The Moderator Role of Social Support Perceived on the effect of Unemployment Anxiety on Psychological Well-Being of Tourism Management Students

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 1, 50 - 68

Yılmaz Akgündüz , Oğuz Bilen Nazlıcan Yıldız Aziz Ergün Gizem Karademir

https://doi.org/10.24988/ije.1452678

Öz

The aim of this study is to examine the moderating role of social support for unemployment anxiety on the psychological well-being of tourism management students. In this context, data was collected through a survey form from students receiving undergraduate education in tourism management at public and foundation universities operating in Izmir. The survey includes social support, unemployment anxiety, and psychological well-being scales, the validity and reliability of which have been determined in the literature. Additionally, the form includes categorical questions to determine students' class, gender, age. and internship status. Structural validity was determined by exploratory factor analysis, and internal reliability was determined by Cronbach alpha values. Regression tests were performed to test hypotheses: t-tests and ANOVA tests were performed to test differences. Analysis results show that the perception of social support increases students' psychological well-being and reduces their unemployment anxiety. However, the moderating role of social support perception in reducing the effect of unemployment anxiety on students' psychological well-being has not been determined. Moreover, female students' social support perceptions and the psychological well-being are higher than male students'; psychological well-being levels of 1st grade students are significantly higher than those of 4th grade students.

Anahtar Kelimeler

Unemployment anxiety, social support, psychological well-being, tourism management studends

Proje Numarası

1919B012206907

İşsizlik Kaygısının Turizm İşletmeciliği Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşlarına Etkisinde Sosyal Destek Algısının Düzenleyicilik Rolü

Öz

Bu araştırmanın amacı turizm işletmeciliği öğrencilerinin işsizlik kaygılarının psikolojik iyi oluşlarına etkisini ve bu etkide sosyal desteğin düzenleyici rolünün incelenmesidir. Bu kapsamda İzmir’de faaliyet gösteren kamu ve vakıf üniversitelerinde turizm işletmeciliği lisans eğitimi alan öğrencilerden anket formu aracılığıyla veri toplanmıştır. Ankette alanyazında geçerliliği ve güvenirliği belirlenen sosyal destek algısı, işsizlik kaygısı ve psikolojik iyi oluş ölçekleri yer almaktadır. Ayrıca formda öğrencilerin sınıf, cinsiyet, yaş ve staj durumunu belirlemeye yönelik kategorik sorular bulunmaktadır. Keşfedici faktör analizi ile ölçeklerin yapısal geçerlilikleri, Cronbach alfa değerleri ile içsel güvenirlikleri belirlenmiştir. Hipotezleri test etmek için regresyon testi, farklılıkları test etmek için t-testi ve ANOVA testleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçları sosyal destek algısının öğrencilerin psikolojik iyi oluşlarını arttırdığını, işsizlik kaygılarını ise azalttığını göstermektedir. Ancak işsizlik kaygısının öğrencilerin psikolojik iyi oluşlarını azaltıcı etkisinde sosyal destek algısının düzenleyicilik rolü belirlenememiştir. Ayrıca analiz sonuçları kadın öğrencilerin sosyal destek algıları ve psikolojik iyi oluşları erkek öğrencilerden; 1. Sınıf öğrencilerin psikolojik iyi oluş düzeyleri 4. Sınıf öğrencilerinden anlamlı düzeyde daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İşsizlik kaygısı, psikolojik iyi oluş, sosyal destek, turizm işletmeciliği öğrencileri

