Bazı Hıyar (Cucumis sativus L.) Çeşit ve Tiplerinde Gynogenesis Yolu ile Haploid Embriyo ve Bitki Eldesi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 360 - 367, 30.12.2021

Esmanur Demirel Ahmet Naci Onus

https://doi.org/10.24180/ijaws.969741

Öz

Haploid embriyo ve bitkilerin üretimini birçok faktör belirlemektedir. Donör bitki genotipi ve tipide bu faktörler arasında gösterilebilir. Hıyar üzerinde daha önce yapılan çalışmalarda, haploid embriyo ve bitki oluşumundaki başarının birçok faktöre bağlı olduğunu açıkça göstermiştir. Bu nedenle bu çalışma, hıyar türleri ve genotiplerinin haploid embriyo ve bitki eldesi üzerine etkilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bitki materyali olarak 2 farklı hıyar tipi (kokteyl ve Beith Alpha) ve 5 farklı hıyar çeşidi (Çengel F1, Ufuk F1, Sedir F1, Amisos F1, PTK 40) amaca hizmet etmek üzere kullanılmıştır. Haploid embriyo ve bitki eldesi için ovaryum kültürü tekniği uygulanmıştır. Çiçek açım döneminden 1 gün veya 6 saat önce toplanan ovaryumlar, MS ortamı ve vitaminleri, 1: 10; 2,4-D: Kinetin hormonları ile kombine edilmiş besi ortamında embriyo teşviki için 14 gün bekletilmiştir. Ardından ovaryumlar, MS besi ortamı ve vitaminleri, 1: 4; NAA: BAP hormonları ile modifiye edilmiş besi ortamına bitki rejenerasyonu için aktarılmıştır. Embriyo ve bitki eldesi açısından genotipler arasında ciddi farklar görülmüş olup, çalışmaya göre en yüksek yanıt Çengel F1 çeşidinden alınmış olup, % 494.44 oranında embriyo ve % 302.78 oranında bitki oluşmuştur. Bunun yanı sıra PTK 40 çeşidinin embriyo oluşumuna, Ufuk F1 çeşidinin ise haploid bitki oluşumuna en düşük yanıt veren çeşitler olduğu belirlenmiştir. Kokteyl tipinin, Beith Alpha tipine göre daha yüksek yanıt oranına sahip olduğu, ancak genotip etkisinin, tip etkisine göre haploidizasyonu daha yüksek oranda etkilediği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Biyoteknoloji, ıslah, haploid, genotip etkisi, ovaryum kültürü

Destekleyen Kurum

Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Merkezi

Proje Numarası

FDK-2019-4843

Teşekkür

Projemize desteklerinden dolayı Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri merkezine teşekkür ederiz.

Obtaining Haploid Embryo and Plant by Gynogenesis in Some Cucumber (Cucumis sativus L.) Cultivars and Types

Öz

Many factors determine the production of haploid embryos and plants. Donor plant genotype and type are among these factors. Previous studies conducted on cucumber clearly showed that the succes on haploid embryo and plant formation were depending on several factors. Therefore present study was conducted to reveal the effects of cucumber types and genotypes on haploid embryo formation and obtaining plants. To serve he purpose 2 different cucumber types (cocktail and Beith Alpha) and 5 different cucumber cultivars (Çengel F1, Ufuk F1, Sedir F1, Amisos F1, PTK 40) were used as plant materials. Ovarium culture technique was applied to obtain haploid embryo and plant. Ovaries collected 1 day or 6 hours before flowering, was kept for 14 days for embryo induction in the nutrient medium (MS medium and vitamins, 1: 10; 2,4-D: Kinetin hormones). Then the ovaries were transferred to MS medium modified with 1:4; NAA: BAP hormones for plant regeneration. Result revealed that there were significantly differences between cultivars in terms of embryo and plant formation was obtained in Çengel F1 with %494.44 and % 302.78, respectively on the other hand cultivar Petek 40 had lowest respond on embryo formation. Regarding haploid plant formation Ufuk F1 had the lowest amount. It is also thought that the cocktail type has a higher response rate than the Beith Alpha type, but the genotype effect affects haploidization at a higher rate than the type effect.

