Vezirköprü (Samsun) İlçesinin Kuzey Bölgesinde Seçilen Kızılcık Genotiplerinin Bazı Meyve Özellikleri

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 160 - 166, 21.07.2020

Mehmet Fikret Balta , Ömer İnan Orhan Karakaya , Serkan Uzun

https://doi.org/10.24180/ijaws.717566

Öz

Çalışma, Vezirköprü (Samsun) ilçesinin kuzey bölgesinde doğal olarak yetişen kızılcık (Cornus mas L.) genotipleri içerisinde meyve özellikleri bakımından üstün özelliklere sahip olanları seçmek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada iki yıl süre ile (2015 ve 2016) 70 kızılcık genotipi incelenmiş ve meyve ağırlığı, et/çekirdek oranı, suda çözünebilir kuru madde ve C vitamini özelliklerine göre yapılan tartılı derecelendirme neticesinde 13 genotip seçilmiştir. Seçilen genotiplerde meyve ağırlığı 1.90 g (K-10) ile 4.25 g (K-12), et/çekirdek oranı 4.08 (K-8) ile 7.33 (K-12), çekirdek ağırlığı 0.30 g (K-7) ile 0.56 g (K-13), pH değeri 2.58 (K-9) ile 3.63 (K-13), suda çözünebilir kuru madde miktarı %9.80 (K-8) ile %13.60 (K-9), titre edilebilir asitlik miktarı %0.49 (K-2) ile %1.22 (K-9) ve C vitamini içeriği 24.45 mg 100 g-1 (K-9) ile 76.05 mg 100 g-1 (K-3) arasında değişiklik göstermiştir. Seçilen kızılcık genotipleri arasında incelenen özellikler bakımından geniş bir varyasyon belirlenmiş ve yapılan sınıflandırma neticesinde K-2 ve K-12 genotipleri ümitvar olarak seçilmiştir. Bu genotiplerin ileride yapılacak ıslah çalışmaları için değerli bir genetik kaynak olabileceğini düşünmekteyiz. Bunun yanı sıra seçilen bu genotiplerin çoğaltılarak aynı koşullar altında incelenmesi daha objektif sonuçlar elde edilmesi bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Islah, meyve ağırlığı, et çekirdek oranı, suda çözünebilir kuru madde, C vitamini

Destekleyen Kurum

Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

TF-1630

Teşekkür

Bu çalışma Ordu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi (ODU-BAP) tarafından TF-1630 nolu proje ile desteklenmiştir.

Some Fruit Properties of Cornelian Cherry Genotypes Selected in North Region of Vezirköprü (Samsun) District

Öz

The study was carried out to select cornelian cherry (Cornus mas L.) genotypes with superior fruit characteristics naturally grown in north region of Vezirköprü (Samsun) district. 70 cornelian cherry genotypes were investigated during 2015 and 2016 years and among those 13 genotypes were selected using ‘weight ranked method’ based on fruit weight, flesh/stone ratio, total soluble solids and vitamin C characteristics. In genotypes selected, fruit weight, flesh/stone ratio, stone weight, pH value, total soluble solids content, titratable acidity content and vitamin C were varied from 1.90 g (K-10) to 4.25 g (K-12), 4.08 (K-8) to 7.33 (K-12), 0.30 g (K-7) to 0.56 g (K-13), 2.58 (K-9) to 3.63 (K-13), 9.80% (K-8) to 13.60% (K-9) and 24.45 mg 100 g-1 (K-9) to 76.05 mg 100 g-1 (K-3), respectively. There was a great variation with respect to the investigated properties and as a result of the performed classification K-2 and K-12 genotypes were considered promising. We can conclude that these genotypes could be a valuable source for future breeding studies. Besides, propagating and then investigating these selected genotypes under similar conditions would provide more objective results.

