Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Davranışının Analizi

Yıl 2019, Cilt: 34 Sayı: 3, 331 - 344, 30.09.2019

Özlem Ayvaz Kızılgöl , Evren İpek

https://doi.org/10.24988/ije.2019343816

Cited By: 3

Öz

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde hanehalkı tasarrufları, ülke ekonomileri ve refahı için belirleyici niteliktedir. Bu çalışmada TÜİK tarafından yayımlanan 2002-2016 yılları arasında Hanehalkı Bütçe Anketi mikro veri setleri kullanılarak, Türkiye’de hanehalkı tasarrufları üzerinde etkili olan temel faktörler belirlenmiş ve yıllara göre hanehalkının tasarruflarındaki değişim gözlemlenmeye çalışılmıştır. İki durumlu probit regresyon modeli sonuçları, hanehalkının oturduğu konuta mülkiyet durumunun, konutun ısıtma sisteminin, ikinci konut ve müstakil konut sahipliğinin, sahip olunan otomobil adedinin, eşdeğer fert başına hanehalkı büyüklüğünün, hanehalkı reisinin yaşının, sağlık sigortasının varlığının, eğitim durumunun, mesleğinin ve eşinin çalışma durumunun hanehalkının tasarruflarını belirleyen en önemli faktörler olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Hanehalkı, Tasarruf, Birleştirilmiş Veri Seti, Probit Model

The Analysis of Household Saving Behaviour for Turkey

Öz

The saving of households is a crucial factor for the economies and welfare of developing countries like Turkey. This paper determines the basic factors that influence the household saving and tries to observe the changes in household savings across years by the use of microdata sets of Household Budget Surveys that are conducted by Turkish Statistical Institute for the 2002-2016 period. Bivariate probit regression model results indicate that ownership of the residence of the household, heating system of the residence, ownership of secondary house and detached house, number of the automobiles that household owns, per equivalent adult household size, the existance of health insurance for the head of the household, the age, the education level, the profession and the working status of the spouse are the most important factors that affect the household savings.

Anahtar Kelimeler

Household, Savings, Pooled Data, Probit Model

Kaynakça

• Akkaya, Ş. ve Pazarlıoğlu, M. V. (1998). Ekonometri II. İkinci Baskı. Erkam Matbaacılık. İstanbul.
• Aksoy, F. (2016). Tasarrufun Belirleyicileri: Tüketici ve Ticari Kredilere İlişkin Bulgular. T.C. Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. Uzmanlık Yeterlik Tezi. Ankara.
• Barış, S. (2016). Yurtiçi Tasarrufları Belirleyen Faktörler ve Türkiye için Bir Değerlendirme (1990-2016). Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 4 (2), 39-57.
• Barış, S. ve Şahin, M. (2017). Tasarruf Davranışını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Tokat’ta Kamu Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. V. Anadolu International Conference in Economics. 11-13 Mayıs, Eskişehir, Türkiye.
• Bozkuş, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2007). Hanehalkı Tasarruf Tercihleri: Türkiye Örneği. 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi. 24-25 Mayıs, Malatya, Türkiye.
• Çolak, Ö. F. ve Öztürkler H. (2012). Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi. Bankacılar Dergisi, 82, 3-44.
• Greene, W. H. (2003). Econometric Analysis. Fifth Edition. Prentice Hall. New Jersey.
• Gujarati, D. N. (1995). Basic Econometrics. Third Edition. McGraw-Hill. U.S.A.
• Gürsel, S., Levent, H., Selim, R., Sarıca, Ö. (2000). Türkiye’de Bireysel Gelir Dağılımı ve Yoksulluk -Avrupa Birliği ile Karşılaştırma-. Lebib Yalkın Yayınları. İstanbul.
• Kanık, Z. B. ve Dinç, D. T. (2017). Eğitim-Tasarruf İlişkisi: Türkiye için Bir Uygulama. Bankacılık ve Sigortacılık Araştırmaları Dergisi, 2 (11), 59-91.
• Khan, A. H., Khalid, U., Shahnaz, L. (2016). Determinants of Household Savings in Pakistan: Evidence from Micro Data. Journal of Business & Economics, 8 (2), 171-201.
• Levent, C., Arvas, M. A., Yenilmez, M. İ. (2018). Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörlerin Probit Model İle Tahmini: Van İli Örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 245-270.
• Özsan, A. G., Pektaş Erdem B. ve Ata S. (2017). Türkiye'de Yurtiçi Tasarrufların ve Tüketimin Gelişimi. http://onbirinciplan.gov.tr/wp-content/uploads/2018/02/T%C3%BCrkiye%E2%80%99de-Yurt-%C4%B0%C3%A7i-Tasarruflar%C4%B1n-Ve-T%C3%BCketimin-Geli%C5%9Fimi-Arka-Plan %C3%87al%C4%B1%C5%9Fm....pdf (Erişim Tarihi:18.10.2019)
• Pektaş Erdem, B. (2017). Türkiye’de Hanehalkı Tasarruflarını Etkileyen Faktörler. T.C. Kalkınma Bakanlığı Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü. Uzmanlık Tezi. Ankara.
• Samantaraya, A. ve Patra, S. K. (2014). Determinants of Household Savings in India: An Empirical Analysis Using ARDL Approach. Economics Research International, Article ID: 454675, 1-8.
• Selim, S. (2006). Türkiye’de Evli Kadınların İşgücüne Katılımı: Probit Model. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 47-64.
• Szopinski, T. (2017). The Determinants of Household Savings in Poland. Acta Sci. Pol. Oeconomia, 16 (2), 117-125.
• Şengür, M. ve Taban, S. (2016a). Türkiye’de Hanehalkı Tasarruflarının Gelir Dışındaki Belirleyicileri. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 29-53.
• Şengür, M. ve Taban, S. (2016b). Gelir Dağılımı-Tasarruf İlişkisi: Türkiye’de Hanehalkı Gelir Türünün Tasarruflar Üzerindeki Etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 49-72.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2019). http://www.sbb.gov.tr/ekonomik-ve-sosyal-gostergeler/ (Erişim Tarihi: 18.10.2019)
• Tunay, K. B. (2017). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Hanehalkı Tasarruflarının Makro Ekonomik Belirleyicileri. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54 (633), 61-78.
• TÜİK, www.tuik.gov.tr
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2002 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2003 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2004 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2005 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2006 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2007 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2008 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2009 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2010 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2011 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2012 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2013 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2014 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2015 Mikro Veri Seti
• TÜİK, Hanehalkı Bütçe Araştırması, 2016 Mikro Veri Seti
• Uluyol, O. (2011). Türkiye’de Ailelerin Tasarruf Yapma Alışkanlıkları ve Tasarrufları Değerlendirme Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (35), 167-179.
• Uygur, E. (2012). Türkiye’de Tasarrufların Seyri ve Etkileyen Bazı Unsurlar. http://www.tek.org.tr/files/disc/dt66.pdf (Erişim Tarihi: 18.10.2019)
• Yoksulluğu Değerlendirme Ortak Raporu (2004)
• Wooldridge, J. M. (2003). Introductory Econometrics-A Modern Approach. South-Western College Publishing. U.S.A.
• Zengin, S., Yüksel S. ve Kartal M.T. (2018). Türkiye'deki Düşük Hanehalkı Tasarrufuna Neden Olan Faktörlerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 13(49), 86-100.