Bolu Yöresi Bal Arılarında (Apis mellifera L., 1758) Nosemosis ve Varroosis'in Yaygınlığı

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 50 - 56, 25.04.2023

Mustafa Yaman Tuğba Sağlam

https://doi.org/10.24180/ijaws.1205399

Cited By: 1

Öz

Bolu ili zengin flora ve bitki örtüsü nedeniyle arıcılıkta gelişme potansiyeline sahiptir. Ancak Bolu ilinde kovan başına bal üretim miktarı 8-10 kg olup Türkiye ortalamasının (14,4 kg) altındadır. Bal arısı hastalıkları ve parazitleri Türkiye'de arıcılığın gelişmesini geciktiren ve üretim verimini sınırlayan en önemli faktörlerin başında gelmektedir. Bu nedenle bu çalışmada, Bolu ilinin farklı ilçelerinde bal arısı örneklerinde varroosis ve nosemosis varlığının değerlendirilmesi amaçlandı. Sonuç olarak, Bolu ilindeki arı kolonilerinde nosemosis ve varroosis hastalıklarının varlığı ilk kez belgelendi. Nosemosis en yaygın hastalık olarak bulundu. İncelenen 3030 arı örneğinden 190'ı Nosema spp. ile enfekte idi. Nosemosis enfeksiyonunun ortalaması %6.3 olarak bulundu. Diğer taraftan, Bolu ilinde incelenen dokuz lokalitenin altısında Varroa enfestasyonu gözlendi. İncelenen 3753 arı örneğinden 118'i Varroa akarı ile enfekte bulundu. Toplam enfeksiyon % 0,6 ile % 19,2 arasında değişiklik gösterdi. Çalışmamız, Bolu yöresi arıcılarının varroosis ve nosemosisin izlenmesi ve kontrolünde alınması gereken önlemler konusunda detaylı olarak bilgilendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bal arısı, Nosemosis, Varroosis, Bolu, Türkiye.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

221O140

Prevalence of Nosemosis and Varroosis in Honeybees (Apis mellifera L., 1758) in Bolu Region

Öz

Bolu province has a potential to progress in beekeeping due to its rich flora and vegetation. However, the amount of honey production per beehive in the province of Bolu is 8-10 kg, which is below the average (14.4 kg) of Turkey. Honey bee diseases and parasites are among the most important factors that retard the development of beekeeping and limit production efficiency in Turkey. In this study, it was aimed to evaluate the presence of varroosis and nosemosis in honey bee samples in different districts of Bolu. The presence of nosemosis and varroosis diseases in bee colonies in Bolu province are documented for the first time. Nosemosis was the most common disease. 190 of the 3030 examined bee samples were infected by Nosema spp. Average of the nosemosis infection was 6.3%. On the other hand, Varroa infestation was observed in the six of nine localities examined in Bolu province. 118 of the 3753 examined bee samples were infected by Varroa mites. Total infection ranged from 0.6 to 19.2%. This study has shown a prevailing higher percentage of infested with Varroa mites and Nosema spp. in Bolu region and revealed that the beekeepers in the Bolu region should be informed in detail about the precautions to be taken in the monitoring and controlling varroosis and nosemosis.

Anahtar Kelimeler

Honeybee, Nosemosis, Varroosis, Bolu, Turkey.

