İznik-İhsaniye Köyü Yöresel Mimarisinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 21 - 42, 15.07.2021

Gamze Özmertyurt

https://doi.org/10.47898/ijeased.823791

Öz

Kırsal mimari, yöreye ve yere özgü insan ihtiyaçlarının mimariyle buluşması sonucu üretilen kültürel değerlerdir. Bu mimarinin sürekliliğinin sağlanmasında en önemli etken, insanın çevreye, doğaya duyduğu saygıyla yaşamını sürdürülebilmesi olarak ifade edilebilir. Son yıllarda bu dokunun unutulmaya yüz tutması ve ekonomik yetersizlikler gibi faktörler köylerin göç vermesine ve geleneksel değerlerinin zamanla kaybolmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın da ana konusunu, bu sorunlarla mücadele eden ve yöresel mimarinin devamlılığının sağlandığı bölgelerden olan İznik’in İhsaniye Köyü oluşturmaktadır. Köyün homojen yapısı nedeniyle kendisini günümüze kadar koruyabilmiş İhsaniye Köyü’nün, dağ köyü olması sebebiyle coğrafyanın mimarlık kültürüne olan etkisini gözler önüne seren bir yapısı bulunmaktadır. Çalışmanın amacı yöresel mimarlık unsurlarının unutulmaması adına geleneksel yapıların literatürdeki değerini artırmak, bu bölge özelinde doğal yapı korunurken ekonomik, sosyal imkânsızlıklara uluslararası düzeydeki kurumların çözümlerini inceleyerek yere özgü öneriler geliştirmektir. Aynı zamanda bu bölgenin mimarlık dili hakkında bilgi vererek gelecek çalışmalara altlık sağlamaktır. Köy dokusunda bulunan evlerin plan ve cephe durumları incelenmiştir. Girilebilen 4 konut için plan şemaları oluşturulmuş ve detaylı şekilde analiz edilmiştir. Böylece çalışmada bölgenin korunması için farkındalığın arttırılması, literatüre katkı sunulması ayrıca kırsal mimari dokunun korunması için öneriler oluşturulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

İhsaniye Köyü, İznik, Kırsal mimari, Koruma, Tarihi çevre

Teşekkür

Bu çalışmaya katkı sunan İhsaniye köyü muhtarı Mahmut Yavaş’a, evlerini açan Fadime Yavaş, Mehmet Babuç’a teşekkürlerimi sunarım. Bu çalışmanın özet bildirimi “18-21 Kasım 2020’de Karabük Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi tarafından Safranbolu’da Uluslararası Mimarlık Araştırmaları Sempozyumu (ReseArch’20)” kongresinde sözlü sunum olarak sunulmuş olup, kongre üyelerine teşekkür ederiz.

A Study On Rural Architecture Of Ihsaniye Village in Iznik

Öz

Rural architecture is the cultural values produced by meeting the human needs specific to the region and the place with the architecture. The most important factor in ensuring the continuity of this architecture can be expressed as the ability to live with the respect people have for the environment and nature. In recent years, factors such as the oblivion of this tissue and economic inadequacies cause migration of the villages and the loss of their traditional values over time. The main subject of this study is the Ihsaniye Village of Iznik, which is one of the regions that struggles with these problems and where the continuity of local architecture is ensured. Ihsaniye Village, which can protect itself until today due to the homogeneous structure of the village, has a structure that reveals the effect of the geography on the architectural culture because it is a mountain village. The aim of the study is to increase the value of traditional buildings in the literature in order not to forget the local architectural elements, and to develop site-specific suggestions by examining the solutions of international institutions to economic and social difficulties while protecting the natural structure in this region. At the same time, it provides information about the architectural language of this region and provides a basis for future studies. The plan and facade conditions of the houses in the village texture were examined. Plan schemes were created for 4 houses that could be entered and analyzed in detail. Thus, the study aimed to raise awareness for the protection of the region, to contribute to the literature, and to create suggestions for the preservation of rural architectural texture.

