1. Yayın Etiği ve COPE Uyumluluğu
International Journal of Engineering Approaches (IJEA), bilimsel araştırmaların güvenilirliğini, şeffaflığını ve sürdürülebilirliğini esas alarak tüm yayın süreçlerini uluslararası etik standartlarla uyumlu şekilde yürütmeyi taahhüt eder. Dergi, editoryal politika ve uygulamalarında Committee on Publication Ethics (COPE) ilkelerini temel almakta, akademik dürüstlük, tarafsızlık ve bilimsel bütünlüğü en üst düzeyde korumayı amaçlamaktadır.

Bu etik politika, dergimize makale gönderen yazarlar, hakemler ve editörler için bağlayıcı nitelikte olup, yayın sürecinin tüm aşamalarında uygulanır.

2. Editörlerin Etik Sorumlulukları
- Editörler, derginin akademik kalitesinden ve yayın süreçlerinin sağlıklı işlemesinden birincil derecede sorumludur.
- Gönderilen tüm makaleleri yalnızca bilimsel bütünlük, özgünlük, metodolojik sağlamlık ve alana katkı kriterleri temelinde değerlendirir.
- Yazar, kurum, cinsiyet, milliyet, siyasi görüş veya kişisel ilişkilere dayalı herhangi bir ayrımcılık yapmadan karar verir.
- Çift-kör hakemlik sürecinin tarafsız ve gizli şekilde yürütülmesini sağlar.
- Etik ihlal şüphesi oluştuğunda COPE akış şemalarını eksiksiz şekilde uygular; gerekli durumlarda incelemeyi bağımsız uzmanlarla genişletebilir.
- Akış, şeffaflık ve hesap verebilirliği sağlamak amacıyla tüm karar sürecini belgelendirir.
- Yayınlanan tüm makalelerin bilimsel güvenilirliğini takip eder; gerekirse düzeltme, geri çekme veya editör notu yayımlar.
- Makalelerin değerlendirilmesinde akademik kalite dışında hiçbir kurumsal veya kişisel çıkarın etkisine izin vermez.

3. Hakemlerin Etik Sorumlulukları
IJEA hakemleri, bilimsel sürecin güvenilirliği için kritik bir rol üstlenir. Hakemlik süreci tamamen gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, IJEA hakem katkısını büyük önemser. Hakemlerden beklenenler:
- Değerlendirmeyi tam bir gizlilik içinde yürütmek, makale içeriğini başkalarıyla paylaşmamak ve kişisel çalışmalarda kullanmamaktır.
- Uzmanlık alanının dışında kalan bir çalışma söz konusuysa veya çıkar çatışması bulunuyorsa editörü bilgilendirerek görevi reddetmek.
- Hakem raporlarını nesnel, bilimsel, kanıta dayalı ve geliştirici şekilde hazırlamak.
- Makalede tespit edilen metodolojik zayıflıkları, etik dışı durumları, veri tutarsızlıklarını ve potansiyel ihlalleri açıkça bildirmek.
- Değerlendirme sürecini zamanında tamamlamak ve gecikme durumlarında editöre bilgi vermek.

4. Yazarların Etik Sorumlulukları
IJEA’ya makale gönderen tüm yazarlar aşağıdaki yükümlülükleri kabul etmiş sayılır:
- Özgünlük ve Bilimsel Katkı: Makale özgün olmalı, başka bir yerde yayınlanmamış veya değerlendirme sürecinde bulunmamalıdır.
- Veri ve Bulguların Doğruluğu: Veriler doğru, güvenilir ve gerektiğinde doğrulanabilir şekilde sunulmalıdır.
- Yazar Katkı Beyanı: Listedeki tüm yazarlar çalışmaya anlamlı katkı sağlamış olmalıdır; “onur yazarlığı” kabul edilmez.
- Kaynak Gösterme: Tüm bilgi ve veriler uygun bilimsel atıf kurallarına göre belirtilmelidir.
- Etik Kurul Onayı: İnsan veya hayvan deneyi içeren çalışmalar için etik kurul onayı zorunludur.
- Yayın Süreci Şeffaflığı: Yazarlar makale sürecine ilişkin editoryal talepleri zamanında ve doğru biçimde yerine getirir.

