Tarhan Köyü Merası Kiralama Talebinin Mera Kanunu Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 80 - 90, 25.04.2023

Hörünaz Erdoğan , Muhammet Şahin , Ömer Faruk Uzun

https://doi.org/10.24180/ijaws.1147344

Öz

Bu çalışma, 4342 sayılı Mera Kanunu gereği 31.07.1998 tarih ve 23419 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Mera Yönetmeliği’nin 7. Maddesi gereğince; Çorum ili, Merkez ilçesi, Tarhan köyünün 120.7 da’lık mera parsellerinin kiralanması talebi üzerine 2020 yılında yürütülmüştür. Çalışmanın esasını, mera durumunun belirlenerek meranın ıslaha ihtiyaç duyup duymadığı ve köyün hayvan varlığının ot ihtiyacını hangi oranda karşılayabildiğini oluşturmaktadır.
Mera alanı genel olarak taban alanda yer almakta olup, %0.75 eğim derecesi ile düz bir arazi yapısına sahiptir. Mera parsellerinin vejetasyon etütleri lup yöntemiyle yapılmıştır. Çalışılan meranın durumu, ortalama 23.55 ile “Zayıf” sınıfta yer almıştır. Bunun anlamı bitkisel yönden olması gerekenin çok daha altında bir kalite ve verimliliğe sahip olduğu, ıslah edilirse üretkenliğinin 4 kata kadar artırılabileceğidir. Genel olarak bütün mera parselleri hafif derecede otlatılmıştır. Sadece iyi kaliteli yem bitkilerinin daha fazla olduğu alanlarda bu bitkiler seçilerek ve genel olarak üstten % 50’den fazla anız kalacak şekilde otlatılmıştır. Merada yer alan iyi kaliteli yem bitkilerinin yarıdan daha fazlasının çiçek ve tohum sapları otlatılmadan kalmıştır. Genç bitkilerin çoğu otlatmadan zarar görmemişlerdir. Hayvanlar tarafından tercih edilmeyen bitkiler hemen hemen hiç otlatılmamıştır. Toprak yüzeyinde belirgin hayvan izleri görülmemiştir.
Bu verilere göre kiralamaya konu olan mera alanı, Mera Kanununun 12. maddesine göre, ıslah etmek koşulu ile 25 yıla kadar kiralanabilir. Kiralamada öncelik, kiralama ihalesinin yapıldığı tarih itibarıyla, Tarhan köyünde en az 6 aydan beri ikamet edenler ve hayvancılık işletme belgesi sahibi olanlardır.

Anahtar Kelimeler

Mera durumu, Mera ıslahı, Mera kiralama, Otlatma şiddeti, Otlatma kapasitesi

Evaluation of Tarhan Village Rangeland Lease Request

Öz

This study, in accordance with the Rangeland Law No. 4342 and Article 7 of the Rangeland Regulation, which came into force by being published in the Official Gazette dated 31.07.1998 and numbered 23419; It was carried out in 2020 upon the request of renting 120.7 da rangeland parcels of Tarhan village in the Central district of Çorum. The basis of the study is to determine the rangeland condition, whether the rangeland needs rehabilitation and to what extent the animal existence of the village can meet the hay need.
The rangeland area is a flat and low land with a slope of 0.75 %. Vegetation measurements of the rangeland plots were made by loop method. The rangeland condition of the area was in the "Poor" with an average of 23.55. This means that it has a much lower quality and productivity than it must be, and if it is rehabilitated, its productivity can be increased up to 4 times. In general, all rangeland plots are grazed slightly. Only in areas with high-quality forage crops, these plants were selected and grazed in such a way that generally more than 50% of the top stubble remained. More than half of the high-quality forage crops remained ungrazed with flower and seed stalks. Most of young plants were not harmed by grazing. Most of unpreferred plants are not grazed. Livestock hoof tracks were observed on the soil surface.
According to these data, the rangeland area subject to lease can be leased for up to 25 years, provided that it is rehabilitated in accordance with the 12th article of the Rangeland Law. Priority in leasing is those who have been residing in Tarhan village for at least 6 months as of the date of the leasing tender and those who have a livestock management certificate.