Anahtar Kelimeler

Ihsaniye Village, Iznik, Rural architecture, Conservation, Historic background

Kaynakça

• Ahunbay, Z., (2019, Nisan). Kırsal Peyzajın Korunması İle İlgili İlkeler. Icomos Uluslarası Anıtlar Ve Sitler Günü 2019 Etkinlikleri Kırsal Mimari Miras Sempozyumu (s. 1-2). Eskişehir.
• Akbulak, C., (2006). Doktora Tezi, İznik Depresyonu’nun Beşeri Ve İktisadi Coğrafya Açısından İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Anonim, Anadolu’da Kırsal Mimarlık [PDF dökümanı]. Aktarılan yer Tarihi Kentler Birliği – ÇEKÜL – Bursa Büyükşehir Belediyesi, 2012 Web sitesi, http://www.tarihikentlerbirligi.org/wpcontent/uploads/AnadoludaKirsalMimarlik-Ekitap.pdf.
• Arel, A., (1999). Anadolu’da geleneksel Konut Kültürel Etmenler. Dördüncü Türk Kültürü Kongresi, 1, 37-40.
• Avrupa Konseyi. (1985). Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi.[online]. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14268/avrupamimari-mirasinin-korunmasi-sozlesmesi.html , (Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020).
• Batur, A. ve Öymen Gür,Ş., (2005). Doğu Karadeniz’de Kırsal Mimari: Rural Architecture in the Eastern Black Sea Region, İstanbul: Milli Reasürans.
• Durukan, İ. (2004). Türkiye’de Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Sonrası Kültür Mirası Korumasının Gelişimi ve Uygulama Sorunları. Doktora Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Eldem, S. H., (1986). Türk Evi Osmanlı Dönemi, İstanbul: Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı.
• Eres, Z., (2013). Türkiye’de Geleneksel Kırsal Mimarinin Korunması: Tarihsel Süreç, Yasal Boyut, Prof. Dr. Nur Akın’a Armağan- Mimari ve Kentsel Koruma. İstanbul: YEM Yayınları.
• Eres, Z., (2016). Türkiye’de Geleneksel Köy Mimarisini Koruma Olasılıkları. Ege Mimarlık, 92, 8-13.
• Güler, K. ve Kâhya, Y., (2019). Developing an approach for conservation of abandoned rural settlements in Turkey. A/Z ITU Journal of the Faculty of Architecture, 16(1), 97-115.
• Gümüş, E., (1998). Türkiye’de yerleşme. Nuray Serter (Editör), Türkiye Coğrafyası (s. 87-110). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın.
• ICOMOS. (1999). Geleneksel Mimari Miras Tüzüğü, ICOMOS 12. Genel Kurulu. .[online]. http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICO - MOSTR_0901543001353670596.pdf (Erişim tarihi: 20 Mayıs 2019).
• Kaplanoğlu, R., (2001). Doğal ve Kültürel Varlıklarıyla Orhangazi. Bursa: Orhangazi Matbaası.
• Karaosman, S. K., (2004). Geleneksel Yerleşmelere Yönelik Bir Ekolojik Değerlendirme Model Önerisi İznik Gölü Çevresi Köy Evleri. Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Muşkada, Ü., (2017). Kırsal Ölçekte Geleneksel Konut Mimarisinin Korunması: Özgünlük. SEFAD, 37, 437-448.
• Levi, E. A., ve Taşcı, B., (2001). Ege’de Kırsal Mimari Araştırmaları: Bayındır Köyleri. Megaron/Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi E-Dergisi, 12(3), 365-384.
• Şenesen, R. O., (2011). Türk Halk Kültüründe Bolluk ve Bereketle İlgili İnanç ve Uygulamalarda Eski Türk Kültürü İzleri. Folklor/Edebiyat, (66), 209-228.
• Tunalı, S., (2010). Geleneksel İznik Konutları. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Dergisi, 55-60.
• URL-1: http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_en0887771001560505611.pdf, (Erişim Tarihi: 11 Mayıs 2020).
• URL-2: https://www.iznik.gen.tr, (Erişim Tarihi: 10 Mart 2019).
• URL-3: https://www.google.com/maps, (Erişim Tarihi: 8 Mayıs 2019).
• URL-4:https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/geyik-boynuzlari-safranbolu-evlerinin-sigortasi-gibi-goruluyor/1483409, (Erişim Tarihi: 26 Mayıs 2019).
• URL-5: https://teftis.ktb.gov.tr/TR-263781/720-nolu-ilke-karari-kentsel-sitler-koruma-ve-kullanma-.html, (ErişimTarihi: 9 Kasım 2020).