Türkiye'de Phillips Eğrisinin Geçerliliği: Çoklu Yapısal Kırılmalara Dayalı Ampirik Bulgular

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 1, 114 - 138, 02.03.2024

Gökhan Kartal

https://doi.org/10.24988/ije.1302596

Öz

Bu çalışmada Türkiye'de kısa ve uzun vadede Phillips eğrisinin geçerliliğini, 1960 ile 2022 yılları arasındaki enflasyon ve işsizlik verilerini içeren bir veri seti ile çoklu yapısal kırılmaları dikkate alan Carrion-i-Silvestre vd. (2009) çoklu yapısal kırılmalı birim kök testi, Maki (2012) çoklu yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ve Newey-West HAC Tahmincisi kullanılarak incelenmektedir. Bu çalışma, değişkenler arasındaki ilişkinin sapmasız bir şekilde elde edilebilmesi için hem birim kök analizinde hem de eş bütünleşme analizinde yapısal kırılmaları dikkate alan az sayıdaki çalışma arasında yer alması, aynı zamanda diğer çalışmalardan farklı olarak 1960’ları kapsayacak şekilde en geniş ve en güncel veri setiyle değişkenler arasındaki ilişkiyi ampirik olarak incelemesi bakımından literatüre önemli bir katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bulgular, Türkiye'de uzun vadede Phillips Eğrisinin geçerli olmadığını, ancak kısa vadede önemli bir ters ilişki olduğunu (enflasyon ile işsizlik arasında trade-off) göstermektedir. Kısa dönem sonuçları işsizlik oranındaki 1 birimlik artışın TÜFE’yi 0,49 düşürdüğünü göstermektedir. Bu sonuçlar, Monetarist ve Yeni Keynesyen görüşlerle uyumlu olup, politika yapıcılar için önemli ipuçları sunmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada Yeni Keynesyen ve Monetarist ekollerinin savunduğu görüşler ekseninde politika yapıcılara bir dizi para ve maliye politikası önerileri sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, İşsizlik, Phillips Eğrisi, Çoklu Yapısal Kırılmalar, Zaman Serileri Analizi, Türkiye Ekonomisi

The Validity of the Phillips Curve in Türkiye: Empirical Findings Based on Multiple Structural Breaks

Öz

In this study, the validity of the Phillips curve in the short and long term for Türkiye is analyzed by using a data set including inflation and unemployment data between 1960 and 2022, by using the multiple structural breaks unit root test introduced by Carrion-i-Silvestre et al. (2009) and the multiple structural breaks cointegration test introduced by Maki (2012) that consider multiple structural breaks and, Newey-West HAC Estimator. This study aims to make an important contribution to the literature in terms of considering the multiple structural breaks while empirically examining the relationship between variables to obtain the relationship between variables unbiased, on the other hand, -unlike other studies- using both the largest data set covering the 1960s and the most up-to-date data set in empirical analysis. Findings demonstrate that the Phillips Curve is not valid in Türkiye in the long run, but there is a significant inverse relationship (trade-off between inflation and unemployment) in the short run. The short-term results demonstrate that a 1-unit increase in the unemployment rate reduces the CPI by 0.49. These results are compatible with Monetarist and New Keynesian views and provide important clues for policymakers. Accordingly, a series of monetary and fiscal policy recommendations are presented to policymakers in the study based on the views advocated by the New Keynesian and Monetarist economics.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Unemployment, Phillips Curve, Multiple Structural Breaks, Time Series Analysis, Türkiye Economy

