Examination of the Relationship Between Organizational Trust and Organizational Citizenship Behavior in Bank Employees

Yıl 2022, Cilt: 37 Sayı: 4, 947 - 966, 10.11.2022

Bülent Aygün

https://doi.org/10.24988/ije.1026049

Öz

In this research, it is aimed to examine the relationship between organizational trust perceptions of employees in banks operating as "trust institutions" and organizational citizenship behavior. For this purpose, "Relational Screening Model" was used in the research. In data collection, face-to-face survey data collection method was chosen from the quantitative research data collection methods. The study group of this research consists of a total of 435 people working in the branches of public banks Vakıfbank and Ziraat Bank and private banks Akbank and Garanti Bank in Istanbul. In this study, simple random sampling method, which is one of the probability-based sampling types, was adopted. According to this research, it is determined that there is a moderate and positive relationship between trust in the manager, trust in the organization, total organizational trust and the perception of organizational citizenship courtesy. Again, according to this study, it is found that there is a high level of positive relationship between trust in the manager, trust in the organization and total organizational trust and organizational citizenship altruism, conscientiousness, civic virtue, sportsmanship and total organizational citizenship perception. Most of the studies in the literature support the view that there is a positive and significant relationship between the level of exhibiting organizational citizenship behavior and the perception of organizational trust.

Anahtar Kelimeler

Organizational trust, bank employees, organizational citizenship behavior

Banka Çalışanlarında Örgütsel Güven Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, birer “güven kurumu” olarak faaliyet gösteren bankalardaki çalışanların örgütsel güven algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada “İlişkisel Tarama Modeli” kullanılmıştır. Verilerin toplanmasında nicel araştırma veri toplama yöntemlerinden yüz yüze anket ile veri toplama yöntemi seçilmiştir. Bu araştırmanın çalışma grubunu kamu bankaları olan Vakıfbank ve Ziraat Bankası ile özel bankalar olan Akbank ve Garanti Bankası’nın İstanbul ilindeki şubelerinde çalışan toplam 435 kişi oluşturmaktadır. Bu çalışmada olasılığa dayalı örneklem türlerinden basit tesadüfi örneklem yöntemi benimsenmiştir. Bu araştırmaya göre yöneticiye güven, örgüte güven ve toplam örgütsel güven ile örgütsel vatandaşlık nezaket algısı arasında orta düzeyde ve pozitif yönde ilişki olduğu tespit edilmiştir. Yine bu araştırmaya göre yöneticiye güven, örgüte güven ve toplam örgütsel güven ile örgütsel vatandaşlık özgecilik, vicdanlılık, sivil erdem, sportmenlik ve toplam örgütsel vatandaşlık algısı arasında yüksek düzeyde pozitif ilişki olduğu bulunmuştur. Literatürde yer alan araştırmaların büyük bir bölümü örgütsel vatandaşlık davranışı sergileme düzeyi ile örgütsel güven algısı arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu görüşünü desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel güven, banka çalışanları, örgütsel vatandaşlık davranışı

