İlkokul ve ortaokullarda öğrencilerin okul müdürü algısının resimler üzerinden analizi

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 1, 11 - 34, 30.06.2024

Önder Varol Taner Atmaca

https://doi.org/10.62195/ijdes.1482430

Öz

Okullar için büyük öneme sahip okul müdürlerinin öğrenciler gözünden nasıl göründüğü araştırılması ve analiz edilmesi gereken konular arasında yer almaktadır. Bu araştırmada ilkokul ve ortaokullardaki öğrencilerin okul müdürü algısının resimler üzerinden analizi incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim deseni yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Düzce Merkez ve Çilimli ilçelerinde resmî ve özel ilkokul (2, 3 ve 4. Sınıflar) ile ortaokullarda eğitim alan öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışma grubu oluşturulurken uygun (kolay) örnekleme tekniğinden yararlanılmıştır. Toplamda 12 farklı okul (2’si özel, 10’u devlet) çalışma sahası olarak belirlenmiştir ve bu okullar içinde ise toplamda 724 öğrenci çalışma grubunun içine katılmıştır. Araştırma verileri içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Bu temalar “Sosyal Müdür”, “Çalışkan Müdür”, “Demokratik ve Adil Müdür”, “Otoriter ve Baskıcı Müdür”, “Koruyucu Müdür” ve “Fiziksel Özellikleri Ön Planda Olan Müdür” şeklindedir. Öğrenciler tarafından çizilen resimler MAXQDA 26 yazılımına aktarılmış ve burada “okul müdürü” figürüne atfedilen özelliklere göre kodlar oluşturulmuş ve oradan da temalara ulaşılmıştır. Analiz sonuçlarına göre; İlkokul öğrencilerinin büyük bir çoğunluğu müdürleri daha çok “Sosyal Müdür” olarak algılarken, ortaokul öğrencilerinin genellikle “Otoriter ve Baskıcı Müdür” algısına sahip olmaları, okul kademeleri arasındaki deneyim ve algı farklılıklarını açıkça ortaya koymaktadır. Verilerin analizinde ayrıca uzman bir resim öğretmeninden ve yapay zekâ uygulamalarından (ChatGPT-4) destek alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul müdürü, algı, metafor, imge, resim

Analysis of students' perception of school principal in primary and secondary schools through pictures

Öz

One of the issues that needs to be researched and analyzed is how school principals, who are of great importance to schools, are seen through the eyes of pupils. In this study, students' perceptions of principals in primary and secondary schools were analyzed through pictures. The phenomenological design method, one of the qualitative research methods, was used in the research. The study group of the research consists of students studying in public and private primary schools (2nd, 3rd and 4th grades) and secondary schools in Düzce Central and Çilimli districts. A convenient (simple) sampling technique was used to form the study group. A total of 12 different schools (2 private and 10 public) were identified as the study area and a total of 724 students in these schools were included in the study group. The research data were analyzed using the content analysis technique. These themes are 'Social Principal', 'Hardworking Principal', 'Democratic and Fair Principal', 'Authoritarian and Oppressive Principal', 'Protective Principal' and 'Principal with Physical Characteristics in the Forefront'. The pictures drawn by the students were transferred to MAXQDA 26 software, where codes were created according to the characteristics attributed to the figure of the 'principal', and from there themes were identified. According to the results of the analyses, while the majority of primary school pupils perceived the headteacher as a 'social leader', the fact that secondary school pupils generally perceived the headteacher as an 'authoritarian and oppressive leader' clearly shows the differences in experience and perception between the different levels of education. An expert drawing teacher and artificial intelligence applications (ChatGPT-4) were also used to analyze the data.