Anahtar Kelimeler

Rangeland condition, Rangeland rehabilitation, Rangeland lease, Grazing intensity, Stocking rate

Kaynakça

• Alay, F., İspirli, K., Uzun, F., Çınar, S., Aydın İ., & Çankaya N. (2016). Uzun süreli serbest otlatmanın doğal meralar üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(1), 116-124. https://doi.org/10.13002/jafag929
• Altın, M., Gökkuş, A., & Koç, A. (2005). Çayır Mera Islahı. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Mart Matbaası, İstanbul, 468s.
• Anonim. (1998a). Mera Kanunu. Resmî Gazete Tarih: 28/2/1998, Sayı: 23272, Tertip: 5, Cilt: 38, Kanun Numarası: 4342, Kabul Tarihi: 25/2/1998. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4342.pdf. [Erişim tarihi: 2 Ağustos, 2021].
• Anonim.a(1998b).aMeraaYönetmeliği.ahttps://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5057&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5. [Erişim tarihi: 1 Ağustos, 2021].
• Anonim. (2005). Toprak ve arazi sınıflaması standartları teknik talimatı. http://www.tarim.gov.tr/Belgeler/ Mevzuat/Talimatlar/Toprak Arazi Siniflamasi Standartlari Teknik Talimati ve IlgiliMevzuat_yeni.pdf. [Erişim tarihi: 28 Temmuz, 2021].
• Anonim. (2011). Türk Borçlar Kanunu. Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 4/2/2011. Kanun Numarası: 6098. Sayı: 27836. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf. [Erişim tarihi: 28 Temmuz, 2021].
• Anonim. (2012). Ulusal mera kullanım ve yönetim projesi sonuç raporu. TÜBİTAK Proje No:106G017. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim. (2016). Thornthwaite iklim sınıflandırmasına göre Türkiye iklimi. Meteoroloji Genel Müd., https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/Thornthwaite.pdf
• Anonim. (2019). Hayvan Ara. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://hbsapp.tarbil.gov.tr./Modüles/TURKVET/ Pages/Animal/CM/BSearchAnimal.aspx [Erişim tarihi: 29 Aralık, 2019].
• Anonim. (2020). Hayvan Ara. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://hbsapp.tarbil.gov.tr./Modüles/TURKVET/ Pages/Animal/CM/BSearchAnimal.aspx [Erişim tarihi: 30 Mayıs, 2020].
• Anonim. (2021). 4342 Sayılı mera kanununa göre 2006-2020 yıllarında yapılan ıslah amaçlı ve mevsimlik kiralamalara ait bilgiler. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://www.tarimorman.gov.tr/ Konular/Bitkisel-Uretim/Cayir-Mera-ve-Yem-Bitkileri. [Erişim tarihi: 1 Nisan, 2022].
• Anonim. (2022a). T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü Kayıtları. https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=CORUM. [Erişim tarihi: 1 Nisan, 2022].
• Anonim. (2022b). Hayvan Ara. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://hbsapp.tarbil.gov.tr./Modüles/TURKVET/ Pages/Animal/CM/BSearchAnimal.aspx [Erişim tarihi: 29 Aralık, 2022].
• Aydın, İ., & Uzun, F. (2000). Lâdik ilçesi Salur Köyü merasında farklı ıslah metotlarının ot verimi ve botanik kompozisyon üzerine etkileri. Turkish Journal of Agricultural and Forestry, 24(2), 301-307.
• Aydın, İ., & Uzun, F. (2002). Çayır-Mera Amenajmanı ve Islahı. Ders Kitabı No:9, Ziraat Fak. Basımevi, (ss. 313), Samsun.
• Bakır, Ö. (1999). Otlatma Kapasitesi. (Ed: Anonim) Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı (Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı-1). Matsa Basımevi, (ss. 181-206), Ankara, Türkiye.