Anahtar Kelimeler

Biotechnology, breeding, haploid, genotype effect, ovarium culture

Proje Numarası

FDK-2019-4843

Kaynakça

• Abdollahi, M. R., Najafi, S., Sarikhani, H., & Moosavi, S. S. (2016). Induction and development of anther-derived gametic embryos in cucumber (Cucumis sativus L.) by optimizing the macronutrient and agar concentrations in culture medium. Turkish Journal of Biology, 40(3), 571-579.
• Baktemur, G., Yücel, N. K., Taşkın, H., Çömlekçioğlu, S., & Büyükalaca, S. (2014). Effects of different genotypes and gamma ray doses on haploidization using irradiated pollen technique in squash. Turkish Journal of Biology, 38(3), 318-327.
• Chen, L., Fu, S. H., Xiang, J., & Li, Y. (2016). Preliminary studies on the high frequency of double haploid in the ovary culture of cucumber. II Asian Horticultural Congress, China.
• Çetinkaya, E., (2015). Farklı besi ortamı kombinasyonlarının bazı hıyar (Cucumis sativus L.) genotiplerinde gynogenesis yolu ile embriyo ve haploid bitki oluşumu üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Diao, W. P., Jia, Y. Y., Song, H., Zhang, X. Q., Lou, Q. F., & Chen, J. F. (2009). Efficient embryo induction in cucumber ovary culture and homozygous identification of the regenetants using SSR markers. Scientia Horticulturae, 119(3), 246-251.
• Domblides, E. A., Shmykova, N. A., Belov, S. N., Korottseva, I. B., & Soldatenko, A. V. (2019b). DH-plant production in culture of unpollinated ovules of cucumber (Cucumis sativus L.). Vegetable Crops of Russia, 6, 3-9.
• Domblides, E., Shmykova, N., Khimich, G., Korotseva, I., Kan, L., Domblides, A., Pivovarov, V., & Soldatenko, A. (2019a). Production of doubled haploid plants of Cucurbitaceae family crops through unpollinated ovule culture in vitro. VI International Symposium on Cucurbits, Belgium.
• El-Maksoud, A., EL-Gendy, S. E., & El-Kady, M. M. (2009). Genotypes and genotype× medium composition interaction effects on androgenetic haploid production in cucumber (Cucumis sativus L.). Journal of Agricultural Chemistry and Biotechnology, 34(11), 10305-10312.
• Erol, M. H., & Sarı, N. (2019). The effect of ovule-ovary culture and spermidine-putrescine applications on haploid embryo induction of cucumber (Cucumis sativus L.). Alatarim, 18(2), 108-117.
• FAO, 2019. FAOSTAT Statistic Database. http://www.fao.org. Erişim Tarihi: 02 Mart 2021.
• Golabadi, M., Ghanbari, Y., Keighobadi, K., & Ercisli, S. (2017) Embryo and callus induction by different factors in ovary culture of cucumber. Journal of Applied Botany and Food Quality, 90.
• Kurtar, S.E., Balkaya,A., & Ozer, M. O. (2018). Production of callus mediated gynogenic haploids in winter squash (Cucurbita maxima Duch.) and pumpkin (Cucurbita moschata Duch.). Czech Journal of Genetics and Plant Breeding, 54(1), 9-16.
• Li, J. X., Ge, G. M., Pang, S. M., Fang, G. N., Wu, X. B., & Zhou, H. X. (2012). Study on in vitro Culture and Plantlet Regeneration from Unpollinated Ovary of Cucumis sativus L.[J]. Northern Horticulture, 23.
• Murashige, T., & Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bio assays with tobacco tissue cultures. Physiologia plantarum, 15(3), 473-497.
• Plapung, P., Khumsukdee, S., & Smitamana, P. (2014b). Development of cucumber lines resistant to Cucumber mosaic virus by ovule culture. International Journal of Agricultural Technoogyl, 10(3), 733-741.
• Shariatpanahi, M. E., & Ramezanpour, S. S. (2019). Induction of parthenogenetic haploid embryos and production of haploid plants in cucumber (Cucumis sativus L.). Journal of Plant Production Research, 26(1), 21-33.
• Sorntip, A., Poolsawat, O., Kativat, C., & Tantasawat, P. A. (2017). Gynogenesis and doubled haploid production from unpollinated ovary culture of cucumber (Cucumis sativus L.). Canadian Journal of Plant Science, 98(2), 353-361.
• Şensoy, F. A. (2011). Biberde (Capsicum annuum L.) genotip, bitki yaşı ve mevsimin haploid bitki eldesinde etkisinin araştırılması. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Tantasawat, P. A., Sorntip, A., Poolsawat, O., Chaowiset, W., & Pornbungkerd, P. (2015). Evaluation of factors affecting embryo-like structure and callus formation in unpollinated ovary culture of cucumber (Cucumis sativus). International Journal of Agriculture and Biology, 17(3).
• Taşkın, H., Kemal Yücel, N., Baktemur, G., Çömlekçioğlu, S., & Büyükalaca, S. (2013). Effects of different genotypes and gamma ray doses on haploidization with irradiated pollen technique in watermelon (Citrullus lanatus L.). Canadian Journal of Plant Science, 93(6), 1165-1168.
• Wei, A., Du, S., Han, Y., Liu, N., & Zhang, G. (2010). A study on the relationship between cucumber gynogenesis and content of ovary hormones and polyamines. Acta horticulturae, 871, 625.
• Zou, T., Su, H. N., Wu, Q., & Sun, X. W. (2018). Haploid induction via unfertilized ovary culture in watermelon. Plant Cell, Tissue and Organ Culture (PCTOC), 135(2), 179-187.