Anahtar Kelimeler

School principal, perception, metaphor, image, picture

Kaynakça

• Akan, D., & Yarım, M. A. (2019). İlkokul öğrencilerinin okul ve okul müdürü kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 223-233.
• Aktaş, A., & Özgenel, M. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
• Armağan Köseoğlu, S. (2023). Bir iletişim aracı olarak çocuk resmi ve özellikleri. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 137-145.
• Aslan, C., & Arastaman, G. (2024). Okul müdürü olma istekliliğinde liderlik etme motivasyonun rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(89), 256-269. https://doi.org/10.17755/esosder.1335529
• Ayverdi, İ. (2005). Misâlli büyük Türkçe sözlük. Kubbealtı Neşriyât. İstanbul.
• Balyer, A. (2013). Okul müdürlerinin öğretimin kalitesi üzerindeki etkileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(2), 181-214.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: Kayseri ili örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 91-118.
• Demir, C., & Karakaş Yıldırım, Ö. (2019) Türkçede metaforlar ve metaforik anlatımları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 1085-1096. https://doi.org/10.32709/akusosbil.599335
• Eraslan, A. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının model oluşturma etkinlikleri ve bunların matematik öğrenimine etkisi hakkındaki görüşleri. İlköğretim Online, 10(1), 365-377.
• Fullan, M. (2002). Principals as leaders in a culture of change, educational leadership. http://www.michaelfullan.ca/Articles_02/03_02.htm
• Gencer, M. (2021). Öğrencilerin okul ve okul müdürü kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi 2021, 11(2), 729-754. https://doi.org/10.23863/kalem.2021.22
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E., & Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish Journal Of Computer And Mathematics Education, 2(2), 140-159.
• Güven, İ. (2009). Yaratıcı drama yoluyla öğrenme stratejilerinin geliştirilmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 4(7), 23-34.
• Hıraoğlu, S., & Hıraoğlu, E. (2023). Öğretmen liderliğini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Enderun, 7(1), 96-120.
• Karabağ-Köse, E., & Güçlü, N. (2017). Okul müdürlerinin liderlik stilleri, okullarda karara katılım ve örgütsel öğrenme arasındaki ilişkiler. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 209-224.
• Kazak, E., & Yaylalı, E. (2023). Okul müdürlerinin okul iklimine etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 802-818.
• Malchiodi, C. A. (2005). Expressive therapies: history, theory, and practice. In Malchiodi (Ed.), Expressive Therapies, pp.1-15.
• Özdemir, T. Y., Kartal, S. E., & Yirci, R. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 190-215.
• Özgenel, M., & Nair, A. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerini yordayan bir faktör: politik beceriler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 56, 182-205.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Sürücü, A., & Ünal, A. (2018). Öğrenci motivasyonunu artıran ve azaltan öğretmen davranışlarının incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 253-295. https://doi.org/10.26466/opus.404122
• Şeyihoğlu, A., & Gençer, G. (2011). Hayat bilgisi öğretiminde metafor tekniğinin kullanımı. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 8(3), 83-100.
• Şişman, M., & Taşdemir, İ. (2008). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Pegem.
• Teoman, A. (2003). Eğretileme: Beşinci Töz. Kitaplık, 65, 55-58.
• Tofur, S., & Yıldırım, R. (2021). Okul müdürlerinin okul yönetim süreçleriyle ilgili görüşlerinin incelenmesi (Demirci ilçesi örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 961-987. https://doi.org/10.17755/esosder.823787
• Toklu, G. G. (2008). İlköğretim 4. - 5. sınıf öğrencilerinin kendi çizimlerinden fen dersi öğretimine yönelik algılarıyla yapılandırmacı öğrenme ortamı anlayışları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Türkmen, F. (2008). Mukayeseli edebiyat ve mukayeseli folklor çalışmaları üzerine görüşler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 8(2), 111-116.
• Ünal, U. (2003). İdari ve sosyal alanlarda Nizam-ı Cedîd çabaları. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 14(14), 273-289.
• Ünsal, S., & Görücü, Y. D. (2023). Öğretmen motivasyonunu etkileyen öğrenci, veli ve yönetici davranışları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 5(2), 148-170.
• Yalçın, M., & Erginer, A. (2012). İlköğretim okullarında okul müdürüne ilişkin metaforik algılar. Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcileri Dergisi, 1(2), 229-256.
• Yalçın, M., & Erginer, A. (2014). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul müdürü algılarına ilişkin yaptıkları çizimler. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(171), 270-285.
• Yavuzer, H. (1997). Resimleriyle çocuk: Resimleriyle çocuğu tanıma. Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, N., & Uğur, M. (2011). Öğrencilerin algısından okul müdürü imgelerinin karikatürize ifadeleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 409-426.