• Büyükburç, U. (1999). Mera ve çayırların önemi ve özellikleri. Çayır-Mera Amenajmanı ve Islahı. Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı – 1, (ss. 137-145), Matsa Basımevi, Ankara.
• Deng, L., Sweeney, S., & Shangguan, Z. P. (2014). Grassland responses to grazing disturbance: plant diversity changes with grazing intensity in a desert steppe. Grass and Forage Science, 69(3), 524-533.
• Dönmez, B., & Uzun, F. (2013, Eylül 10-13). Meralarımızda görülen sütleğen türlerinin (Euphorbia sp.) bitkisel özellikleri ve kontrolü. [Sözlü bildiri]. Türkiye 10. Tarla Bitkileri Kongresi. 254-259, Konya.
• Ekiz, H. (1999). Mera Amenajmanı Teknikleri. Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı. Mera Kanunu Eğitim ve Uygulama El Kitabı – 1, (ss. 173-179), Matsa Basımevi, Ankara.
• Farazmand, A., Arzani, H., Javadi, S. A., & Sanadgol, A. A. (2019). Determining the factors affecting rangeland suitability for livestock and wildlife grazing. Applied Ecology & Environmental Research, 17(1), 317-329. http://dx.doi.org/10.15666/aeer/1701_317329
• Holechek, J. L., Pieper, R. D., & Herbel, C. H. (2010). Range Management: Principles and Practices (6th Edition). Prentice Hall, one Lake Street, Upper Saddle River, Amsterdam, Netherland.
• İspirli, K., Alay, F., Uzun, F., & Çankaya, N. (2016). Doğal meralardaki vejetasyon örtüsü ve yapısı üzerine otlatma ve topoğrafyanın etkisi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3, 14-22. https://doi.org/10.19159/tutad.76350
• İspirli, K., Uzun, F., & Uzun, Ö. F. (2021a, September 18-19). Aşdağul beldesi merası için tahsis amacı değişikliği talebinin mevzuata uygunluk değerlendirilmesi. ISPEC 7th International Conference on Agriculture, Animal Sciences and Rural Development. 631-644, Muş, Turkey.
• İspirli, K., Yavuz, T., Uzun, F., Alay, F., Çankaya, N., & Terzi, Y. E. (2021b). Orta ve Batı Karadeniz Bölgesi mera ıslah çalışmalarının etkinliğinin belirlenmesi. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü. Entegre Proje Sonuç Raporu. TAGEM/TBAD/B/19/A7/P7/2128.
• İspirli, K., Alay, F., Çankaya, N., Şahin, M., Uzun, Ö. F., & Uzun, F. (2022). Nemli-mezotermal iklim kuşağında yer alan hasanlar köyü mera ıslahı çalışmalarının etkinliğinin belirlenmesi. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 37(3), 487 – 504. https://doi.org/10.7161/omuanajas.1037905
• Jasmer, G. E., & Holechek, J. L. (1984). Determining grazing intensity on rangeland: No method exists for measuring grazing intensity simply, rapidly, accurately, and with precision among observers. Journal of Soil and Water Conservation, 39(1), 32-35.
• Koç, A., Gökkuş, A., & Altın, M. (2003, Ekim 13-17). Mera durumu tespitinde dünyada yaygın olarak kullanılan yöntemlerin mukayesesi ve Türkiye için bir öneri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Diyarbakır, Türkiye, 36-42.
• Koç, A., & Çakal, Ş. (2004, 7-10 June ). Comparison of some rangeland canopy coverage methods. İn: International Soil Congress Natural Resource Management for Sustainable Development, Erzurum, Turkey, 41-45.
• Kumbasar, F., Şahin, E., & Uzun, Ö. F. (2022, Haziran 28-30 ). Çakırgümüş köyü merası kiralama talebinin mera kanunu açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Korkut Ata Bilimsel Araştırma Kongresi, Osmaniye, 309-310.
• Genç Lermi, A., Palta, S., & Öztürk, H. (2016). Bartın ilinde bir mera ıslah çalışmasının değerlendirilmesi: Serdar köyü örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(2), 65-70. https://doi.org/10.24011/barofd.267299