Proje Numarası

221O140

Kaynakça

• Águila, R.d. & González-Ramírez, A. R. (2014). Sample size calculation. Allergologia et Immunopathologia, 42(5), 485–492. https://doi.org/10.1016/j.aller.2013.03.008.
• Akkaya, H. & Vuruşaner, C. (1996). Bal Arısı Hastalıkları ve Zararlıları. Teknik Yayınları.
• Aydın, L., Güleğen, E. & Çetinbaş, H. (2001, Kasım 1-3 ). Bursa yöresi bal arılarında Nosema apis’ in (Zander, 1909) yaygınlığı. [Sözlü bildiri]. Türkiye 3. Arıcılık Kongresi, Adana, Türkiye.
• Can, M. F. & Yalçın, C. (2015). Investigation of organizational responsibility and satisfaction level of the cattle producers in Turkey. Kafkas Universitesi Veteriner Fakultesi Dergisi, 21(5), 711–717. https://doi.org/ 10.9775/kvfd.2015.13229.
• Doğaroğlu, M. & Sıralı, R. (2005). Survey results on honeybee pests and diseases in Thracian Region of Turkey. Uludağ Arıcılık Dergisi, 5, 71-78.
• Fries, I. (1988). Contribution to the study of nosema disease (Nosema apis Z.) in honey bee (Apis mellifera L.) colonies. (Report No. 166). Sveriges Landbruksuniversitet, Institutionen för husdjurens utfodring och vard. ERIC. https://agris.fao.org/agris-search/search.do?recordID=US201300624684.
• Fries, I. (2010). Nosema ceranae in European honey bees (Apis mellifera). Journal of Invertebrate Pathology, 103(1), 73-9.
• Güler, A. (2017). Bal arısı (Apis mellifera L.) Yetiştiriciliği Hastalıkları ve Ürünleri. Bereket Akademi Yayınları. İlikler, İ. & Yüzbaş, A. (1980, Ocak 22-24). Ege bölgesi arı akarı (Varroa) savaşımı üzerinde araştırmalar [Paper presentation]. Türkiye I. Arıcılık Kongresi, Ankara, Türkiye.
• Kar, S., Kaya, N., Güven, E. & Karaer, Z. (2006). Yeni Geliştirilen Tespit Kabı İle Ergin Arılarda Varroa Enfestasyonunun Belirlenmesi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 68-73.
• Kekeçoğlu, M., Göç Rasgele, P., Acar, F. & Kaya, S.T. (2013). Düzce ilinde bulunan arıcılık işletmelerinde görülen koloni kayıplarının, bal arısı hastalık ve zararlılarının ve mücadele yöntemlerinin araştırılması. Iğdır Üniveristesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(3), 99-108.
• Kumova, U. (2001). Varroa jacobsoni kontrolünde ülkemizde kullanılan bazı ilaçların etkinliğinin araştırılması. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 25,597-602. ISSN: 2146-2720.
• Kumova, U. (2003, Nisan 28-30).Varroa ile mücadele yöntemleri. [Oral Presentation]. II. Marmara Arıcılık Kongresi, Yalova, Türkiye.
• Kuvancı, A., Yılmaz, Konak, F., Öztürk, S.H. & Akdeniz, G. (2013). Ordu İli Merkez İlçede Kışlatma Öncesi Varroa Mücadelesi Tamamlanan Kolonilerde Bulaşıklık Düzeyinin Araştırılması. Arıcılık Araştırma Dergisi, 5(9), 26-29.
• Martin-Hernandez, R., Meana, A., Prieto, L., Salvador, A.M., Garrido-Bailón, E. & Higes, M. (2007). Outcome of colonization of Apis mellifera by Nosema ceranae. Applied and Environmental Microbiology, 73, 6331-8. https://doi.org/10.1128/AEM.00270-07.
• Muz, M.N., Solmaz, H., Yaman, M. & Karakavuk, M. (2012). Kış Salkımı Erken Bozulan Arı Kolonilerinde Paraziter ve Bakteriyel Patojenler. Van Veterinary Journal, 23(3), 147-150. ISSN: 1017-8422; e-ISSN: 1308-3651.
• Oliver, R. (2020). Refining the mite wash: Part 3 dislodgement, precipitation, and separation. American Bee Journal, 160, 1013.
• Paxton, R.J. (2010). Does infection by Nosema ceranae cause “Colony Collapse Disorder” in honey bees (Apis mellifera)?. Journal of Apicultural Research, 49, 80-4. https://doi.org/10.3896/IBRA.1.49.1.11.
• Salkova, D., Gurgulova, K. (2022). Detection of Varroa destructor Mite and Nosema spp. in Bee Samples From Bulgaria. Bee Studies, 14 (1), 21-26. http://doi.org/10.51458/BSTD.2022.24.
• Şimşek, H. (2005).Elazığ yöresi bal arılarında bazı parazit ve mantar hastalıklarının araştırılması. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 52, 123-126.
• Şimşek, D. (2007). Muğla ili bal arılarının (Apis mellifera) mikrobiyal ve paraziter hastalıklar yönünden incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Hatay Üniversitesi, Hatay.
• Tel, O.Y. , Ötkün, S. , Güllü Yücetepe, A., Erdenliğ Gürbilek, S. & Keskin, O. (2021). Siirt ve Şanlıurfa’da Bulunan Bal arılarında Nosemosis Etkenlerinin Moleküler Teşhisi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 8 (4), 995-1000 . doi: 10.30910/turkjans.927169. https://doi.org/10.30910/turkjans.927169.
• Topçu, B. & Arslan, M.Ö. (2004). The prevalence of Nosemosis in honey bee in the province of Kars. Uludağ Arıcılık Dergisi, 164-170, 2004. ISSN : 1303-0248.
• TUIK. (2021). Arıcılık istatistikleri. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/aricilik/Link/2/Aricilik-Istatistikleri [Erişim tarihi: 10 Eylül 2022].
• Yaman, M., Yarılgaç, Ş., Güner, B.G. & Ertürk, Ö. (2015). Presence of Nosemosis in Honeybees (Apis mellifera) in Ordu Province. Turkiye Parazitoloji Dergisi, 39, 47-51. doi:10.5152/tpd.2015.3783.
• Yaman, M. (2020). Transmission of Microsporidium sp. between different generations of Crepidopdera aurata (Coleoptera:Chrysomelidae). Turkish Journal of Zooloogy, 44, 248–253. https://doi.org/ 10.3906/zoo-2003-32.
• Yaşar, N., Güler, A., Yeşiltaş, H.B., Bulut, G. & Gökçe, M. (2002). Karadeniz bölgesi arıcılığının genel yapısının belirlenmesi. Mellifera, 2(3), 15- 24.
• Yücel, B. (2005). Bal Arısı (Apis mellifera L.) Kolonilerinde Varroa (Varroa jacobsoni Q.) ile Mücadelede Farklı Organik Asitlerin Kullanılmasının Koloni Performansı Üzerine Etkileri. Hayvansal Üretim, 46(2), 33-39.
• Zerek, A., Yaman, M. & Dik, B. (2021). Prevalence of nosemosis in honey bees (Apis mellifera L., 1758) of the Hatay province in Turkey. Journal Of Apicultural Research, 61(3), 368-374. https://doi.org/10.1080/00218839.2021.2008706.
• Zerek, A. (2022). Prevalence of Nosema and Amoeba Infections in Beekeeping Farms in Hatay Province. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(4), 976-981. https://doi.org/10.30910/turkjans.1146521.