Kaynakça

• Akiş, E. (2020). Türkiye’de enflasyon ile işsizlik arasındaki ilişki (2005 – 2020). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(49), 403–420.
• Akkuş, G. E. (2012). Phillips eğrisi : Enflasyon-işsizlik değiş-tokuşu teorik bir inceleme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 62(2), 101–153.
• Alancıoğlu, E. (2020). Türkiye’de enflasyon ve istihdam arasındaki ilişki: Bootstrap Rolling Window nedensellik testi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(13), 305–317. https://doi.org/10.25204/iktisad.794150
• Alper, F. (2017). Enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişki: Türkiye için ARDL Sınır Testi yaklaşımı. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71–80. https://doi.org/10.30711/utead.352151
• Atalay, F., & Peker, O. (2019). 3rd International EUREFE Congress. 3rd International EUREFE Congress, December, 172–183.
• Bayrak, N., & Kanca, O. C. (2013). Türkiye’de Phillips Eğrisi üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 8(3), 97–115.
• Bildirici, M. E., & Ozaksoy Sonustun, F. (2018). Backward bending structure of Phillips Curve in Japan, France, Turkey and the U.S.A. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 31(1), 537–549. https://doi.org/10.1080/1331677X.2018.1441046
• Blanchard, O. J., & Summers, L. H. (1986). Hysteresis and the European unemployment problem. NBER Macroeconomics Annual, 1, 15. https://doi.org/10.2307/3585159
• Boz, Ç. (2013). Estimating the new Keynesian Phillips Curve by Quantile Regression Method for Turkey. Modern Economy, 04(09), 627–632. https://doi.org/10.4236/me.2013.49067
• Büyükakın, T. (2008). Phillips eğrisi: Yarım yüzyıldır bitmeyen tartışma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 39, 133–159.
• Calvo, G. A. (1983). Staggered prices in a utility-maximizing framework. Journal of Monetary Economics, 12(3), 383–398. https://doi.org/10.1016/0304-3932(83)90060-0
• Carrion-i-Silvestre, J. L., Kim, D., & Perron, P. (2009). GLS-based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and the alternative hypotheses. Econometric Theory, 25(6), 1754–1792. https://doi.org/10.1017/S0266466609990326
• Clarida, R., Galı́, J., & Gertler, M. (2002). A simple framework for international monetary policy analysis. Journal of Monetary Economics, 49(5), 879–904. https://doi.org/10.1016/S0304-3932(02)00128-9
• Deniz Dilara Dereli. (2019). The relationship between inflation and unemployment in Turkey: An ARDL Bounds testing approach. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 246–257.
• Erdil Şahin, B. (2019). Türkiye’de enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin Vektör Hata Düzeltme modeli ile analizi. Mali Çözüm, 29(152), 63–75.
• Fischer, S. (1977). Long-Term Contracts, Rational Expectations, and the Optimal Money Supply Rule. Journal of Political Economy, 85(1), 191–205.
• Friedman, M. (1968). The Role of Monetary Policy. The American Economic Review, 58(1), 1–17.
• Galí, J., Gertler, M., & David López-Salido, J. (2005). Robustness of the estimates of the hybrid New Keynesian Phillips curve. Journal of Monetary Economics, 52(6), 1107–1118. https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2005.08.005
• Gordon, R. (1990). The Phillips Curve now and then. https://doi.org/10.3386/w3393
• Gordon, R. J. (1997). The Time-Varying NAIRU and its Implications for Economic Policy. Journal of Economic Perspectives, 11(1), 11–32. https://doi.org/10.1257/jep.11.1.11
• Gordon, R. J. (2018). Friedman and Phelps on the Phillips curve viewed from a half century’s perspective. Review of Keynesian Economics, 6(4). https://doi.org/10.4337/roke.2018.04.03
• Gozgor, G. (2013). The New Keynesian Phillips Curve in an inflation targeting country: The Case of Turkey. International Journal of Economic Sciences and Applied Research, 6(1), 7–18.
• Güney, A. (2009). İşsizlik, nedenleri, sonuçları ve mücadele yöntemleri. Kamu-İş, 10(4), 135–159.
• Işık Maden, S., Baykul, A., & Akgün, E. (2018). Türkiye’de 1980 sonrası enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin zaman serileri ile analizi. Kesit Akademi Dergisi, 4(13), 53–63.
• Karahan, O., Colak, O., & Bolukbasi, O. F. (2012). Tradeoff between inflation and unemployment in Turkey. The 6th International Days of Statistics and Economics, 567–577.
• Karahan, P., & Çağlarırmak Uslu, N. (2018). A Dynamic Analysis on the Validity of the Phillips Curve for Turkey. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 55(636), 89–99.
• Kırışkan Çetin, I., & Tabar, Ç. (2016). Türkiye ekonomisi özelinde Phillips eğrisi analizi. Journal of Life Economics, 3(4), 79–100. https://doi.org/10.15637/jlecon.161
