‘Arapkızı’ çeşidinden elde edilirken, ‘Jonagold’ 13.68 kg ağaç-1 ile bu özellik bakımından en düşük değerde bulunmuştur. Pomolojik özelliklerden meyve eni, boyu ve ağırlığı özellikleri en düşük ‘Fuji Kiku’, en yüksek ise ‘Jonagold’ çeşidinde ölçülmüş olup, sırası ile 66.44–73.17 mm, 55.52–63.34 mm ve 134.11–183.11 g aralıklarında tespit edilmiştir. Verim ile meyve boyu (-0.33) ve ağırlığı (-0.19) arasında negatif korelasyon tespit edilirken, belirtilen pomolojik özelliklerin, kabuk üst a değeri, titre edilebilir asit miktarı ve tam çiçeklenmeden hasada geçen süre özellikleri ile pozitif ilişki içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, sık dikime en uygun çeşidin ‘Arapkızı’ olduğu, meyve boyutları, ağırlığı ve renk değerleri bakımından ise ‘Jonagold’ çeşidinin ön plana çıktığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Adaptasyon, korelasyon, meyve kalitesi, verim, elma

Phenological and Physico-Chemical Characteristics of Arapkızı, Jonagold and Fuji Kiku Apple (Malus domestica Bork.) Varieties Grafted on M9 Rootstock in Isparta Ecological Conditions

Öz

Determination of appropriate species and varieties of these species for ecology is extremely important in terms of sustainable and economic production. In the conducted study, the results regarding the local adaptation of three different apple varieties ('Arabian Red', 'Fuji Kiku' and 'Jonagold') grown in Isparta ecological conditions. In addition, correlations among the investigated characteristics were calculated and their potential to be handled together were revealed. Full bloom was first seen in 'Jonagold' (17.04), while' Fuji Kiku' is the latest harvested cultivar (22.09). ‘Fuji Kiku’ has also been identified as the variety that needs the longest time (156 days) to reach harvest ripening. The highest yield per tree was obtained from ‘Arapkızı’ variety with 22.35 kg tree-1, while ‘Jonagold’ was the lowest in terms of this trait with 13.68 kg of tree-1. Among the pomological characteristics fruit width, length and weight were lowest in ‘Fuji Kiku’ and highest in ‘Jonagold’ varieties and these properties were found in the range of 66.44–73.17 mm, 55.52–63.34 mm and 134.11–183.11 g, respectively. While a negative correlation was determined between yield with fruit length (-0.33) and weight (-0.19), positive correlations were determined with the same properties and the upper shell a colour, titratable acidity, and day from full blooming to harvest. In line with the obtained results, it can be said that the most suitable cultivar for high density planting is 'Arapkızı'. On the other hand, 'Jonagold' variety stands out in terms of fruit sizes, weight and color values.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, correlation, fruit quality, yield, apple