5. Çıkar Çatışması Beyanı
- IJEA, olası çıkar çatışmalarının açıkça bildirilmesini zorunlu kılar.
- Finansal destekler, kurumsal ilişkiler, danışmanlık faaliyetleri, ticari bağlantılar veya kişisel ilişkiler değerlendirme sürecini etkileyebilecek nitelikteyse beyan edilmelidir.
- Editörler ve hakemler de görev kabul etmeden önce olası çıkar çatışmalarını dergiye bildirmekle yükümlüdür.

6. Finansman, Destek ve Teşekkür Beyanları
- Çalışmada kullanılan tüm finansman kaynakları, proje numaraları, kurumsal destekler veya kişisel katkılar açıkça belirtilmelidir.
- Yazarlık kriterlerini karşılamayan katkı sunan kişiler teşekkür bölümünde yer alabilir.

7. Açık Veri ve Araştırma Verilerinin Paylaşımı
IJEA, açık bilim ve veri şeffaflığını destekler. Bu kapsamda yazarlar:
- Veri setlerini, analiz kodlarını, kullanılan materyalleri uygun bir açık erişim platformunda paylaşmayı önerir.
- Gizlilik gerektiren veri içeren çalışmalarda anonimleştirme zorunludur.
- Veri paylaşımı yapılamıyorsa uygulanabilir gerekçeler makalede açıklanmalıdır.

8. Yayın Etiği İhlalleri ve Müdahale Süreci
Aşağıdaki durumlar ciddi etik ihlaller olarak kabul edilir:
- İntihal (doğrudan alıntı veya ağır düzeyde özensiz atıf)
- Veri uydurma, çarpıtma, manipülasyon
- Yinelenen yayın (duplicate / redundant publication)
- Sahte yazar ekleme veya yazar katkısının yanlış beyanı
- Sahte hakemlik (fake peer review)
- Sunulan şekil, tablo veya grafiklerde dijital manipülasyon
- Telif hakkı ihlali
Herhangi bir ihlal şüphesi durumunda editör kurulu:
- Ön değerlendirme yapar,
- Gerekirse yazarlardan açıklama ister,
- COPE prosedürlerini uygular,
- Sonuçlara göre düzeltme, ret veya geri çekme kararı alır.
- Tüm süreç şeffaf ve sistematik olarak yürütülür.

9. İntihal Taraması ve Benzerlik Kriteri
- IJEA dergisinde yayımlanmak üzere gönderilen tüm makaleler, editör onayına sunulmadan önce Dergipark bünyesinde sunulan intihal.net ve gerekli durumlarda da iThenticate: Plagiarism Detection Software paket programı ile taranır.
- Benzerlik raporu sonucu, referanslar hariç en fazla %25 olmalıdır.
- Benzerlik oranının daha yüksek olması durumunda ise makale değerlendirme aşamasına alınmadan reddedilir.
- İntihal, atıf manipülasyonu, veri tahrifatı veya uydurma gibi araştırma suistimali iddiaları veya şüpheleri tespit edildiğinde, COPE yönergeleri (yeni gönderilen makale, yayınlanan makale) doğrultusunda hareket edilir.
- Kendi kendine intihal (self-plagiarism) dahil olmak üzere, herhangi bir aşamada tespit edilen tüm intihal ve etik ihlaller, makalenin değerlendirme sürecinden çıkarılmasına ve reddedilmesine yol açar.

10. Yapay Zekâ (AI) Kullanım Politikası
IJEA, yapay zekâ araçlarının bilimsel süreçlerde yardımcı araç olarak kullanılabileceğini kabul eder, ancak:
- AI modelleri yazar olarak listelenemez.
- Metin oluşturma, özetleme, analiz önerisi gibi amaçlarla kullanılıyorsa bu durum yöntem veya teşekkür bölümünde açıkça belirtilmelidir.
- AI tarafından üretilen içerik, veri veya görsellerin doğruluğundan tamamen yazarlar sorumludur.
- Hakemlik ve editoryal süreçlerde AI kullanımı yasaktır.
- AI’nin ortaya çıkardığı olası hatalar veya yanlış yönlendirmeler derginin sorumluluğunda değildir.