Kaynakça

• Akgündüz, Y. ve Güzel, T. (2014). Örgütsel Adalet ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkide Örgütsel Güvenin Aracılık Etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 1-17.
• Al-Mahasneh, M. A. (2015). The Impact of Organizational Citizenship Behavior on Job Performance at Greater Amman Municipality. European Journal of Business and Management, 7(36), 108-118.
• Appelbaum, S., Bartolomucci, N., Beaumier, E., Corrigan, R., Dore, I., Girard, C., and Serroni, C. (2004). Organisational Citizenship Behaviour: A Case Study of Culture, Leadership and Trust. Management Decisions, 42(1/2), 184-191.
• Asgari, A., Silong, A. D., Ahmad, A., and Samah, B. A. (2008). The Relationship between Transformational Leadership Behaviours, Organizational Justice, Leader-Member Exchange, Perceived Organizational Support, Trust in Management and Organizational Citizenship Behaviours. European Journal of Scientific Research, 23(2), 227-242.
• Bachtach, D. G., Bendoly, E. and Podsakoff, P. M. (2001). Attributions of the "Causes" of Group Performance as an Alternative Explanation of the Relationship between Organizational Citizenship Behavior and Organizational Performance. Journal of Applied Psychology, 86(6), 1285.
• Balkan, B. (2006). Bankacılıkta Temel Etik Yaklaşım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Bankacılık Enstitüsü, 2006.
• Chen, C. Y. and Yang, C. F. (2012). The Impact of Spiritual Leadership on Organizational Citizenship Behavior: A Multi-Sample Analysis. Journal of Business Ethics, 105(1), 107-114.
• Cherry, B. W. (2000). The Antecedents of Trust in A Manager: The Subordinate Tells the Story of Time. Unpublished doctoral dissertation, The University of Arizona.
• Çankır, B. ve Yener, S. (2017). İş’te Pozitif Davranış. Çizgi Yayınevi, Konya.
• Çetin, F. (2011). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Açıklanmasında Örgütsel Bağlılık, Iş Tatmini, Kişilik ve Örgüt Kültürünün Rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çubukçu, K. ve Tarakçıoğlu, S. (2010). Örgütsel Güven ve Bağlılık İlişkisinin Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Öğretmenleri Üzerinde İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(4), 57-78.
• Danish, R., Humayon, A., Shadid, A. U., Ahmad, H. W. and Murtaza, G. (2015). Relationship Between Perceived Organizational Support and Organizational Citizenship Behavior; A Study of Employees In National Highway Authority Of Pakistan. American Journal of Economics, Finance and Management, 1(3), 195-199.
• Deluga, R. J. (1994). Supervisor Trust Building, Leader-Member Exchange and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 67, 315-326.
• Demircan, N. ve Ceylan, A. (2003). Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 139-150.
• Demirel, Y. (2008). Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 179-194.
• Dirks, K. T., and Skarlicki, D. (2004). Trust in Leaders: Existing Research and Emerging Issues. In Kramer, R. & Cook, K. (Eds.). Trust and Distrust within Organizations: Thousand Oaks, CA: Sage.
• Dolan S. L., Tzafrir, S. S., and Baruch, Y. (2005). Testing the Causal Relationships between Procedural Justice, Trust and Organizational Citizenship Behaviour. Revue De Gestion Des Ressources Humanies, 57, 79-89.
• Driscoll, W. J. (1978). Trust and Participation Organizational Decision Making as Predictors of Satisfaction. Academy of Management Journal, 21(1), 44-56.
• Duffy, J. A. and Lilly, J. (2013). Do Individual Needs Moderate the Relationships between Organizational Citizenship Behavior, Organizational Trust and Perceived Organizational Support? Journal of Behavioral and Applied Management, 14(3), 185-197.
• Ece, S. ve Algur, A. (2020). Örgütsel Güvenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Yordayıcı Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 4(1), 90-109.
• Eleva, A. H. and El Banan, S. H. A. (2019). Organizational Culture, Organizational Trust and Workplace Bullying Among Staff Nurses at Public and Private Hospitals. International Journal of Nursing Didactics, 9(4), 10-20.
• Fard, P. G. and Karimi, F. (2015). The Relationship Between Organizational Trust and Organizational Silence with Job Satisfaction and Organizational Commitment of the Employees of University. International Education Studies, 8(11), 219-227.
• Farh, J. L., Podsakoff, P. M., and Organ, D. W. (1990). Accounting for Organizational Citizenship Behaviour: Leader Fairness and Task Scope versus Satisfaction. Journal of Management, 16(4), 705-721.
• Farling, M. L., Stone, A. G., and Winston, B. E. (1999). Servant Leadership: Setting the Stage for Empirical Research. Journal of Leadership Studies, 6(1/2), 49-72.
• Gao, L., Janssen, O. and Shi, K. (2011). Leader Trust and Employee Voice: The Moderating Role of Empowering Leader Behaviors. The Leadership Quarterly, 22(4), 787-798.
• Gillis, T. (2003). More Than a Social Virtue: Public Trust Among Organizations Most Valuable Asset. Communication World, 20(3), 10-12.
• Girgin, S. (2016). Yöneticiye Duyulan Güven ile Örgütsel Adalet İlişkisinin Öğretmenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Greenleaf, R. K. (1977). Servant Leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness (25th anniversary ed.). Mahwah, New Jersey: Paulist Press.
