Kentsel Yaşam Kalitesi Ölçüm Yöntemlerinin Geliştirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 184 - 198, 15.07.2019

Özlem Yakın İnan , Prof. Dr. Nihan Özdemir Sönmez

Öz

Kentler arasında artan rekabet,
gelir ve refah düzeyindeki iyileşme kentlerde yaşayan bireylerin yaşam
kalitesine ilişkin beklentilerinin artmasına neden olmuştur. Kentsel yaşam
kalitesine ilişkin beklentilerin artması ise kentsel yaşanabilirliğe ilişkin
politikaların önemini artırmıştır. Kentsel yaşam kalitesinin iyileştirilmesine
yönelik politikaların etkin bir şekilde uygulanabilmesi için politika
sonuçlarının izlenmesi ve sağlıklı bir izleme yapılabilmesi için de kentsel
yaşam kalitesinin düzenli olarak ölçülmesi gereklidir. Uluslararası kuruluşlar
kentsel yaşam kalitesinin ölçülmesine yönelik çalışmalarını uzun zamandır
sürdürmekle birlikte Türkiye’nin bu çalışmalarda veri eksikliğinden dolayı yer
alamadığı görülmektedir. Bu kapsamda uluslararası düzeyde kıyaslamalara imkân
verecek şekilde Türkiye’de kentlerde yaşam kalitesinin ölçülmesine yönelik bir
yaklaşımın geliştirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı kentsel yaşam
kalitesinin ölçülmesi, izlenmesi ve kentler arasında karşılaştırma yapılmasına
yönelik bir yaklaşımın geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Bu
çerçevede uluslararası kuruluşların kentsel yaşam kalitesi çalışmalarında
kullandıkları göstergeler incelenmiş ve kentlerde sunulan hizmetler
çerçevesinde bir gösterge listesi oluşturulmuştur. Kentsel yaşam kalitesinin
farklı aktörlerce ölçülebilmesine yönelik kullanılabilecek üç yöntem
değerlendirilerek avantajları ve dezavantajları ortaya konulmuştur.   

Anahtar Kelimeler

Kent, kentsel yaşam kalitesi, gösterge

Kaynakça

• Bayındırlık ve İskân Bakanlığı. (2008). Kentsel Göstergeler Kılavuzu, Ankara.
• Connerly W. ve Marans, R.W. (1988). Neighborhood Quality: A Description and Analysis of Indicators, Handbook on Housing and the Built Environment. E. Hutteman ve W. van Vliet (Ed.), Westwood, CA: Greenwood Press.
• Ertan Akkoyunlu, K. ve Ertan, B. (2013). Kentli Hakları: Kent ve İnsan Hakları Bağlamında Kentsel Hizmetlere Erişim Hakkı, Kentsel Dönüşüm ve İnsan Hakları. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• European Commission and EUROSTAT. (2004). Urban Audit Methodological Handbook. Luxembourg.
• Geray, C. (1998). Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler, Türk İdare Dergisi, ss. 323- 345.
• Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kavruk, H. (2002). Anaket’e Bakış:Türkiye’de Anakent Belediyeciliği ve Kent Hizmetlerinin Yönetimi, Hizmet-iş Sendikası.
• Lee, T. ve Marans, R.W. (1980). Objective and Subjective Indicators: Scale Dişcordance on Interrelationships, Social Indicators Research Series 6, pp.47-64.
• Marans, R.W. ve Rodgers, W.L. (1975). Toward an Understanding of Community Satisfaction, Metropolitan America in Contemporary Perspective. A. Hawley ve V. Rock (Ed.), New York: Halsted Press.
• Marans, R.W. ve Cooper, M. (2000). Measuring the Quality of Community Life: A Program for Longitudinal and Comparative International Research. Singapore: Paper presented to the Second International Conference on Quality of Life in Cities.
• Marans, R. (2007). Kentsel Yaşam Kalitesinin Ölçülmesi, çev. Handan Dülker Türkoğlu, Mimarlık Dergisi, Sayı:335. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=53&RecID=1326&1534D83A_1933715A=75925ecdebffda9e6a3e309f425216fbc3b8dc41 Erişim Tarihi: 20.12.2018.
• Massam, B.H. (2002). Quality of Life: Public Planning and Private Living, Progress in Planning, Vol. 58, pp.141-227.
• Organization of Economic Cooperation and Development (OECD). (2015). How’s Life in Turkey?, OECD Publishing.
• Peterson, P. J. (1997). Indicators of Sustainable Development in Industrializing Countries Volume 2 From Concepts to Action, LESTARI, Bangi.
• Tekeli, İ. (2010). Gündelik Yaşam, Yaşam Kalitesi ve Yerellik Yazıları, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, ss. 79-215.
• United Nations. (2004). Urban Indicators Guidelines: United Nations Human Settlement Programme, United Nations Publications, pp.1-60.
• United Nations. (2009). Urban Indicators Guidelines: Better İnformation, Better Cities, Monitoring the habitat Agenda and the Millenium Development Goals-Slums Target.
• Van Kamp, I., Leidelmeijer K., Marsman G. ve Hollander, A. (2003). Urban Environmental Quality And Human Well-Being: Towards A Conceptual Framework And Demarcation of Concepts: A Literature Study, Landscape and Urban Planning, No.65, pp.5-18.
• http://www.stat.gen.tr/index.php?istek=sinif&dersid=ist01&konuid=pca&max=1 Erişim Tarihi: 28.02.2019.