• Korkmaz, S. (2010). Yeni Keynesyen Phillips Eğrisinin Türkiye’ye uygulanması. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 141–161.
• Kuştepeli, Y. (2005). A comprehensive short-run analysis of a (possible) Turkish Phillips curve. Applied Economics, 37(5), 581–591. https://doi.org/10.1080/000368404200030749
• Lipsey, R. G. (1960). The Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage Rates in the United Kingdom, 1862-1957: A Further Analysis. Economica, 27(105), 1. https://doi.org/10.2307/2551424
• Lucas, R. E. (1972). Expectations and the neutrality of money. Journal of Economic Theory, 4(2), 103–124. https://doi.org/10.1016/0022-0531(72)90142-1
• Maki, D. (2012). Tests for cointegration allowing for an unknown number of breaks. Economic Modelling, 29(5), 2011–2015. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.04.022
• Mankiw, N. G. (2001). The inexorable and mysterious tradeoff between inflation and inemployment. The Economic Journal, 111(471), 45–61.
• Muth, J. F. (1961). Rational Expectations and the Theory of Price Movements. Econometrica, 29(3), 315. https://doi.org/10.2307/1909635
• Nar, M. (2021). Analysis of the Phillips Curve: An Assessment of Turkey. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(2), 65–75. https://doi.org/10.13106/JAFEB.2021.VOL8.NO2.0065
• Nazif Çatik, A., Martin, C., & Özlem Onder, A. (2011). Relative price variability and the Phillips Curve: evidence from Turkey. Journal of Economic Studies, 38(5), 546–561. https://doi.org/10.1108/01443581111161814
• OECD Data. (y.y.). Main Economic Indicators. https://doi.org/10.1787/mei-data-en
• Önder, A. Ö. (2009). The stability of the Turkish Phillips curve and alternative regime shifting models. Applied Economics, 41(20), 2597–2604. https://doi.org/10.1080/00036840701222645
• Özer, M. O. (2020). Türkiye’de enflasyon ve işsizlik oranları arasındaki uzun dönemli ilişkinin analizi: Phillips eğrisine Fourier yaklaşımı. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 39, 179–192. https://doi.org/10.30794/pausbed.560093
• Petek, A., & Aysu, Y. (2017). Journal of current researches on cusiness and economics Philips Curve: Turkey case (1980-2015). Journal of Current Researches on Business and Economics, 7(1), 53–64.
• Phelps, E. S. (1967). Phillips Curves, Expectations of Inflation and Optimal Unemployment over Time. Economica, 34(135), 254. https://doi.org/10.2307/2552025
• Phelps, E. S. (1968). Money-Wage Dynamics and Labor-Market Equilibrium. Journal of Political Economy, 76(4), 678–711.
• Phillips, A. W. (1958). The Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage Rates in the United Kingdom, 1861-1957. Economica, 25(100), 283. https://doi.org/10.2307/2550759
• Polat, E. (2019). İşsizlik ile enflasyon arasındaki ilişki: Türkiye’deki Düzey-2 bölgeleri için ampirik bir analiz. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(3), 783–799. https://doi.org/10.18657/yonveek.544446
• Rahman, M., & Mustafa, M. (2017). Empirics of The Traditional Phillips Curve: Evidence From 1930-2016. Journal of Business Strategies, 34(2), 97–110. https://doi.org/10.54155/jbs.34.2.97-110
• Romer, D. H., Ball, L., & Mankiw, N. G. (1988). David H. Romer Laurence Ball N. Gregory Mankiw. Içinde Brookings Papers on Economic Activity, No:1.
• Salman, G., & Uysal, D. (2019). Türkiye’de enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin tespiti: 2006:Q1-2018:Q2 VAR model analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1–20.
• Samuelson, P. A., & Solow, R. M. (1960). Analytical Aspects of Anti-Inflation Policy. The American Economic Review, 50(2), 177–194.
• Saraç, T. B., & Yıldırım, A. E. (2016). Enflasyon ile işsizlik arasındaki ilişki: Türkiye örneği. TURAN-SAM: TURAN Stratejik Araştırmalar Merkezi, 8(32), 363–368.
• Sargent, T. J., & Wallace, N. (1975). “Rational” Expectations, the Optimal Monetary Instrument, and the Optimal Money Supply Rule. Journal of Political Economy, 83(2), 241–254.
• Selvaraj, S. (2020). The Traditional Phillips Curve - Evidence from Developed and Least Developed Countries. Journal of International Economics (0976-0792), 11(2), 56–68.
• Şengönül, A., & Tekgün, B. (2021). Phillips eğrisinin panel ARDL analizi: Türkiye’deki bölgeler arası bir uygulama. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 4(2), 81–97.
• Yıldırım, S., & Sarı, S. (2021). Türkiye ekonomisinde Phillips Eğrisinin geçerliliğinin analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(3), 2206–2226. https://doi.org/10.15869/itobiad.874917
• Zhang, L. (2017). Modeling the Phillips Curve in China: A nonlinear perspective. Macroeconomic Dynamics, 21(2), 439–461. https://doi.org/10.1017/S1365100515000577