11. Açık Erişim Politikası
IJEA, tüm makaleleri tam açık erişim modeliyle yayımlar. Makaleler:
- Ücretsiz erişilebilir,
- Ek bir ücret talep edilmeden okunabilir,
- CC BY-NC 4.0 lisansı kapsamında yeniden kullanılabilir.

12. Hakemlik Süreci
- Dergide uygulanan süreç tamamen çift-kör hakemlik esasına dayanmaktadır.
- Her makale en az iki bağımsız hakeme gönderilir.
- Hakem raporları editör veya alan editörleri tarafından bütüncül biçimde değerlendirilir.
- Editör, hakem görüşleri arasında çelişki olduğunda üçüncü bir hakem atanmasını sağlayabilir.
- Hakemlik sistemi, yayın kalitesinin sürdürülebilirliği için temel unsurlardan biridir.

13. Etik Kurul Onayı
İnsan katılımcılar, hayvan deneyleri, kişisel veri içeren araştırmalar ve kurumsal izin gerektiren çalışmalar için ilgili etik kurul onayının alınması zorunludur. Onay belgesi makalede:
- Kurulun tam adı,
- Onay numarası,
- Onay tarihi
ile birlikte açıkça belirtilmelidir.
Etik kurul gerektirmeyen çalışmalar için bu durum bilimsel gerekçesiyle açıklanmalıdır.

14. Geri Çekme, Düzeltme ve Editör Notu Politikası
IJEA, etik ve bilimsel doğruluk gereği uygun durumlarda aşağıdaki uygulamalara başvurur:
- Geri Çekme (Retraction): Bulguların güvenilmez olduğu, etik ihlal tespit edildiği veya yinelenen yayın yapıldığı durumlarda uygulanır. Geri çekme işlemleri, COPE yönergeleri doğrultusunda şeffaf şekilde yürütülür.
- Düzeltme (Correction / Erratum): Yazar veya dergi kaynaklı küçük hataların giderilmesi için yayımlanır.
- Editör Notu / Endişe Beyanı: Etik soruşturmanın devam ettiği durumlarda kullanılır.
- Geri çekilmiş makaleler şeffaflık gereği sistemde işaretlenerek görünür durumda tutulur.

15. Telif Hakları ve Lisanslama
- IJEA dergisinde yayınlanan makaleler, Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 (CC BY-NC 4.0) altında lisanslanmıştır.
- Bu lisans kapsamında üçüncü kişiler, makaleyi ticari olmayan amaçlarla paylaşabilir, çoğaltabilir ve uyarlayabilir; ancak kaynak göstermek zorundadır.
- Yazarlar telif haklarını korur; ancak dergiye eserin yayımlanması için gerekli izinleri sağlar.
- Dergi her makalenin lisans koşullarını açıkça belirtir.

16. Arşivleme Politikası
- IJEA, yayınlanan tüm içeriklerin uzun süreli erişilebilirliğini sağlamak amacıyla Dergipark sistemi üzerinden güvenli bir şekilde arşivlenmektedir.
- Her makale Dergipark altyapısı aracılığıyla sürekli olarak erişilebilir durumda tutulur.
- Bu arşivleme politikası, okuyucuların ve araştırmacıların makalelere sürekli ve güvenli erişimini garanti etmeyi amaçlar.

17. Sorumluluk Beyanı
IJEA’da yayımlanan çalışmalarda ifade edilen görüşler yazarlara aittir; dergi, editörler ve hakemler hukuki veya bilimsel sorumluluk kabul etmez.

18. İletişim
Her türlü etik bildirim, itiraz veya bilgi talebi için:

E-posta: ijea@amasya.edu.tr
Adres: Amasya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, IJEA Editörlük Ofisi, 05000, Merkez/Amasya, Turkey