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

1919B012206907

Teşekkür

2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında hazırladığımız projemize verdiği destek nedeniyle TÜBİTAK'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Acoba, E.F. (2024). Social support and mental health: The mediating role of perceived stress. Frontiers in Psychology, 15, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2024.1330720
• Almagia, E.B. (2012). Self-esteem, perceived social support and psychological wellbeing of Chilean University Students. Revista Diversitas - Perspectivas En Psicología, 8(1), 29-38.
• Aw, J. X., Mohamed, N. F. ve Rahmatullah, B. (2023). The role of perceived social support on psychological well-being of university students during the Covıd-19 pandemic. Asia Pacific Journal of Health Management, 18(1). https://doi.org/10.24083/apjhm.v17i3.1171
• Aydın, A., Kahraman, N. ve Hiçdurmaz, D. (2017). Determining the perceived social support and psychological well-being levels of nursing students. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 40-47.
• Bedford, J., Enria, D., Giesecke, J., Heymann, D., Ihekweazu, C., Kobinger, G., Lane, H., Memish, Z., Oh, M., Sall, A., Schuchat, A., Ungchusak, K. ve Wieler, L. (2020). COVID-19: Towards controlling of a pandemic. The Lancet, 395(10229), 1015-1018.
• Bender, M., Van Osch, Y., Sleegers, W. ve Ye, M. (2019). Social support benefits psychological adjustment of ınternational students: Evidence from a Meta-Analysis. Journal of Cross-Culture Psychology, 50, 827–847.
• Bilgiz Öztürk, Ş. ve Doğanülkü, H.A. (2023). The Mediating role of perceived social support in the relationship between university students’ perfectionism and career stress. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(2), 556-580.
• Carlson, D. S. ve Perrewé, P. L. (1999). The role of social support in the stressor strain relationship: An examination of work-family conflict. Journal of Management, 25(4), 513-540.
• Centeno, R.S. ve Marquez, J. P. (2020). How much did the tourism ındustry lost? Estimating earning loss of tourism in the Philippines. https://arxiv.org/abs/2004.09952v1.
• Chao, R.C.L. (2011). Managing stress and maintaining well-being: Social support, problem-focused coping, and avoidant coping. Journal of Counseling & Development, 89, 338-348.
• Chu, P. S., Saucier, D. A. ve Hafner, E. (2010). Meta-analysis of the relationships between social support and well-being in children and adolescents. Journal of Social Clinic Psychology, 29, 624–645.
• Cobo-Rendón, R., López-Angulo, Y., Pérez-Villalobos, M. V. ve Díaz-Mujica, A. (2020). Perceived social support and ıts effects on changes in the affective and eudaimonic well-being of Chilean University Students. Frontiers in Psychology, 11. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.590513
• Coşkun, O. ve Akgündüz, Y. (2023). Struggling the covıd-19 pandemic of professional tourist guides: a case study in Turkey. Journal of Academic Tourism Studies, 4(1), 1-18. http://dx.doi.org/10.29228/jatos.68537
• Çetinceli, K. ve Tüzün, P. (2022). Üniversite öğrencilerinin işsizlik kaygısı, yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Current Perspective in Social Sciences, 26(1), 21-30.
• Çetinkaya, F.F. ve Korkmaz, F. (2019). Algılanan sosyal destek ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 91-103.
• Demirdelen Alrawadieh, D. (2021). Does employability anxiety trigger psychological distress and academic major dissatisfaction? A study on tour guiding students. Journal of Tourismology, 7(1), 55-72.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. ve Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychological Bulletin, 125(2), 276-302.
• Diener, E., Wirtz, D., Biswas-Diener, R., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D. ve Oishi, S. (2009). New measures of well-being. Social Indicators Research Series, 39.
• Doğan, S. ve Oğuzhan, Y.S. (2020). Algılanan sosyal desteğin personel güçlendirme ve iş stresine etkisi: kendilik algısının düzenleyicilik rolü. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 531-545.
• Doğan, T. (2008). Psikolojik belirtilerin yordayıcısı olarak sosyal destek ve iyilik hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