• Güneş, A. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları, Örgütsel Sessizlik Düzeyleri ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki (Pendik İlçesi Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Duygusal Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(2), 48-75.
• Han, S. J. (2010). The Effect of the Perception of Self-Efficacy and Social Support on Organizational Citizenship Behavior Among Nurses in Hospital. Korean Journal of Adult Nursing, 22(6), 606-614.
• Hassan, M. (2011). Örgütsel Güvenin, Örgütsel Bağlılık, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisi: Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İşbaşı, Ö. J. (2000). Çalışanların Yöneticilerine Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalet Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Joseph, E. E. and Winston, B. E. (2005). A Correlation of Servant Leadership, Leader Trust, and Organizational Trust. Leadership & Organization Development Journal, 26(1), 6-22.
• Kamer, M. (2001). Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaplan, İ. (2011). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve İş Tatmini İlişkisi: Konya Emniyet Teşkilatı Üzerinde Bir Uygulama. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Karabey, C. N. ve İşcan, Ö. F. (2007). Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel İmaj ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ilişkisi: Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 231-241.
• Karacaoğlu, K. ve Güney, Y. (2010). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıklarının, Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi: Nevşehir Ili Örneği. Öneri Dergisi, 9(34), 137-153.
• Karaman, A. ve Aylan, S. (2012). Örgütsel Vatandaşlık. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 35-48.
• Kataria, A., Garg, P. and Rastogi, R. (2012). Employee Engagement and Organizational Effectiveness: The Role of Organizational Citizenship Behavior. International Journal of Business Insights & Transformation, 6(1), 101-113.
• Kath, L. M., Magley, V. J. and Marmet, M. (2010). The Role of Organizational Trust in Safety Climate's Influence on Organizational Outcomes. Accident Analysis & Prevention, 42(5), 1488-1497.
• Kollock, P. (1994). The Emergence of Exchange Structures: An Experimental Study of Uncertainty, Commitment, and Trust. American Journal of Sociology, 100(2), 313- 345.
• Konovsky, M. A., and Pugh, S. D. (1994). Citizenship Behaviour and Social Exchange. Academy of Management Journal, 37(3), 656-669.
• Koodamara, N. K., Rao, M. U., Prabhu, S., Noronha, S. F. and Rio, R. (2019). Role of Procedural Justice and Organizational Trust on Organizational Citizenship Behavior among IT Employees. International Journal of Advanced Science and Technology, 28(20), 218-230.
• Kocaoğlu, M. ve Özdemir, H. Ö. (2020). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki Ilişkilere Yönelik Bir Araştırma: Kırşehir Belediyesi Örneği. International Journal of Social Science, 3(1), 19-34.
• Lee, C. K., Song, H. J., Lee, H. M., Lee, S. and Bernhard, B. J. (2013). The Impact of CSR on Casino Employees’ Organizational Trust, Job Satisfaction, and Customer Orientation: An Empirical Examination of Responsible Gambling Strategies. International Journal of Hospitality Management, 33, 406-415.
• Lievens, F. and Ansell, F. (2004). Confirmatory Factor Analysis and Invariance of an Organizational Citizenship Behaviour Measure Across Samples in A Dutch-Speaking Context. Journal of Organisational Psychology, 77, 299-306.
• Maamari, B. E. and Messarra, L. C. (2012). An Empirical Study of the Relationship between Organizational Climate and Organizational Citizenship Behavior. European Journal of Management, 12(3), 165-178.
• Maharani, V., Troena, E. A. and Noermijati, N. (2013). Organizational Citizenship Behavior Role in Mediating the Effect of Transformational Leadership, Job Satisfaction on Employee Performance: Studies in PT Bank Syariah Mandiri Malang East Java. International Journal of Business and Management, 8(17), 1-12.
• Memduhoğlu, H. B. ve Zengin, M. (2011). İlköğretim Okullarında Örgütsel Güvene Ilişkin Öğretmen Görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 211-228.
• Mishra, J. and Morrissey, M. (2000). Trust in Employee/Employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers, Seidman Business Review, 6(1), 14-15.
• Molm, L. D., Takahashi, N. and Peterson, G. (2000). Risk and Trust in Social Exchange: An Experimental Test of a Classical Proposition. American Journal of Sociology, 105(5), 1396- 427.
• Muchinsky, P. (2007). Psychology Applied to Work. Thomson International, Bakersfield, CA.
• Neves, P., and Caetano, A. (2006). Social Exchange Processes in Organizational Change: The Role of Trust and Control. Journal of Change Management, 6(4), 351-364.
• Omaov, A. (2009). Örgütsel Güven Ve Iş Doymu: Özel Bir Sektörde Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 25, 43.
• Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behaviour: The Good Soldier Syndrome. Lexington Books, Lexington, MA.
• Organ, D. W. (1994). Organizational Citizenship Behavior and The Good Soldier, in Rumsey, M.G., Walker, C.B. and Harris, J.H. (Eds), Personnel Selection and Classification, Lawrence Earlbaum Associates, Hillsdale, NJ, 53-67.