Anahtar Kelimeler

Breeding, fruit weight, flesh stone ratio, total soluble solids, vitamin C

Proje Numarası

TF-1630

Kaynakça

• Aktepe-Tangu, N., & Arzu, Ş. (2016). Türkiye'nin ilk tescilli kızılcık çeşitleri. Meyve Bilimi, 1, 80-84.
• Bijelić, S., Gološin, B., Cerović, S., & Bogdanović, B. (2015). Pomological characteristics of cornelian cherry (Cornus mas L.) selections in Serbia and the possibility of growing in intensive organic orchards. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 63(4), 1101-1104.
• Bijelić, S., Gološin, B., Ninić Todorović, J., Cerović, S., & Bogdanović, B. (2012). Promising Cornelian cherry (Cornus mas L.) genotypes from natural population in Serbia. Agriculturae Conspectus Scientificus, 77(1), 5-10.
• Celik S., Bakirci I., & Şat, I. G. (2006). Physicochemical and organoleptic properties of yogurt with cornelian cherry paste. International Journal of Food Properties, 9(3), 401-408.
• D'Antuono, L. F., Kolesnov, A., Fedosova, K., Jorjadze, M., Boyko, N., Mudryk, M., & Bignami, C. (2014). Cornelian cherry: an important local resource and promising health promoting fruit plant of the Black Sea area. Acta Horticulturae, 1017, 299-307.
• Demir, F., & Kalyoncu, I. H. (2003). Some nutritional, pomological and physical properties of cornelian cherry (Cornus mas L.). Journal of Food Engineering, 60(3), 335-341.
• Dinda, B., Kyriakopoulos, A. M., Dinda, S., Zoumpourlis, V., Thomaidis, N. S., Velegraki, A., Markopoulos, C., & Dinda, M. (2016). Cornus mas L. (Cornelian cherry), an important European and Asian traditional food and medicine: Ethnomedicine, phytochemistry and pharmacology for its commercial utilization in drug industry. Journal of Ethnopharmacology, 193, 670-690.
• Ercisli, S. (2004). A short review of the fruit germplasm resources of Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 51(4), 419-435.
• Ercisli, S., Yilmaz, S. O., Gadze, J., Dzubur, A., Hadziabulic, S., & Aliman, Y. (2011). Some fruit characteristics of cornelian cherries (Cornus mas L.). Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 39(1), 255-259.
• Genç, C. (2015). Giresun ili merkez ilçede kızılcık (Cornus mas L.) seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
• Güleryüz, M., Bolat, I., & Pırlak, L. (1998). Selection of table cornelian cherry (Cornus mas L.) types in Coruh Valley. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 22(4), 357-364.
• Gündüz, K., Saracoglu, O., Özgen, M., & Serce, S. (2013). Antioxidant, physical and chemical characteristics of cornelian cherry fruits (Cornus mas L.) at different stages of ripeness. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus, 12(4), 59-66.
• Hassanpour, H., Yousef, H., Jafar, H., & Mohammad, A. (2011). Antioxidant capacity and phytochemical properties of cornelian cherry (Cornus mas L.) genotypes in Iran. Scientia Horticulturae, 129(3), 459-463.
• Hosseinpour-Jaghdani, F., Shomali, T., Gholipour-Shahraki, S., Rahimi-Madiseh, M., & Rafieian-Kopaei, M. (2017). Cornus mas: a review on traditional uses and pharmacological properties. Journal of Complementary and Integrative Medicine, 14(3), 1-28.
• Kalkışım, Ö., & Odabaş, F. (1994). Samsun'un Vezirköprü ilçesinde kızılcık'ın (Cornus mas L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(1):57-64.
• Kalyoncu, İ. H. (1996). Konya yöresindeki kızılcık (Cornus mas L.) tiplerinin bazı özellikleri ve farklı nem ortamlarındaki köklenme durumu üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karadeniz, T. (2002). Selection of native 'Cornelian' cherries grown in Turkey. Journal of the American Pomological Society, 56(3), 164.
• Karadeniz, T. (2019). Ordu yöresinde yetişen kızılcıkların (Cornus mas L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar. Uluslararası Anadolu Ziraat Mühendisliği Bilimleri Dergisi, 1(2), 1-5.
• Karadeniz, T., Deligöz, H., Corumlu, M. S., Şenyurt, M., & Bak, T. (2008). Selection of native cornelian cherries grown in Çorum (Turkey). Acta Horticulturae, 825, 83-88.
• Mratinić, E., Akšić, M. F., Rakonjac, V., Miletić, R., & Žikić, M. (2015). Morphological diversity of cornelian cherry (Cornus mas L.) populations in the Stara Planina Mountain, Serbia. Plant Systematics and Evolution, 301(1), 365-374.
• Okatan, V. (2016). Determination of some physical and chemical properties of native cornelian cherry (Cornus mas L.) district of Almus (Tokat). Scientific Papers. Series B, Horticulture, LX, 21-25.
• Pırlak, L. (1993). Uzundere, Tortum ve Oltu ilçelerinde doğal olarak yetişen kızılcıkların (Cornus mas L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Seeram, N. P., Schutzki, R., Chandra, A., & Nair, M. G. (2002). Characterization, quantification, and bioactivities of anthocyanins in Cornus species. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(9), 2519-2523.
• Selçuk, E., & Özrenk, K. (2011). Erzincan yöresinde yetiştirilen kızılcıkların (Cornus mas L.) fenolojik ve pomolojik özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(4), 23-30.
• Türkoğlu, N., Gazioğlu, R. İ., & Kör, M. (1999). Konya’nın Derebucak ilçesinde yetişen kızılcıkların (Cornus mas L.) seleksiyonu üzerine bir ön çalışma. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Yalçınkaya, E., & Eti, S. (1999). Batı Karadeniz Bölgesi’nin bazı illerinde kızılcık (Cornus mas L.) seleksiyonu. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Yalçınkaya, E., Erbil, Y., Baş, M., Soyergin, S., Çelikel, F. G, & Erdoğan, S. (2002). Güney Marmara’da Yetiştiriciliği Yapılan Kızılcık Tiplerinin Pomolojik ve Teknolojik Özellikleri ile Bitki Besin Maddeleri İçerikleri, Hasat Sonrası Fizyolojisi Üzerine Araştırmalar, Sonuç Raporu No:169. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova
• Yalçınkaya, E., Karabat, S., & Güloğlu, U. (2007). Doğu Toroslar kızılcık tiplerinin pomolojik özellikleri. Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Erzurum.
• Yarılgaç, T., Kadim, H., & Ozturk, B. (2019). Role of maturity stages and modified‐atmosphere packaging on the quality attributes of cornelian cherry fruits (Cornus mas L.) throughout shelf life. Journal of the Science of Food and Agriculture, 99(1), 421-428.