• Lyons, R. K., & Machen, R.V. (2002). Livestock grazing distribution: considerations and management. Texas Farmer Collection. URL: https:/hdl.handle.net/1969.1/87089 [Erişim tarihi: 08 Haziran, 2021].
• Monrad, J., Kassuku, A. A., Nansen, P., & Willeberg, P. (1983). An epidemiological study of foot rot in pastured cattle. Acta Veterinaria Scandinavica, 24(4), 403-417.
• Palta, Ş., Genç Lermi, A., & Alagöz Altıntaş, G. (2021). Bartın ili Çiftlik Köyü doğal mera alanının bazı vejetasyon karakteristiklerinin belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(2), 170-182. https://doi.org/10.17474/artvinofd.915931
• Serin, Y. (2008). Türkiye’nin Çayır ve Mera Bitkileri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 486.
• Seydoşoğlu, S., & Saruhan, V. (2018, Haziran 21-22). Aşırı otlatmann doğal meralar üzerine etkileri. III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, Gaziantep, s. 78-85.
• Şahinoğlu, O., & Uzun, F. (2016). Taban mera ıslahında farklı metotların etkinliği: I. Agronomik özellikler. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31(3), 423-432. https://doi.org/10.7161/omuanajas.269997
• Uzun, F. (2009). Ontogenetic changes in hypericin content of some Hypericum species in natural pastureland of Turkey. Bangladesh Journal of Botany, 38(1), 13-17.
• Uzun, F., Garipoğlu, A.V., & Algan, D. (2010). Meralarımızda görülen sarı peygamber çiçeği (Centaurea solstitialis L.)’nin bitkisel özellikleri ve kontrolü. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 25(3), 213-222. https://doi.org/10.7161/anajas.2010.25.3.213-222
• Uzun, F., Garipoğlu, A. V., & Dönmez H. B. (2015). Mera yabancı otlarının kontrolünde keçilerin kullanımı. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 1(1), 40-50.
• Uzun, F., Alay, F., & İspirli, K. (2016a). Bartın ili meralarının bazı özellikleri. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 173-184. https://doi.org/10.19159/tutad.54652
• Uzun, F., Ocak, N., Şenel, M. Z., & Karadağ, Y. (2016b, April 12-14). The rates of desirable grazing plant species in rangelands: effect of different animal species and grazing pressures. [Oral presentation]. 15th International Meeting of the FAO-CIHEAM Subnetwork on Mediterranean Pastures and Fodder Crops, 83-86, Greece.
• Uzun, F., Alay, F., & İspirli, K. (2018, Mayıs 9-12). Rangeland Characteristic of open for grazing area for long years of West Black Sea Region. [Sözlü bildiri]. I. International Agricultural Science Congress, Van, Türkiye.
• Uzun, F., & Ocak, N. (2019). Some vegetation characteristics of rangelands subjected to different grazing pressures with single-or multi-species of animals for a long time (A case of Zonguldak province, Turkey). Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 34(3), 360-370. https://doi.org/10.7161/omuanajas.492494
• Uzun, F., İspirli, K., & Uzun, Ö. F. (2022). Meralarda Tahsis Amacı Değişikliği Talebinin Mevzuata Uygunluk Değerlendirmesi: Kayı Köyü Merası Örneği, Çorum, Türkiye. Black Sea Journal of Engineering and Science, 5(1), 1-6. https://doi.org/10.34248/bsengineering.980787
• Virágh, K., & Bartha, S. (1998). Interspecific associations in different successional stages of Brachypodium pinnatum grassland after deforestation in Hungary. Tiscia, 31, 3-12.