• Organ, D. W., Podsakoff, P. M., and MacKenzie, S. B. (2005). Organizational Citizenship Behaviour: Its Nature, Antecedents, and Consequences. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Öztürk C. ve Kurtkan, A. (2020). Örgütsel Adalet ile Örgütsel Güven Ilişkisi Üzerine Alan Araştırması: Bitlis Belediyesi Personeli. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4), 955-978.
• Patterson, K. A. (2003). Servant Leadership: A Theoretical Model. Unpublished doctoral dissertation, Regent University.
• Perry, R. W. and Mankin, L. D. (2007). Organizational Trust, Trust in the Chief Executive and Work Satisfaction. Public Personnel Management, 36(2), 165-179.
• Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Moorman, R. H., and Fetter, R. (1990). Transformational Leader Behaviours and Their Effects on Followers' Trust in Leader, Satisfaction, and Organizational Citizenship Behaviours. Leadership Quarterly, 1(2), 107-142.
• Polat, S. (2009). Eğitim Örgütleri İçin Sosyal Sermaye Örgütsel Güven. Pegem Akademi, Ankara.
• Polat, S. ve Celep, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54(54), 307-331.
• Pooja, A. A., De Clerq, D. and Belausteguigoitia, I. (2016). Job Stressors and Organizational Citizenship Behavior: The Roles of Organizational Commitment and Social Interaction. Human Resource Development Quarterly, 27(3), 373-405.
• Pourkeiani, M. and Tanabandeh, M. (2016). Examining the Relationship Between Organizational Trust, Organizational Citizenship Behavior and Job Satisfaction (Case Study of Customs Department). International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS) ISSN 2(4), 904-920.
• Rousseau, D. M., and Parks, J. M. (1993). The Contracts of Individuals and Organizations. In B. M. Staw and L. L. Cummings (Eds.) Research in Organisational Behaviour. Greenwich, CT: JAI Press.
• Rousseau, D., Sitkin, S., Bunt, R., and Camerer, C. (1998). Not So Different After All: A Cross-Discipline View of Trust. Academy of Management Review, 23, 387-392.
• Sadeghi, G., Ahmadi, M. and Yazdi, M. T. (2016). The Relationship between Organizational Citizenship Behavior and Organizational Performance (Case Study: Agricultural Jihad Organization of Mazandaran Province). Problems and Perspectives in Management, 14(3), 317-324.
• Samancı, S. ve Basim, H. N. (2018). Akademisyenlerin Örgütsel Adalet Algıları ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Psikolojik Sermayenin Aracılık Rolü. Business & Economics Research Journal, 9(2), 365-380.
• Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., and Winograd, G. (2000). Organizational Trust: What It Means, Why It Matters. Organization Development Journal, 18(4), 35-47.
• Singh, K. and Desa, Z. M. (2018). Organizational Trust and Job Performance: A Study of Land And Survey Department. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(11), 1954-1961.
• Singh, U. and Srivastava, K. B. (2016). Organizational Trust and Organizational Citizenship Behaviour. Global Business Review, 17(3), 594-609.
• Taşkın, F. ve Dilek, R. (2010). Örgütsel Güven ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Alan Araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Tekingündüz, S., Aydın, M. ve Polat, H. (2014). Kamu Sektöründe Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Bir Devlet Hastanesi Örneği. Sayıştay Dergisi, 94, 53-72.
• Thompson, P. S., Bergeron, D. M. and Bolino, M. C. (2020). No Obligation? How Gender Influences the Relationship between Perceived Organizational Support and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Psychology, 105(11), 1338.
• Tokgöz, E. ve Aytemiz-Seymen, O. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri Dergisi, 10(39), 61-76.
• Top, M., Akdere, M. and Tarcan, M. (2015). Examining Transformational Leadership, Job Satisfaction, Organizational Commitment and Organizational Trust in Turkish Hospitals: Public Servants Versus Private Sector Employees. The International Journal of Human Resource Management, 26(9), 1259-1282.
• Trivers, A. G. (2009). Servant Leadership Effects on Trust and Organisational Citizenship Behaviours. Ann Arbor: Proquest LLC.
• Ulbegi, İ. D. (2019). Yönetici Dürüstlüğünün Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisinde Yöneticiye Duyulan Güvenin Rolü. Business and Economics Research Journal, 10(3), 709-722.
• Wang, Z. (2014). Perceived Supervisor Support and Organizational Citizenship Behavior: The Role of Organizational Commitment. International Journal of Business and Social Science, 5(1), 210-214.
• Wong, Y. T., Ngo, H. Y., and Wong, C. S. (2004). Perceived Organisational Justice, Trust, and OCB: A study of Chinese Workers in Joint Ventures and State-owned Enterprises. Journal of Management, 1, 1-18.
• Yılmaz, E. (2006). Okullardaki Örgütsel Güven Düzeyinin Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Özellikleri ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Zeinebadi, H. and Salehi, K. (2011). Role of Procedural Justice, Trust, Job Satisfaction, And Organizational Commitment in Organizational Citizenship Behavior (OCB) of Teachers: Proposing A Modified Social Exchange Model. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 1472-1481.