Türkiye’de Cari İşlemler Hesabı ile Finans Hesabı Arasındaki Nedensellik İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 2, 279 - 297, 30.06.2019

Nagehan Keskin

https://doi.org/10.24988/ije.2019342848

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de cari işlemler hesabı ile finans
hesabı ve cari işlemler hesabı ile finans hesabının bileşenleri arasındaki nedensellik
ilişkisi 1998:Q₁- 2018:Q₂ dönemi için Toda-Yamamoto nedensellik
analizi ile incelenmektedir. Ampirik bulgular, finans hesabından cari işlemler
hesabına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymaktadır.
Finans hesabının bileşenleri ile cari işlemler hesabı arasındaki nedensellik
ilişkisine bakıldığında ise bulgular farklılaşmakta; finans hesabını oluşturan
sermaye akımlarından portföy yatırımları ile kısa vadeli sermaye akımlarından
cari işlemler hesabına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi mevcutken, cari
işlemler hesabından doğrudan yatırımlar ile diğer uzun vadeli sermaye
akımlarına doğru ise tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cari İşlemler Hesabı, Finans Hesabı, Sermaye Akımları, Nedensellik

The Causality Relationship Between Current Account and Financial Account in Turkey

Öz

In this study the causality relationship between the current account and
financial account and the current account and the components of the financial
account is examined by Toda-Yamamoto causality analysis for he period of 1998:Q₁-
2018:Q₂ in Turkey. The empirical findings show that there is a
unidirectional causality relationship from the financial account to the current
account. However, when we look at the causality relationship between the
components of financial account and the current account, the findings are
different. While there is a unidirectional causality relationship between
potfolio investments and short term capital flows to current account, it is
determined that there is a unidirectional causality relationship from current
account to direct investment and other long term capital flows