Kaynakça

• Arıkan, Ş., İpek, M., & Pırlak, L. (2015). Konya ekolojik şartlarında bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım–Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(10), 811-815.
• Baytekin, S., & Akça, Y. (2011). M9 elma anacı üzerine aşılı farklı elma çeşitlerinin performanslarının belirlenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 45-51.
• Bolat, İ., Yılmaz, M., & İkinci, A. (2019). Akdeniz geçit kuşağında farklı dönemlerde olgunlaşan bazı elma çeşitlerinin performanslarının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 29(2), 258-267.
• Bostan, S. Z., & Çelikel-Çubukçu, G. (2018). Çaykara ilçesinde yetiştirilen yerel armut (Pyrus spp.) genotiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı: ı-meyve özellikleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 35, 75-88.
• Celik, F., Gundogdu, M., Ercisli, S., Kaki, B., Berk, S, Ilhan, G., & Sagbas, H. I. (2018). Variation in organic acid, sugar and phenolic compounds in fruits of historical apple cultivars. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 46(2), 622-629.
• Çöçen, E., Ernim, C., Macit, T., KokargüL, R., Yılmaz, U., Kan, T., & Pırlak, L. (2018). Malatya yöresinde yetiştirilen "Arapkızı" elma çeşidinde klon seleksiyonu I. Meyve Bilimi, 5(2), 43-48.
• Erdoğan, Ü. G., & Bolat, İ. (2002). Çoruh Vadisinde yetiştirilen bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin incelenmesi. Bahçe, 31(1-2), 25-32.
• FAO. (2020). Crops. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. Erişim tarihi: 25 Aralık 2019.
• Gundogdu, M., Canan, I., & Okatan, V. (2018). Bioactive contents and some horticultural characteristics of local apple genotypes from Turkey. Journal of Animal & Plant Sciences, 28(3).
• Gündüz, K., & Özbay, H. (2018). The effects of genotype and altitude of the growing location on physical, chemical, and phytochemical properties of strawberry. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 42(3), 145-153.
• Ingle, M., D'Souza, M. C., & Townsend, E. C. (2000). Fruit characteristics of ‘York' apples during development and after storage. HortScience, 35(1), 95-98.
• Jackson, M. L. (1962). Interlayering of expansible layer silicates in soils by chemical weathering. Clays and Clay Minerals, 11(1), 29-46.
• Kahya, E., & Selçuk, A. (2019). Elma meyvesinin fizikomekanik özelliklerinin robotik hasada etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 8(1), 43-50.
• Karaçalı, İ. (2012). Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması. Hasat Öncesi Dönemde Gelişmeyi Etkileyen Faktörler. Ege Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 494, İzmir.
• Karakaya, O., Balta, M. F., Kaya, T., & Uzun, S. (2016). Yağlıdere (Giresun) elmaları fenolojik ve pomolojik özellikler. Bahçe, Özel Sayı (Cilt-1), 925-929.
• Karşı, T., & Aslantaş, R. (2016). Erzurum’da yetiştirilen bazı elma (Malus communis L.) çeşitlerinin fenolojik, pomolojik ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(1), 11-21.
• Kaşka, N. (1997). Türkiye’de elma yetiştiriciliğinin önemi, sorunları ve çözüm yolları. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, Yalova Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Kaya, T., & Balta, F. (2009). Van yöresi elma seleksiyonları 1: peryodisite göstermeyen genotipler. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 25-30.
• Li, H., Tsao, R., & Deng, Z. (2012). Factors affecting the antioxidant potential and health benefits of plant foods. Canadian Journal of Plant Science, 92(6), 1101-1111.
• Mertoğlu, K., & Evrenosoğlu, Y. (2017). Ateş yanıklığı (Erwinia amylovora) hastalığına dayanıklılık ıslahında, hastalığa karşı testlenmiş F1 melez armut popülasyonunun fenolojik ve meyve özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(3), 104-115.
• Mertoğlu, K., & Evrenosoğlu, Y. (2019). Bazı elma ve armut çeşitlerinde fitokimyasal özelliklerin belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(1), 11-20.
• Mertoğlu, K., Evrenosoğlu, Y., & Polat, M. (2019). Combined effects of ethephon and mepiquat chloride on late blooming, fruit set, and phytochemical characteristics of Black Diamond plum. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 43(6), 544-553.
• Naor, A., Naschitz, S., Peres, M., & Gal, Y. (2008). Responses of apple fruit size to tree water status and crop load. Tree Physiology, 28(8), 1255-1261.
• Nielsen, R. W. (2016). Growth of the World population in the past 12,000 years and ıts link to theI. Journal of Economics Bibliography, 3(1), 1-12.
• Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., & İsfendiyaroğlu, M. (2005). Ilıman İklim Meyve Türleri, Yumuşak Çekirdekli Meyveler-Cilt: II. Ege Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 556, İzmir.
• Öztürk, B., Özkan, Y., Yıldız, K., Çekiç, Ç., & Kılıç, K. (2012). Red chief elma çeşidinde aminoethoxyvinylglycine’nin (avg) ve naftalen asetik asit’in (naa) hasat önü döküm ve meyve kalitesi üzerine etkisi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3), 120-126.
• Öztürk, A., & Öztürk, B., (2016). Samsun ekolojisinde yetiştirilen standart bazı elma eşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31 (1), 1-8.
• Reganold, J. P., Glover, J. D., Andrews, P. K., & Hinman, H. R. (2001). Sustainability of three apple production systems. Nature, 410(6831), 926-930.
• Sarıdas, M. A., Kapur, B., Çeliktopuz, E., & Kargı, S. P. (2017). Irrigation regimes and bio-stimulant application effects on fruit quality features at ‘Rubygem’ strawberry variety. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(10), 1221-1227.
• Shapiro-Ilan, D. I., Gouge, D. H., & Koppenhöfer, A. M. (2002). 16 factors affecting commercial success: case studies in cotton, turf and citrus. Entomopathogenic Nematology, 333.
• Sherman, W.B., & Beckman, T.G. (2002). Climatic adaptation in fruit crops. XXVI International Horticultural Congress, Toronto, Canada.
• Soylu, A., Ertürk, Ü., Mert, C., & Öztürk, Ö. (2003). MM 106 anacı üzerine aşılı elma çeşitlerinin Görükle koşullarındaki verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi-II. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(2), 57-65.
• Taysı, M. R., & Çelik, Ş. (2017). Elma verimine yer ve çeşit etkisinin faktöriyel denemeler ile belirlenmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4(3), 250-254.
• Tiwari, U., & Cummins, E. (2013). Factors influencing levels of phytochemicals in selected fruit and vegetables during pre-and post-harvest food processing operations. Food Research International, 50(2), 497-506.
• Usanmaz, S., Öztürkler, F., Helvacı, M., Alas, T., Kahramanoğlu, I., & Aşkın, M. A. (2018). Effects of periods and altitudes on the phenolic compounds and oil contents of olives, cv. Ayvalik. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences, 2(2), 32-39.
• Ülkümen, L. (1938). Malatya’nın Mühim Meyve Çeşitleri Üzerinde Morfolojik, Fizyolojik ve Biyolojik Araştırmalar, Yayın No: 65. Yüksek Ziraat Enstitüsü Çalışmaları, Ankara.
• Ünüvar, G., & Pırlak, L. (2014). Karaman ekolojik şartlarında M9 anacına aşılı bazı elma çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özellikleri. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5, 96-106.
• Westwood, M. N. (1995). Temperate-Zone Pomology, Physiology and Culture. Timber Press, USA
• Yarılgaç, T., Karadeniz, T., & Gürel, H. B. (2009). Ordu merkez ilçede yetiştirilen yöresel elma (Malus communis L.) çeşitlerinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 37-41.
• Yehia, T. A., Abdel-Mohsen, M. A., Hussien, A. M., & Hussein, H. H. (2019). Fruit thinning and its effect on yield and quality of apricot fruits "Priana’’. Middle East Journal of Agriculture Research, 8(4), 1219-1227.
• Zar, J. H. (2013). Biostatistical Analysis. Pearson Higher Ed, UK.