• Dursun, S. ve Aytaç, S. (2009). Üniversite öğrencileri arasında işsizlik kaygısı. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 28(1), 71-84.
• Eker, D., Arkar, H. ve Yaldız, H. (2001). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeği’nin gözden geçirilmiş formunun faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(1), 17-25.
• Ergül, E. (2019). Yükseköğretimli gençliğin işsizlik kaygısı ve çalışma hayatı algısı: Avrasya Üniversitesi öğrencileri üzerine bir uygulama. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Avrasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gençöz, T. ve Özlale, Y. (2004). Direct and indirect effects of social support on psychological well-being. Social Behavior and Personality, 32(5), 449-458.
• Gössling, S., Scott, D. ve Hall, C.M. (2020). Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 29(5), 1-20.
• Gülaçtı, F. (2010). The effect of perceived social support on subjective well-being. Procedia Social Behavior Sciences, 2, 3844–3849.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivariate Data Analysis. 7th Edition, Pearson, New York.
• Halis, M. ve Demirel, Y. (2016). Sosyal desteğin örgütsel soyutlanma (dışlanma) üzerine etkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 318-335.
• Kahneman, D, Diener, E. ve Schwarz, N. (1999). Well-Being: Foundations of hedonic psychology. New York: Russell Sage Foundation.
• Kanbur, E., Canberk, M. ve Özyer, K. (2017). Çalışanların sosyal destek düzeyleri ile algıladıkları performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Tokat il emniyet müdürlüğünde bir araştırma. International Journal of Social Science, 59, 309-322. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7167
• Kara, S. ve Kaya, Ş.D. (2021). Sağlık çalışanlarının psikolojik yıldırma ve algılanan sosyal destek düzeylerinin incelenmesi: Konya ilinde bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24(2), 381-399.
• Karcıoğlu, F. ve Balkaya, E. (2018). Üniversite son sınıf öğrencilerinde işsizlik kaygısı ve girişimcilik niyeti ilişkisi: TRA1 bölgesi örneği. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20 (Özel Sayı), 95-120.
• Kaya, L. (2022). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde işsizlik kaygısı ve okula yabancılaşma arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Korkmazer, F. (2020). Üniversite öğrencilerinin işsizlik kaygılarının incelenmesi. Business, Economics and Management Research Journal, 3(2), 141-152.
• Kossek, E. E., Pichler, S., Bodner, T. ve Hammer, L. B. (2011). Workplace social support and work–family conflict: A META‐analysis clarifying the ınfluence of general and work–family‐specific supervisor and organizational support. Personnel Psychology, 64(2), 289-313.
• Malkoç, A. ve Yalçın, İ. (2015). Relationships among Resilience, Social Support, Coping, and Psychological Well-Being among University Students. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
• Menevşe, A. ve Şeker, A.F. (2020). Farklı disiplinlerdeki öğrencilerin işsizlik kaygı düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Contemporary Educational Studies, 20(6), 338-356.
• Özçelik Kaynak, K. ve Öztuna, B. (2020). Üniversite öğrencilerinde işsizliğe yönelik işsizlik kaygısı ve umutsuzluk: Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencileri üzerine bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(60), 953-970.
• Özden, K. ve Berk, Ö.S. (2016). Üniversite öğrencilerinde psikolojik iyi oluşun psikososyal yordayıcıları. Namer, Y. (ed.) 19. Ulusal Psikoloji Kongresi Bildiri Özet Kitapçığı içinde (ss. 182-183). Türk Psikologlar Derneği, İzmir.
• Özder, H., Birinci, M., Zaifoğlu, P. ve Işıktaş, S. (2018). Okulöncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının işsizlik kaygılarına ilişkin bir ölçek geliştirme çalışması. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 20(2), 39-56.
• Poudel, A., Gurung, B. ve Khanal, G.P. (2020). Perceived social support and psychological wellbeing among nepalese adolescents: The mediating role of self-esteem. BMC Psychology, 8(43), 1-8. https://doi.org/10.1186/s40359-020-00409-1
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141-166.