Anahtar Kelimeler

Capital Account, Financial Account, Capital Flows, Causality

Kaynakça

• AKÇAĞLAYAN, A. (2015), “Türkiye’de Cari Açık, Büyüme, Kur ve Sermaye Hareketleri Arasındaki Nedensellik İlişkisi”, EY International Congress on Economics II. November 5-6. Ankara. http://www.ekonomikyaklasim.org/eyc2015/userfiles/downloads/_Paper%20218.pdf (17.10.2017).
• ALP, A. (2000), Finansın Uluslararasılaşması, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• ASLAN, N., TERZİ, N., SİAMPAN, E. (2014), “Türkiye’de Kısa Vadeli Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme ve Reel Döviz Kuru İle İlişkisi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(10), Ocak, 15-31.
• AYHAN, D. (2014), “BRICS-T Ülkelerine Yönelik Portföy Yatırımlarının Cari Açık Üzerindeki Etkisi: Dinamik Panel Veri Analizi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(1), 67-75.
• BARLAS, Y., KAYA, N. (2013), “Parasal Genişleme Politikalarının Gelişmekte Olan Ülke Portföy Akımları Kompozisyonuna Etkisi”, TCMB Ekonomi Notları, Sayı: 2013-01, Ocak, 1-10.
• BERKSOY, T., SALTOĞLU, B. (1998), Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No: 1998-58, İstanbul.
• BORATAV, K. (2013), Türkiye İktisat Tarihi, İmge Kitabevi, 18. Baskı, Ankara.
• BULUT, E., ÇERMİKLİ, A.H. ve DİKMEN, F.H. (2018), “Türkiye’nin Uluslararası Yatırım Pozisyonu ve Yatırım Gelir-Gider Dengesi: 2000-2016”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 49-77.
• CALVO, G. (1991), “The Perils of Sterilization”, IMF Staff Papers, No: 38, December, 921-926.
• CENGİZ, V., KARACAN, R. (2015), “Gelişmekte Olan Ülkelere Yönelik Sermaye Hareketleri ve Ekonomik Sonuçları”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 8(15), 327-344.
• CESUR, E. E. (2016), “Küresel Sermaye Hareketlerinin Türkiye’deki İşgücü Piyasasına Etkisi”, Karatahta İş Yazıları Dergisi, Sayı: 6, Aralık, 117-156.
• ÇALIŞKAN, Ş., KARABACAK, M. ve MECİK, O. (2017), “Türkiye Ekonomisinde Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Boostrap Toda-Yamamoto Nedensellik Testi Yaklaşımı”, KOSBED, No: 33, 45-56.
• ÇÖLDEMLİ, F. (2015), “Türkiye’de Yabancı Portföy Yatırımları ile Cari İşlemler Dengesi Arasındaki İlişki: 2003-2013”, Electronic Journal of Vocational Colleges, December, 59-64.
• DEĞER, S., AY, S. (2013), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Cari İşlemler Arasındaki Nedensel İlişkiler (1990-2011)”, Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 9(2), Temmuz, 5-22.
• ENGLE, E. R., GRANGER, C. W. J. (1987), “Co-Integration and Error Correction Representation, Estimation and Testing”, Econometrica. 55(2), 251-276.
• ERBAYKAL, E. (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Döviz Kuru Cari Açık Üzerinde Etkili midir? Bir Nedensellik Analizi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 3(6), 81-88.
• ERDEM, N. (2015), “Finansal Birikim Rejimi Altında Türkiye’de Bankacılık”, Finansallaşma, Devlet ve Politik İktisat, (Ed. H. Mıhçı), NotaBene Yayınları, Ankara, 147-172.
• ERDEN, L., ÇAĞATAY, O. (2011), “Türkiye’de Cari İşlemler ve Sermaye Hesapları Arasındaki İlişki”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 29(2), 49-67.
• ERSOY, İ. (2011), “The Causal Relationship Between The Financial Account And The Current Account: The Case of Turkey”, International Research Journal of Finance and Economics. 75, 187-193.
• EŞİYOK, B. A. (2012), “Türkiye Ekonomisinde Cari Açık Sorunu ve Nedenleri”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 49(569), 63-86.
• GRANGER, C.W.J. (1969), “Investigation Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica, 37(3), 424-438.
• GUERİN, S. S. (2003), “The Relationship Between Capital Flows and Current Account: Volatility and Causality”, Trinity College Dublin Working Paper, 1-62.
• İNANDIM, Ş. (2005), “Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri İle Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği”, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara.
• KESGİNGÖZ, H., KARATAŞ, A.R. (2016), “Yabancı Sermaye Yatırımları ile Cari İşlemler Açığı İlişkisi ve Cari işlemler Açığı İçin Politika Önerileri”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 597-610.
• KİM, C. H., KİM, D. (2011), “Do Capital Inflows Cause Current Account Deficits?”, Applied Economics Letters, 18, 497-500.
• KONT, B. (1998), “Sermaye Girişleri ve Makroekonomik Etkileri: Türkiye Deneyimi (1990-1996)”, İktisat Politikası (Seçme Konular, Para Politikası, Maliye Politikası ve Uluslararası İktisat Politikası), (Ed. V. Serin), Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti, İstanbul, 685-739.
• MANDA, S. (2014), “Capital Flows and Current Account Dynamics in Zimbabwe”, Journal of Economics and International Business Management, 2(4), 82-99.
• MERCAN, M., YURTTANÇIKMAZ, Z.Ç. (2013), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar-Cari İşlemler Açığı ilişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz”,Bankacılar Dergisi, 87, 57-78.
• OBSTFELD, M., ROGOFF, K. (1996), Foundations of International Macroeconomics, The MIT Press.
• OEKİNG, A., ZWİCK, L. (2015), “On the Relation Between Capital Flows and the Current Account”, RUHR Economic Papers, 565, 1-24.
• SAÇIK, S. Y., KARAÇAYIR, E. (2015), “Türkiye’de Cari İşlemler Hesabının Finansmanı: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 155-166.
• SÖYLEMEZ, A. O., YILMAZ, A. (2012), “Türkiye Ekonomisinde Finansal Serbestleşme Döneminde Uluslararası Sermaye Girişi-Büyüme İlişkisi”, Marmara Üniversitesi İİB Dergisi, XXXIII (II), 47-66.
• ŞENGÜL, S. ve TUNCER, İ. (2006), “Türkiye’de Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme: 1960-2000”, İktisat İşletme ve Finans, 21, Mayıs, 69-80.
• TCMB. (2015), Ödemeler Dengesi İstatistiklerine İlişkin Yöntemsel Açıklama, İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü, Ankara, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/0ab87526-c290-4bdd-94d4-b8e99e70eba9/BOPMetaveri.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-0ab87526-c290-4bdd-94d4-b8e99e70eba9-ml39cvO , (01.07.2018).
• TODA Y. H., YAMAMATO, T. (1995), “Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Process”, Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• TURAN, T., KARAKAŞ, M. (2016), “Cari Denge ve Finans Hesabı İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Uygulama”, Maliye Dergisi, 170, Ocak-Haziran, 45-58.
• UZUNOĞLU, S., ALKİN, K. ve GÜRLESEL, F. (1995), Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Gelişmekte Olan Ülkelerde Makroekonomik Etkileri ve Türkiye, IMKB Araştırma Yayınları, No: 6, İstanbul.
• WONG, C. H., CARRANZA, L. (1999), “Policy Responses to External Imbalances in Emerging Market Economies: Further Empirical Results”, IMF Staff Papers, 46(2), June, 225-237.
• YAN, H.D. (2005), “Causal Relationship Between The Current Account and Financial Account”, International Advances in Economic Research, 11, 149-162.
• YAN, H.D. (2007), “Does Capital Mobility Finance or Cause a Current Account Imbalance?”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 47, 1-25.
• YAN, H. D., YANG, C.I. (2008), “Foreign Capital Inflows The Current Account Imbalance: Which Causality Direction?”, Journal of Economic Integration, 23(2), June, 434-461.
• YAN, H. D., YANG, C.I. (2012), “Are There Different Linkages of Foreign Capital İnflows And The Current Account Between Industrial Countries And Emerging Markets?”, Empirical Economics, 43(1), 25-54.