Bilimsel Araştırmalarda İstatistiksel Anlamlılığın Raporlanmasında Güncel Yaklaşımlar: Hatalar ve Doğrular

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 19, 21.12.2022

Ömer Akbulut

Öz

Özet: Bilimsel araştırma sürecinin önemli bir bölümünü istatistiksel düşünce ve veri analizi oluşturur. Veri analizi kapsamında en yaygın çıkarımsal istatistik yaklaşımı yokluk hipotezi anlamlılık testi (YHAT) sürecidir. Bu sürecin en son ürünü p-değeridir. Bu yönüyle p çıkarımsal istatistiğin en çok kullanılan ve en ünlü ölçüsüdür. Araştırıcılar büyük çoğunlukla bulgularını p-değeri üzerinden yorumlamaktadır. Ancak gerek p-değerinin rapor edilmesinde gerekse yorumlamasında önemli hatalar yapılmaktadır. Bu makalede önce tanımlayıcı istatistiklerin doğru rapor edilmesi ilkeleri ele alınmıştır. Sonra p-değerinin sunum hataları örneklerle gösterilerek doğru yazım örnekleri verilmiştir. P-değerinin üç ondalıkla ve olasılığın tam değeri olarak verilmesi önerilmiştir. Bilgisayar çıktılarından alınan p=0.000 değerinin, p<0.001 şeklinde verilmesine özen gösterilmelidir. Araştırıcıların daha fazla hata yaptıkları durum, makalelerini tek başına p-değeri üzerinden yorumlamaları ve yorumu hatalı yapmalarıdır. Makalenin sonunda p-değeri bakımından yapılan hatalar ve literatürde bu konuyu ele alan makalelerin sonuçları derlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilimsel araştırma, YHAT, p-değeri, İstatistiksel anlamlılık

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Dergi Editör ve çalışanlarına şimdiden teşekkürler

Kaynakça

• Prof. Dr. Çiğdem TAKMA Prof. Dr. Yavuz AKBAŞ