• Ryff, C. D. ve Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719–727. https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719
• Sarı, T. ve Çakır, G. (2016). Mutluluk korkusu ile öznel ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5 (Özel Sayı), 222-229.
• Seligman, M. E. P. ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An ıntroduction. American Psychologist, 55(1), 5–14. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.5
• Sönmez, S. (2021). Algılanan sosyal destek ile presenteizm davranışının kavramsal incelenmesi. Studies on Social Science Insights, 1(2), 1-11. http://dx.doi.org/10.53035/SOSSCI.20
• Stanley, S. ve Sebastine, A.J. (2023). Work-life balance, social support, and burnout: A quantitative study of social workers. Journal of Social Work, 23(6), 1135-1155.
• Surat, A. ve Ceran, D. (2020). Üniversite öğrencilerinin işsizlik kaygısı. ISPEC Journal of Social Sciences & Humanities, 4(3), 145-166.
• Şahin Baltacı, H., İşleyen, F. ve Özdemir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin romantik ilişki durumları ve sosyal ağ kullanımlarına göre etkileşim kaygısı ve sosyal destek algılarının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 2), 25-36.
• Şahin Kutlu, Ş., Çetinbakış, M. ve Kutlu, M. (2019). Üniversite son sınıf öğrencilerinde işsizlik kaygısı: Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencileri üzerine bir uygulama. EKEV Akademi Dergisi, 23(78), 511-522.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Boston, Pearson
• Telef, B.B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384.
• Toker, B. ve Kalıpçı, M.B. (2018). Turizm öğrencilerinde sosyal destek ve psikolojik iyi-oluş arasındaki ilişkiler: Akdeniz Üniversitesi örneği. The Second International Congress on Future of Tourism: Innovation, Entrepreneurship and Sustainability (ss. 649-655) Mersin, Türkiye 27-29 Eylül 2018.
• Tunç, A.Ç. (2020). Anxiety and psychological well-being levels of faculty of sports sciences students. International Education Studies, 13(5), 117-124. https://doi.org/10.5539/ies.v13n5p117
• Turner, R.J. (1981). Social support as a contingency in psychological well-being. Journal of Health and Social Behavior, 22(4), 357-367. https://doi.org/10.2307/2136677
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2021). İşgücü istatistikleri, TUİK Haber Bülteni, Sayı: 37438 Yayım Tarih: 29 Ocak 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,-2020-37438
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2024). Turizm istatistikleri, TUİK Haber Bülteni Sayı:53661 Yayım Tarihi: 31 Ocak 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.-Ceyrek:-Ekim---Aralik,-2023-53661
• Usman, M., Cheng, J., Ghani, U., Gul, H. ve Shah, W.U. (2023). Social support and perceived uncertainties during COVID-19: Consequences for employees’ wellbeing. Current Psychology,(ss. 1-12). https://pesquisa.bvsalud.org/global-literature-on-novel-coronavirus-2019-ncov/resource/pt/covidwho-2326793
• Wang, C.C. DC. ve Sound, C.C. (2008). The Role of generational status, self-esteem, academic self-efficacy, and perceived social support in college students’ psychological well-being. Journal of College Counseling, 11, 101-118.
• Xie, F., Wu, X., Deng, C., Li, X. ve Yi, Z. (2024). How social support and resilience ımpact mental health: The moderating role of time in ısolation during the COVID-19 Pandemic. Heliyon, 10(15), https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e31783
• Yıldırım, D., Akman, Ö. ve Dokumacı, D. (2023). Perceived social support and psychological well-being in patient with chronic diseases. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(1), 52-60. https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.1202679
• Yıldırım, İ. (19997). Algılanan sosyal destek ölçeğinin geliştirilmesi, güvenirliği ve geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
• YÖK Atlas (2021). yokatlas.yok.gov.tr (Son Erişim Tarihi: 15.05.2022). https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php
• Zengin, Y. ve Boran, O. (2019). İş Güvencesizliğinin Gelecek Kaygısı ve Çalışan Performansına Etkisi: Bir Uygulama. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (10), pp. 719-73.